BREAKING
May 1, 2025

ဆောင်းပါး

ဒေါ်လာ ၂၉ ဘီလီယံတန် ဖြတ်လမ်း – မျှော်လင့်ခြင်းနဲ့ စိုးရိမ်သံတွေကြားက ထိုင်း ကုန်းမြေတံတား စီမံကိန်း

Dawei Watch

February 11, 2025

By Nicha Wachpanich ကုန်သွယ်လမ်းကြောင်းတွေကို ပြောင်းလဲပစ်ဖို့နဲ့ စီးပွားရေး မြှင့်တင်ဖို့ ထိုင်းအစိုးရက ကုန်းမြေတံတား စီမံကိန်းအပေါ် လောင်းကြေးကြီးကြီး ထပ်ထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထိုင်းတောင်ပိုင်းက တံငါရွာတွေနဲ့ ဒူးရင်းခြံတွေအတွက် ‘ဘာတွေ ပေးဆပ်လိုက်ရမလဲ’ ဆိုတဲ့ မေးခွန်း ရှိပါတယ်။ ထိုင်းတောင်ပိုင်း ကမ်းရိုးတန်းမြို့လေးဖြစ်တဲ့ ရနောင်းဆီ လာရောက်သူတွေကို တစ်ဝက်တစ်ပျက် ရပ်ထားတဲ့ အထပ်မြင့်ဟိုတယ်တစ်ခုက ကြိုနေပါတယ်။ တောကြားတောင်ကြားက ခေတ်မီ အပျက်အစီးတစ်ခုလိုပါပဲ။ မအောင်မြင်ခဲ့တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းရဲ့ လက္ခဏာဖြစ်တဲ့ အဲဒီ အစွန့်ပစ်ခံ အဆောက်အအုံဟာ ဒီမြို့လေးကို ကနဦး တည်ထောင်ခဲ့သူ တရုတ် သတ္တုတွင်းလုပ်သားတစ်ဦးရဲ့ ရုပ်တုကို စီးမိုး တည်ရှိပါတယ်။ အိမ်နီးချင်း မြန်မာပိုင်နက်ထဲက ကျွန်းတစ်ကျွန်းမှာ အဲဒီဟိုတယ်ပိုင်ရှင်ရဲ့ ကာစီနိုရုံ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ပိတ်လိုက်ရပြီး ပိုင်ရှင်သူဌေးလည်း […]

လောင်းလုံးပအဖနဲ့ ဒေသခံတွေကြား ဘာလွဲနေလဲ

Dawei Watch

February 9, 2025

လောင်းလုံးမြို့နယ် ကျောက်ပုံကျေးရွာက ဒေသခံ ၇၀ လောက်က ‌ဖေဖော်ဝါရီလ ၈ ရက်နေ့ ‌ညနေ ၃ နာရီလောက်မှာ လောင်းလုံးမြို့နယ် ပြည်သူ့အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့(ပအဖ) ကို ရည်ရွယ်ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ ကျောက်ပုံရွာမှာ မီးစက်မောင်းနေတဲ့ လူငယ်တစ်ယောက်ကို ပအဖအဖွဲ့က ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့မှာ ဖမ်းဆီးလိုက်ရာကနေ ဆန္ဒပြပွဲဖြစ်ပေါ်လာတာလို့ ဆန္ဒပြရာမှာပါဝင်တဲ့သူတွေက Dawei Watch ကို ပြောဆိုပါတယ်။ ဆန္ဒပြရာမှာပါတဲ့ ဒေသခံတွေ ပြောပြတာကတော့ ပအဖကခန့်အပ်ထားတဲ့ ကျောက်ပုံကျေးရွာရပ်ကျေး အုပ်ချုပ်ရေးတာဝန်ခံရဲ့ စေခိုင်းချက်အရ မီးစက်မောင်းတဲ့လူငယ်ကို ထားဝယ်ခရိုင်တပ်ရင်း(၁) ကရဲဘော်တွေ ဖမ်းဆီးတာလို့ဆိုပါတယ်။ လောင်းလုံးမှာ ဒီလိုဒေသခံတွေက ပအဖကို ဆန္ဒပြတာက စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်နေတဲ့ ၄ နှစ်ကျော် ကာလအတွင်းမှာ ပထမဆုံးအကြိမ်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နယ်နှင်ပြစ်ဒဏ် မီးစက်မောင်းလူငယ်ဟာ အခြားရွာသားတစ်ဦးပါ။ ကျောက်ပုံရွာကို […]

