BREAKING
May 1, 2025

ဆောင်းပါး

အာရှရဲ့ အတုလုပ်ဈေးကွက်ထဲက ခေတ်သစ်ထရိုဂျန်စစ်ဆင်ရေး

Dawei Watch

September 25, 2024

ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးပညာရှင်တွေ နှစ်ပေါင်းများစွာ သတိပေးလာခဲ့တဲ့ အကြီးစားခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုက ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း အစ္စရေးရဲ့ ခေတ်သစ်ထရိုဂျန်စစ်ဆင်ရေးနဲ့အတူ တကမ္ဘာလုံးကို လိပ်ပြာနှိုးလိုက်ပါတယ်။ ဖောက်ခွဲရေးပစ္စည်းထည့်ထားတဲ့ ပေဂျာစက်တွေနဲ့ ဝေါ်ကီတော်ကီတွေ ဘယ်လိုထောက်ပံ့မှုကွင်းဆက်(supply chain)နဲ့ လက်ဘနွန်နိုင်ငံထဲ ဘယ်လိုဘယ်ပုံရောက်ရှိလာခဲ့တယ်ဆိုတာကို တကမ္ဘာလုံးက စိတ်ဝင်စားလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို ခြေရာခံဖို့ ကြိုးစားကြရင်းနဲ့ အနံ့ဆိုးထွက်လာတာကတော့ အာရှရဲ့ နည်းပညာနိမ့် မော်ဒယ်ဟောင်းလျှပ်စစ်ပစ္စည်းအတုလုပ်ဈေးကွက်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အာရှရဲ့ အတုလုပ်ဈေးကွက် အမှောင်ခြမ်း ဖောက်သည်တွေအနေနဲ့ သူတို့ လက်ထဲရောက်လာမယ့်ပစ္စည်းဟာ ဘယ်လိုပစ္စည်းမျိုးလဲဆိုတာ သေသေချာချာ အာမခံလို့မရနိုင်တဲ့ နည်းပညာနိမ့် မော်ဒယ်ဟောင်းလျှပ်စစ်ပစ္စည်းအတုလုပ်ဈေးကွက်ဟာ အာရှတိုက်ရဲ့ အမှောင်ခြမ်းမှာ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ထွားကျိုင်းလျက် ရှိနေပါတယ်။ အမြတ်အစွန်းများများရတဲ့ နည်းပညာထုတ်ကုန်အသစ်တွေအတွက် ထောက်ပံ့မှုကွင်းဆက်(Supply Chain) နဲ့ ဖြန့်ဖြူးရေးလမ်းကြောင်းတွေကို ကမ္ဘာဈေးကွက်မှာ တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ထိန်းချုပ်စီမံထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အာရှရဲ့ နည်းပညာနိမ့် မော်ဒယ်ဟောင်းလျှပ်စစ်ပစ္စည်းဈေးကွက်ကတော့ […]

ပဉ္စလက် စစ်ဆင်ရေးသုံး အသွင်သစ်စစ်ပွဲ

Dawei Watch

September 20, 2024

ခေတ်သစ်နည်းပညာနဲ့ သူလျှို ပဉ္စလက် ပေါင်းစပ်ထားတဲ့၊ ကမ္ဘာက မမြင်ဖူးတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုဟာ အခုရက်ပိုင်း အင်္ဂါနေ့မှာ အရှေ့လယ်ပိုင်းဒေသကနေ ပေါ်ထွက်လာပြီး တကမ္ဘာလုံး အုတ်အော်သောင်းတင်း ဖြစ်သွားစေခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်မတိုင်ခင် လတွေတုန်းကတော့ အီရန်က ကျောထောက်နောက်ခံနဲ့ လက်ဘနွန်နိုင်ငံထဲမှာ အခြေစိုက်လှုပ်ရှားနေတဲ့ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့ဟာ သူ့ရဲ့ ကေဒါတွေကို မိုဘိုင်းဖုန်းတွေ အသုံးမပြုဖို့ တားမြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အကြောင်းရင်းကတော့ သူတို့ ရန်သူတော်အစ္စရေးနဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ သူလျှိုတွေက မိုဘိုင်းဖုန်းတွေကို ဖောက်ထွင်းတိုက်ခိုက်(Hack) ခြေရာခံထောက်လှမ်းပြီး လျှို့ဝှက် လုပ်ကြံလာနိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိုးရိမ်မှုကြောင့်ပါပဲ။ ထောက်လှမ်းရေးအစွမ်းထက်တဲ့ အစ္စရေးရဲ့ သူလျှိုတွေဟာ အလားတူ စစ်ဆင်ရေးမျိုးကို အတိတ်မှာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ဖူးတဲ့ သမိုင်းကလည်း ရှိနေပါတယ်။ အခုနှစ် ဇူလိုင်လကပဲ ဟစ်ဇ်ဘိုလာထိပ်တန်းစစ်ဗိုလ်တစ်ယောက်ကို လက်ဘနွန်နိုင်ငံ မြို့တော်ဘေရွတ်မှာ အစ္စရေးက လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အီရန်နိုင်ငံ တီဟီရန်မြို့ကို […]

