(ယခုဆောင်းပါးမှာ မြန်မာ စစ်အာဏာရှင်တို့ သမိုင်းတစ်လျှောက် ပြည်သူလူထုကို ဦးနှောက်ဆေး လှည့်ဖျားရန် မည်သည့်နည်းများ အသုံးပြုခဲ့သည်ကို သုတေသနပြု ထုတ်ဝေထားသော ဝင်္ကန္တ မုသား သို့မဟုတ် မြန်မာ စစ်အာဏာရှင်၏ ဝါဒဖြန့်ဖဲချပ်များ စာတမ်းမှ ထုတ်နုတ်တင်ဆက်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ တီမိုပြုစုတင်ပြသည့် ယင်းသုတသန စာတမ်းကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် The Red Flag အဖွဲ့က ထုတ်ဝေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။) ကမ္ဘာ့သမိုင်းစဉ် တစ်လျှောက်ကို မျှော်ကြည့်ပါက အမျိုးသားရေးဝါဒကို အာဏာတည်ဆောက်ရေးအတွက် အမျိုးမျိုး အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ နာဇီနှင့် ဖက်ဆစ်ဝါဒသည် အထင်ရှားဆုံး ဥပမာများဖြစ်သည်။ ပထမ ကမ္ဘာစစ်နှင့် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အကြား နာဇီနှင့် ဖက်ဆစ်ဝါဒ ထွန်းကားပြီး အမျိုးသားရေး အစွန်းရောက်ဝါဒကို အသုံးပြုကာ အာဏာရှင်တို့ မည်သို့ ခြယ်လှယ်ခဲ့သည်ကို ဦးစွာ […]

အနစ်နာခံသော၊ တိုင်းပြည် အတွက် စွန့်လွှတ်သော၊ မည်သည့် အခါမျှ ရလိုမှု မရှိဘဲ တိုင်းပြည်အတွက် အသက်ပေးဆပ်လိုသော တပ်မတော်၊ တပ်မတော်သား တို့ အဖြစ် ပုံသွင်းဝါဒဖြန့်ထားသည်။ နည်းပါးလှသော ရိက္ခာ၊ လစာတို့သာ အောက်ခြေ တပ်မတော်သားတို့က ရရှိကြသော်လည်း တပ်မတော်က ကျွေးထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တပ်မတော်ကို ကျေးဇူး သိသင့်ကြောင်း တတွင်တွင်ကြီး ဝါဒဖြန့်သည်။ သို့သော် တပ်ထိပ်ပိုင်းခေါင်းဆောင်တို့မှာ အမျိုးမျိုးသော စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ်၊ တိုင်းပြည် သယံဇာတများကို ကိုယ်ကျိုးရှာပြီး ကြွယ်ပိုးကြွယ်ဝ ရှိနေကြသည်။ တပ်မတော်သား၊ တပ်မတော်အရာရှိငယ်တို့ကို တွင်တွင်ကြီး ဝါဒဖြန့်ချိခြင်း အပြင် ပြင်ပ လောကနှင့် ထိတွေ့မှု နည်းနိုင်သမျှ နည်းအောင်လည်း ပြုလုပ်ထားသည်။ တပ်အလုပ်များဖြင့် နေ့စဉ် မအားလပ်အောင် စီစဉ်ထားသည်။ ထိုနည်းဖြင့် အခြားပြင်ပတွင် […]

၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် စစ်တပ်က ထောက်ခံသည့် နိုင်ငံရေးပါတီ ရွေးကောက်ပွဲ မနိုင်သည့်နောက် ၁၉၆၂ အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်သည်။ ၁၉၉၀ တွင်လည်း တပ်က ကျောထောက်နောက်ခံပါတီ ရွေးကောက်ပွဲ မနိုင်သည့်နောက် အာဏာလွှဲပြောင်းရန် ငြင်းဆန်သည်။ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ တစ်ခုတွင်တော့ ချွင်းချက်ရှိသည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် အနိုင်ရသော်လည်း အာဏာလွှဲပေးခဲ့သည်။ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟောင်း ဦးသိန်းစိန် ဦးဆောင်သော အစိုးရတက်လာသည်။ တပ်မတော်က လွှတ်တော် အသီးသီးတွင် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း အသေယူထားပြီးဖြစ်ရာ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီက ၂၆ ရာခိုင်နှုန်း လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် နေရာရရုံဖြင့် အစိုးရဖွဲ့နိုင်သည်။ ထိုသို့သော မျှော်လင့်ချက်ဖြင့် ၂၀၁၀ အလွန် အခင်းအကျင်းကို […]

(ယခုဆောင်းပါးမှာ မြန်မာ စစ်အာဏာရှင်တို့ သမိုင်းတစ်လျှောက် ပြည်သူလူထုကို ဦးနှောက်ဆေး လှည့်ဖျားရန် မည်သည့်နည်းများ အသုံးပြုခဲ့သည်ကို သုတေသနပြု ထုတ်ဝေထားသော ဝင်္ကန္တ မုသား သို့မဟုတ် မြန်မာ စစ်အာဏာရှင်၏ ဝါဒဖြန့်ဖဲချပ်များ စာတမ်းမှ ထုတ်နုတ်တင်ဆက်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ တီမိုပြုစုတင်ပြသည့် ယင်းသုတသန စာတမ်းကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် The Red Flag အဖွဲ့က ထုတ်ဝေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်) မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးနှင့် အတူပေါက်ဖွားလာသည့် တပ်မတော်။ အမျိုးသာဘာ သာသနာကို စောင့်ရှောက်သည့် တပ်မတော်။ တပ်မတော်သည် နိုင်ငံတော်ကို ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်သည် စသည်ဖြင့် ညွှန်းဆိုလေ့ရှိသည်။ မှန်ပါသည်။ အာဏာရှင်တို့အတွက် အဓိက လက်သုံး အထူးအင်စတီကျူးရှင်းမှာ တပ်မတော်ဖြစ်သည်။ ‘Perfect Agent’ ဟု သုံးလေ့ရှိသည်[1]။ အာဏာရှင်တို့အတွက် အထူးပြည့်စုံတော်မူသော လက်ကိုင်သင်းပင်းအဖွဲ့ဖြစ်သည်။ […]

တယ်လီဂရမ် (Telegram) အကောင့်နဲ့ Facebook မက်ဆင်ဂျာ (Messenger) တွေကနေ လင့်ခ် (Link) ပေးပို့ပြီး မိုဘိုင်း ဘဏ်အကောင့်တွေ ခိုးယူခံရတာတွေ ကြုံနေရပါတယ်။ ကိုယ်နဲ့ ရင်းနှီးသူရဲ့ လူမှုကွန်ရက်အကောင့် ခိုးယူခံရပြီး အဲဒီအကောင့်ကနေ ရင်းနှီးသူအယောင်ဆောင်ပြီး ပို့လာတဲ့ လင့်ခ်တွေကို နှိပ်ပြီးဝင်မိရာကနေ ကိုယ်ရဲ့လူမှုကွန်ရက်အကောင့်နဲ့ ဘဏ်အကောင့်တွေ ခိုးယူတာမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလို အခြေအနေတွေကို သတိထားဆင်ခြင်ကာကွယ်နိုင်ဖို့ Myanmar Factchecking Network အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ Dawei Watch က ကိုယ်တိုင်ကြုံရသူ၊ ဒီဂျစ်တယ်လုံခြုံရေး အသိပညာပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းနဲ့ သက်ဆိုင်ရာ ဘဏ်ဝန်ထမ်းတွေကို မေးမြန်းပြီး ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ လင့်ခ်တွေ ဘယ်ကလာသလဲ လူမှုကွန်ရက်အကောင့်နဲ့ ဘဏ်အကောင့်တွေကို ခိုးယူဖို့အတွက် ဖန်တီးထားတဲ့ လင့်ခ်တွေကို တယ်လီဂရမ် ဒါမှမဟုတ် မက်ဆင်ဂျာတွေကနေ ပို့လေ့ရှိကြပါတယ်။ […]