မီးခိုးရောင် သေမိန့်

Dawei Watch

February 7, 2025

ဒီနေ့ဟာ ချင်းမိုင်တက္ကသိုလ်အတွက် ကြေကွဲစရာနေ့တစ်နေ့။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်ရဲ့ ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့ဟာ မိန်းမလှဆန်ဆန် လှပနေတတ်တဲ့ ‘ချင်းမိုင်’ဆိုတဲ့ ထိုင်းမြို့လေးကို နေရောင်ခြည်တွေနဲ့ ပစ်ပေါက်နေခဲ့ပါတယ်။ လန်နာဘုရင် နေပြည်တော်ဟောင်းအတွက် သာမန်နေ့တစ်နေ့လို့ ထင်စရာပါပဲ။ တကယ်တမ်းမှာတော့ တက္ကသိုလ်ကထိကတစ်ယောက်ရဲ့ ရုပ်အလောင်း၊ အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ မီးခိုးရောင်ရန်သူအကြောင်းစတဲ့ ကြေကွဲချောက်ချားစရာတွေနဲ့ တပ်လှန့်လိုက်တဲ့နေ့လို့ဆိုရမှာပါ။ ချင်းမိုင်တက္ကသိုလ်က ဆေးဘက်ဆိုင်ရာကထိကဖြစ်သူ ‘ဒေါက်တာကရစ်ထိုင်းသန်နာဆွန်ဘတ်ခေါ်လ်’ ဟာ အဆုတ်ကင်ဆာနဲ့ အဲဒီနေ့မှာ ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးလိုက်စားပြီး ရောင်းအားအကောင်းဆုံးစာရင်းဝင် ဘဝခွန်အားမြှင့်တင်နည်းစာအုပ်ကိုရေးသားထုတ်ဝေထားတဲ့ ဒေါက်တာကရစ်ထိုင်းဟာ သေဆုံးချိန်မှာ အသက် ၂၉ နှစ်ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ သူရဲ့ သေဆုံးမှုဟာ ရာမဘုရင် ၆ လက်ထက်ကတည်းက ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ရှိနေပြီဖြစ်တဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပြဿနာတစ်ခုနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ကျွမ်းကျင်သူတွေက သံသယရှိကြပါတယ်။ အဲဒါကတော့ လေထုညစ်ညမ်းမှုပါပဲ။ […]

အန်ကယ်ဆမ်တောင်ဝှေး ကမ္ဘာကို ရိုက်ချိန်

Dawei Watch

February 1, 2025

ဇန်နဝါရီ ၂၅ ရက် ၊ စနေနေ့ နံနက်။ ဆီးရီးယားနိုင်ငံအရှေ့မြောက်ပိုင်းက အယ်လ်ဟောလ်ဒုက္ခသည်စခန်းဆီကို ရိုးရှင်းပြတ်သားတဲ့ သတင်းစကားတစ်ခုရောက်လာတယ်။ “အလုပ်တွေ ရပ်လိုက်” လူ ၄၀,၀၀၀ ကျော် မှီခိုနေရတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ အကူအညီအထောက်အပံ့ပေးတာတွေ အားလုံးရပ်လိုက်ဖို့ အမိန့်။ စခန်းမှာ ရှိနေသူ အမျာစုက ဆီးရီးယားနိုင်ငံထဲက ISIS အဖွဲ့ထိန်းချုပ်ဖူးတဲ့ နေရာတွေကနေ ထွက်ပြေးလာတဲ့ အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးသူငယ်များ။ သူတို့အတွက် သောက်သုံးရေ ၊ တကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေး ၊ မိလ္လာစနစ်နဲ့ လုံခြုံရေးအစီအမံတွေ အားလုံးဟာ ဖြစ်ချင်ရာဖြစ် ပစ်ချခံလိုက်ရပြီ။ အလားတူ ထိခိုက်မှုကို ဆီးရီးယားရဲ့ အယ်လ်ရွတ်ဂျ်ဒုက္ခသည်စခန်းမှာလည်း ခံစားလိုက်ရပြီ။ ISIS တပ်ဖွဲ့ဝင်ဟောင်းတွေကို ထိန်းသိမ်းထားတာကလည်း ဒီဒုက္ခသည်စခန်းနှစ်ခုစလုံးရဲ့ အနီးအနားမှာ။ “အကြမ်းဖက်အန္တရာယ်နဲ့ မတည်ငြိမ်မှုခြောက်လုံးက ရုတ်တရက် ကြီးကြီးမားမား ပေါ်လာပြီ။ […]