ထိုင်းတောင်ပိုင်းက မြန်မာကလေး ၁၂၀၀ ကျော်၏ ပညာရေးရှေ့ဆက်ခွင့်

Dawei Watch

September 20, 2024

ကျောင်းပိတ်လိုက်ပြီဆိုသဖြင့် ပညာတတ်စေချင်၍ ခဲရာခဲဆစ်ခေါ်ထားသည့် ကလေးနှစ်ယောက်၏ ပညာရေးအတွက် ကိုအောင်တစ်ယောက် မည်သို့ဆက်လုပ်ရမည် မသိတော့။ ဇာတိမြေ လောင်းလုံးမြို့နယ်တွင် ပဋိပက္ခနှင့် တိုက်ပွဲများကြောင့် စာသင်ကျောင်းအားလုံးနီးပါး ပိတ်ထားရသဖြင့် ပညာရေး မရေမရာဖြစ်နေသည့် သမီးနှစ်ယောက်ကို ပညာတတ်စေချင်သည်။ ယင်းကြောင့်ပင် အသက် ၇ နှစ်နှင့် ၁၁ နှစ်အရွယ် သမီးနှစ်ယောက် ပညာသင်ခွင့်ရရေးအတွက် ငွေကြေးအမြောက်အများအကုန်အကျခံကာ ထိုင်းနိုင်ငံတောင်ပိုင်း စူရတ်ဌာနီမြို့သို့ တရားမဝင်လမ်းကြောင်းဖြင့် ခဲရာခဲဆစ်ခေါ်ယူလိုက်သည်။ “ရွာမှာကျောင်းထားဖို့ နိုင်ငံရေးအခြေအနေမကောင်းလို့ ခေါ်ထားလိုက်တာပါ။ ကလေးတွေ စာတတ်လာအောင်တော့ မျှော်လင့်တာပေါ့နော်။ ငါတို့လို စာမတတ်ဖြစ်မှာစိုးတယ်”ဟု ကလေးနှစ်ယောက်၏ ဖခင်ကိုအောင်က ဖွင့်ဟသည်။ ထိုင်းသို့ရောက်လာချိန်တွင် စူရတ်မြို့ရှိ မေတ္တာရိပ်မြန်မာစာသင်ကျောင်း၌ ကျောင်းအပ်လိုက်ပြီးနောက် သမီးအကြီးဖြစ်သူက တတိယတန်းနှင့် သမီးအငယ်က ပထမတန်းတွင် ပညာသင်ယူခွင့်ရခဲ့သည်။ သို့သော် ကိုအောင်၏ မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်က ရေရှည်မခံခဲ့ပေ။ […]

အလွမ်းရောင်တွေနဲ့ ရေးတဲ့ ပန်းချီ

Dawei Watch

September 20, 2024

ကျနော်သည်ပန်းချီပညာရပ်နှင့် အလှမ်းဝေးသူဖြစ်သည်။ ပန်းချီများကိုတော့ အချိန်ရတိုင်း ငေးမော ခံစားနေမိသူ တဦးဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဤစာစုကလေးကိုလည်း ပန်းချီကားများကို ငေးမိရာမှ ခံစားရသည့် ခံစားမှုပေါ်လွင်အောင် ‘အလွမ်းရောင်’ ဟု ခေါင်းစဉ်တွင် ထည့်လိုက်ပါသည်။ ကျနော်၏ အတ္တနောမတိ တခုဟုပင် ဆိုပါတော့။ ထိုအလွမ်းရောင်ပန်းချီကားများမှာ ထားဝယ်မြို့မှ ဆရာအောင်ကျော်မျိုး၏ လက်ရာများပင်။ ဆရာရေးထားသော ပန်းချီကားပေါင်း ၁၁၇ ကားကို ကိုလိုနီခေတ် ထားဝယ်မြို့မှ ရှေးဟောင်း အဆောက်အအုံများ အမည်ဖြင့် ထားဝယ်ခရိုင် ပန်းချီပန်းပု အစည်းအရုံးမှ ယခုနှစ် (၂၀၂၄) တွင် ပထမအကြိမ် ထုတ်ဝေထားသည်။ စာအုပ်မထွက်မီ ကြော်ငြာကတည်းကပင် ထိုစာအုပ်ကလေးကို မျှော်ခဲ့ရသည်။ အခုတော့ စာအုပ်ကလေးလက်ထဲရောက်ခဲ့ပါပြီ။ လူလည်းတထွေ ရေလည်းတခြား ထားဝယ်မှခွာကာ တိုင်းတပါးသို့ရောက်နေသည်ကား ကြာပါပြီ။ ရေခြား မြေခြားက […]

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ ဆိတ်မုန်တိုင်း

Dawei Watch

September 18, 2024

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ ၊ တောင်တရုတ်ပင်လယ်၊ ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာတို့လို ပူနွေးတဲ့ ပင်လယ်ရေထုကြီး ဝိုင်းပတ်ခြံရံထားတဲ့ ‘အရှေ့တောင်အာရှ’ ဆိုတဲ့ ဒေသဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ အပတ်ကနေစပြီး အင်မတန်ခွန်အားကြီးတဲ့ ဆိတ်ကြီးတစ်ကောင်ရဲ့ မွှေ့ယမ်းဖျက်ဆီးမှုကို ခံလိုက်ရပါတယ်။ မုန်တိုင်းဒဏ်သင့်ခဲ့တဲ့ ဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေမှာ လူသိန်းနဲ့ချီ နေရပ်စွန့်ခွာတိမ်းရှောင်ခဲ့ရပြီး လူပေါင်း ၆၀၀ ဝန်းကျင် သေဆုံးခဲ့ရပါတယ်။ ဒါဟာ ဂျပန်ဘာသာစကားနဲ့ ‘ဆိတ်’ လို့ အဓိပွါယ်ရတဲ့ ‘ယာဂိ’မုန်တိုင်းရဲ့ ချိုစောင်းထက်ပုံပါပဲ။ ‘ယာဂိ’ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ရေဘေးကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခုတည်းမှာတင် သေဆုံးသူ ရာဂဏန်(အတိအကျမရသေး)အထိ ရောက်နေပါပြီ။ ဗီယက်နမ်၊ လာအို ၊ ထိုင်း ၊ ဖိလစ်ပိုင်နဲ့ တရုတ်တောင်ပိုင်းဒေသတွေမှာ လူသေဆုံးမှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ များစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။ ‘ယာဂိ’တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းဟာ အာရှရဲ့ တစ်နှစ်တာအားအပြင်းဆုံးမုန်တိုင်းအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရပါတယ်။ […]

ဘယ်သူကူလို့ ကယ်ပါနိုင်

Dawei Watch

September 5, 2024

အမျိုးသမီးတွေကို လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုရဲ့ သားကောင်တွေ မဖြစ်စေဖို့ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း အင်တိုက်အားတိုက် လုပ်ဆောင်နေကြချိန် မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားခံနေရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ကူရာမဲ့နေပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ပဋိပက္ခနဲ့ တိုက်ပွဲတွေအတွင်း အမျိုးသမီးတွေ ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားအမြတ်ထုတ် ခံနေကြရတာပါ။ ဒါပေမဲ့ တိုင်ကြားမှုယန္တရား အားမကောင်းတာကြောင့် ဖော်ထုတ်ဖို့ကြိုးစားရင် စော်ကားခံရသူသာ ပိုပြီးဒုက္ခရောက်ကြလို့ ကြိတ်မှိတ်ခံနေကြရသူတွေ ပိုများပါတယ်။ မုဒိမ်းကျင့်ခံခဲ့ရတဲ့အထိ လိင်အမြတ်ထုတ်မှုတွေအတွက် ရဲရဲဝံ့ဝံ့ထုတ်ဖော်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးတွေမှာလည်း ဖိနှိပ်မှုမျိုးစုံ၊ ခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးစုံ ကြုံကြရပြီး ပိုမိုခက်ခဲဒုက္ခရောက်တာပဲ အဖတ်တင်ရပါတယ်။ ကျူးလွန်သူကတော့ အရေးယူခံရမှုကနေ လွတ်မြောက်နေတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ Dawei Watch အနေနဲ့ ပဋိပက္ခကာလထဲ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်ခံရတဲ့ တနင်္သာရီတိုင်းက […]

လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု အရှိန်မြှင့်ရန် ရုရှားလေယာဉ်ဆီ လီတာသိန်းချီ မြိတ်သို့ရောက်နေ