‘အမေရိကန် ပဓာန’ လူနှင်လှိုင်း

Dawei Watch

January 30, 2025

လူတွေ အာရုံထွေပြားလွယ်လွန်းတဲ့ ခေတ်ကြီးထဲ လူတွေရဲ့အာရုံကို ဖမ်းစားတဲ့ အတတ်မှာ တစ်ဖက်ကမ်းခတ်သူတစ်ယောက်ကတော့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပါပဲ။ “နယ်ချဲ့ကျူးကျော်မှု(Invasion)” ဒါဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ တောင်ပိုင်းနယ်စပ်မှာ လူဝင်မှုအရေးကို ဖော်ပြရာမှာ ထရမ့် သုံးသွားတဲ့ စကားလုံးပါ။ “၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက်နေ့ဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတွေအတွက် လွတ်လပ်ရေးနေ့ပဲ” အဲဒီနေ့ဟာ ထရမ့်က သူ့ရဲ့ ဒုတိယအကြိမ် သမ္မတသက်တမ်းအတွက် ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုတဲ့နေ့ပါပဲ။ သူ့ရဲ့ ကျန်းသစ္စာကျိန်ဆိုတဲ့ မိန့်ခွန်းထဲမှာ ဒီလို ပြောခဲ့တာပါ။ ဒုတိယအကြိမ်သမ္မတဖြစ်တဲ့နေ့ကစပြီး ထရမ့်ဟာ အမေရိကန်လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သမ္မတအထူးအာဏာတွေကို ဆက်တိုက်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တစ်လွှားမှာ ရှိနေတဲ့ အထောက်အထားမဲ့ တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူတွေအပေါ် ပစ်မှတ်ထားတဲ့ ဖြိုခွင်းမှုအစပါပဲ။ သမ္မတအမိန့်အာဏာပေါင်း ၂၀ ကျော်ကို ထုတ်ပြန်ပြီး အမေရိကန်လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးစနစ်ရဲ့ […]

ဟွေးသွားတဲ့အခါ

Dawei Watch

January 26, 2025

စစ်ပွဲတွေ၊ အနိဋ္ဌာရုံတွေ၊ ဆင်းရဲမွဲတေမှုတွေနဲ့ တချိန်က စာနယ်ဇင်းမှာရော၊ ရုပ်ရှင်တွေမှာရော ထင်ရှားခဲ့တဲ့ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံရဲ့ ရှေးနန်းမြို့တော်ဟောင်း ဟွေး (Hue)ကို ရောက်သွားခဲ့တယ်။ စစ်ပွဲနဲ့ နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခတွေ အကြား နှစ်ပေါင်း ၄၀ လောက် ဗီယက်နမ်ကို ပြန်ခွင့်မရခဲ့သူ၊ နာတာရှည်ရောဂါနဲ့ စကားမပြောနိုင်တော့ချိန်မှာ သူသာသနာ့ဘောင်ဝင်ခဲ့တဲ့ ကျောင်းသိင်္ခမ်းကလေးမှာဘဝနေဝင်ချိန်ကိုကုန်ဆုံးခွင့်ရပြီး ထိုဝိဟာရမှာပဲ ခေါင်းချသွားခဲ့သူ၊ ကမ္ဘာကျော် ဇင်ဆရာတော်အရှင်သူမြတ်တပါးရဲ့ အမှတ်တရတွေရှိခဲ့တဲ့ ဟွေးမြို့ပေါ့။ ဟွေးဟာ ဗီယက်နမ်ရဲ့ အလယ်ပိုင်းမှာရှိတယ်။ တောင်နဲ့ မြောက် အကွဲအပြဲအက်ကြောင်း အကြီးကြီးရှိခဲ့တဲ့ နိုင်ငံမှာ ဟွေးဟာ တချိန်တုန်းကတော့ မြောက်ဗီယက်နမ်ရဲ့ တောင်ဘက်စွန်းကမြို့။ တောင်နဲ့မြောက် စစ်အားပြိုင်ခဲ့ကြတုန်းက တိုက်ပွဲကြီးတွေရဲ့ ဒဏ်ကို ခါးခါးသီးသီးခံခဲ့ရတဲ့အရပ်။ အခုတော့လည်း ဟွေးဟာ ဘယ်တုန်းကမှ အနိဋ္ဌာရုံတွေ မရှိခဲ့တဲ့ နန်းမြို့ဟောင်းလေးလို ရေမွှေးမြစ်ရေတွေနဲ့အတူ […]