Dawei Watch

August 29, 2024

ရုရှားထံမှရရှိသည့် လေယာဉ်ဆီဖြင့် တနင်္သာရီတိုင်းမှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအရှိန်မြှင့်ရန် စစ်ကောင်စီပြင်ဆင်နေ သည်။ တောင်ပိုင်းစစ်မျက်နှာတွင် အရှုံးများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး မြေပြင်စိုးမိုးနယ်မြေလျော့ကျလာသောကြောင့် လေကြောင်းကို အဓိကအားပြု တန်ပြန်တိုက်စစ်ဆင်ရန် စစ်ကောင်စီ ကမ်ရိုးတန်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်က ပြင်ဆင်လာခြင်းဖြစ်သည်။ တပ်ရင်းများ၊ တပ်စခန်းများနှင့် စစ်ကြောင်းများ တိုက်ခိုက်ခံရတိုင်း စစ်ကောင်စီလေတပ်၏ ရဟတ်ယာဉ်နှင့် တိုက်လေယာဉ်များဖြင့် တန်ပြန်ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်က စစ်ကောင်စီ၏ ဗျူဟာတစ်ခုဖြစ်သည်။ လာမည့်ပွင့်လင်းရာသီတွင် ကမ်းရိုးတန်းစစ်ဌာနချုပ်နယ်အတွင်း လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ အရှိန်မြှင့်ရန်အတွက် ရုရှားထံမှ ရရှိသည့် လေယာဉ်ဆီလီတာသိန်းချီ မြိတ်ခရိုင်ထဲသို့ ရောက်ရှိနေသည်။ တိုက်လေယာဉ်နှင့် ရဟတ်ယာဉ်များအတွက် လိုအပ်သည့် လေယာဉ်ဆီကို ရုရှားနိုင်ငံမှတစ်ဆင့် ရေနံတင်သင်္ဘောဖြင့် မလိကျွန်းရှိ တနင်္သာရီရေတပ်စခန်းဌာနချုပ်သို့ ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ရောက်ရှိလာခြင်းဖြစ်သည်။ Dawei Watch ၏ စစ်ကောင်စီတပ်အရင်းအမြစ်များ၏အဆိုအရ လေယာဉ်ဆီ လီတာ သုံးသိန်းတင်ဆောင်လာသည့် ရေနံတင်သင်္ဘောမှာ တနင်္သာရီရေတပ်စခန်းသို့ ဩဂုတ်လ […]

အိန္ဒိယကို ရိုက်ခတ်သွားတဲ့ မုဒိမ်းမှု

Dawei Watch

August 23, 2024

၂၀၁၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလရဲ့ ညတည။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ နယူးဒေလီမြို့တော်က အသက် ၂၃ နှစ်အရွယ် ဆေးကျောင်းသူတစ်ယောက်ဟာ သူမကို အိမ်ပြန်ပို့ပေးမယ့် ဘတ်စကားတစ်စီးပေါ်မှာ အုပ်စုလိုက်မုဒိမ်းကျင့်ခံလိုက်ရပါတယ်။ ရက်စက်မှုဟာ ဆေးကျောင်းသူလေးရဲ့ မိန်းမကိုယ်ထဲ သံတုတ်ထိုးသွင်းခံရတဲ့အထိ။ ဆေးကျောင်းသူလေးရဲ့ အူတွေပါ ပျက်စီးသွားခဲ့ရတယ်။ ရက်ပိုင်းအကြာမှာ သူမ ဆုံးပါး သွားခဲ့တယ်။ ရင်ထုမနာ ဒေါသတွေနဲ့ အိန္ဒိယဟာ ဆူပွက်ကျန်ရစ်ခဲ့တယ်။ ဆန္ဒပြပွဲတွေဟာ အိန္ဒိယရဲ့ လမ်းတွေပေါ်မှာ နေရာယူမြည်ဟိန်းသွားတယ်။ နယူးဒေလီ ဘတ်စ်ကားပေါ်က မုဒိမ်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၁၂ နှစ်အကြာမှာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ နောက်ထပ် မုဒိမ်းမှုတစ်ခုက လက်ရှိအိန္ဒိယနိုင်ငံကို ရိုက်ခတ်နေပါတယ်။ ဩဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့ညမှာ ကာလကတ္တားမြို့က ပြည်နယ်ဆေးရုံမှာ အသက် ၃၁ နှစ်အရွယ် အလုပ်သင်ဆရာဝန်အမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ ၃၆ နာရီကြာ အလုပ်ချိန်ပြီးလို့ […]