နယ်မြေစိုးမိုးနိုင်ရေး စစ်ကောင်စီက တောင်သူများကို ပစ်မှတ်ထားလာ

Dawei Watch

January 24, 2025

တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်း နယ်မြေစိုးမိုးရေး ပြန်ရရန် ပွင့်လင်းရာသီစတင်ချိန်မှစကာ နည်းလမ်းမျိုးစုံဖြင့် လုပ်ဆောင်နေသည့် စစ်ကောင်စီမှာ တောင်သူများကိုပါ ပစ်မှတ်ထားလုပ်ဆောင်ရန် ညွှန်ကြားချက် ထုတ်လာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ တနင်္သာရီတိုင်းအတွင်းရှိ တောင်သူများကို ဥယျာဉ်ခြံများအတွင်း ညအိပ်နေထိုင်ခွင့် မပေးတော့ဘဲ ကျေးရွာများအတွင်းရှိ နေအိမ်များတွင်သာ ပြန်လည်နေထိုင်ရမည့် အစီအစဉ်ကို စတင်ရန် စစ်ကောင်စီက ညွှန်ကြားလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့တင်းကျပ်ရန် ကမ်းရိုးတန်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်(ကရခ)က ၎င်း၏ လက်အောက်ခံတပ်ရင်း တပ်ဖွဲ့များကို ဇန်နဝါရီလ ၂၀ ရက် နေ့တွင် ညွှန်ကြားလိုက်ကြောင်း Dawei Watch ၏ စစ်ရေးသတင်းအရင်းမြစ်များက ပြောသည်။ စစ်ကောင်စီက ယင်းညွှန်ကြားချက် ထုတ်ရသည့် ရည်ရွယ်ချက်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မသိရသေးသော်လည်း တော်လှန်ရေးသမားများ နယ်မြေကျဉ်းလာစေရေး သို့မဟုတ် ကျေးရွာများကို ခံစစ်အသွင် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ လက်တွေ့တွင် ယင်ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ဖြစ်လာပါက ဒေသခံများမှာ ပိုမိုကျပ်တည်းခက်ခဲသည့် […]

ဘုရင်ကို မွေးတဲ့ ဘီလျံနာ

Dawei Watch

January 15, 2025

၂၀၂၄ အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအပြီး နောက်တစ်ရက် နိုဝင်ဘာ ၆ ရက်နေ့မှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က အောင်ပွဲရမိန့်ခွန်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမိန့်ခွန်းမှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က သူ့ကို ထောက်ခံသူတွေရှေ့မှာ အားတက်သရော ကြွေးကြော်ခဲ့တယ်။ “ကြယ်ပွင့်တစ်ပွင့် မွေးဖွားလာပြီ…အဲဒါ အီလွန်ပဲ” အီလွန်မတ်ဟာ ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးနဲ့ ဩဇာအရှိဆုံးလူတွေထဲကတစ်ယောက် ဖြစ်နေခဲ့တာ သုံးနှစ်ကျော်ခဲ့ပါပြီ။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွက် “တစ်နှစ်တာ အထူးခြားဆုံးပုဂ္ဂိုလ်” အဖြစ် ကမ္ဘာကျော် Time မဂ္ဂဇင်းကြီးက သူ့ကို ဖော်ပြခဲ့တယ်။ အဲဒီနှစ်ကစပြီး အီလွန်မတ်ဟာ လက်ရှိအချိန်အထိ ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်နေဆဲပါပဲ။ သူဟာ တောင်အာဖရိကမှာမွေး ၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ပညာသင်ခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာ့အချမ်းသာဆုံးနည်းပညာဘီလျံနာသူဌေး။ တွစ်တာကုမ္ပဏီကို ဝယ် ၊ ဝန်ထမ်းအရေအတွက် တစ်ဝက်ကျော်ကို အလုပ်ထုတ်ပြီး ‘X’ လို့ နာမည်ပြောင်းခဲ့တဲ့သူ။ SpaceX နဲ့ Tesla […]