တပ်မတော် ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် မကြာမီ ​ခြောက်လအတွင်း အငြိမ်းစားယူရတော့မည့် အရေး၊ အငြိမ်းစားယူပြီးနောက် အကျိုးစီးပွားနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ အကာအကွယ်များ မသေချာခြင်း၊ တပ်မတော်၏ နိုင်ငံရေး အာဏာကို ဆက်လက်ဖက်တွယ်ထားလိုမှု၊ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ကိုယ်၌၏ အာဏာမက်မောမှု တို့က မဲစာရင်းမှားယွင်းမှု အကြောင်းပြ အာဏာသိမ်းခြင်းကို ဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း သုံးသပ်ချက် အများအပြားရှိသည်[1]။ အာဏာသိမ်း စစ်တပ်အနေနှင့် မည်သို့ မည်မျှ တွက်ချက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်ကို မခန့်မှန်းနိုင်ပါ။ သို့သော် ရင်ဆိုင် ပေးဆပ်ရမည့် အဖိုးအခမှာ ကြီးမားလှသည်။ စစ်တပ်ကမူ အာဏာသိမ်းခြင်းမဟုတ်၊ အာဏာထိန်းသည်သာ ဖြစ်သည်။ မကြာမီ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည်၊ အနိုင်ရသော နိုင်ငံရေးပါတီကို အာဏာလွှဲပေးမည်ဟု တွင်တွင်ကြီး ဆိုနေဆဲဖြစ်သည်။ တစ်နည်းဖြင့် ဆိုသော် အာဏာရှင်တို့ လက်စွဲတော်ဖြစ်သော […]

မြောက်ကိုရီးယား ရွေးကောက်ပွဲ မြောက်ကိုရီးယားကဲ့သို့သော အလွန်တင်းကျပ်လွန်းသည့် အာဏာရှင်နိုင်ငံတွင်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ ရှိသည်။  ပုံမှန်အားဖြင့် မည်သို့ ကျင်းပကြသနည်း[1]။ ဘုရင်စနစ်ကဲ့သို့ မျိုးရိုးစဉ်ဆက် မင်းလုပ်အုပ်ချုပ်သော မြောက်ကိုရီးယားတွင် လေးငါးနှစ်လျှင် တစ်ကြိမ် ရွေးကောက်ပွဲရှိတတ်သည်။ NELDA[2] ၏ အဆိုအရ မြောက်ကိုးရီးယားတွင် ရွေးကောက်ပွဲ စုစုပေါင်း ၁၃ ကြိမ်ရှိခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ နောက်ဆုံး ပြုလုပ်ခဲ့သော ရွေးကောက်ပွဲမှာ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်သည်။ ယင်းရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲထွက်ပေးသူ ရာနှုန်းပြည့် ရှိခဲ့သည်[3]။  အစဉ်အလာအတိုင်းပင် လွှတ်တော်အတွက် ကိုယ်စားလှယ် မဲပေးရွေးချယ်ရခြင်း ဖြစ်သည်။ ပြိုင်ဘက်မရှိပါ။ ခရိုင်အလိုက် ကိုရီးယားအလုပ်သမား ပါတီ (KWP) မှ ကိုယ်စားလှယ်ကို မဲပေးရခြင်း ဖြစ်သည်။ Yes or No တစ်ခုခု ရွေးခွင့်ရှိသည်။ မဲကလည်း […]

၁၉၄၆ မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ်များအတွင်း အာဏာရှင်တို့၏ ရွေးကောက်ပွဲများကို လေ့လာရာတွင် စွန့်စားရမှု အနည်းနှင့် အများရှိသည်။ အမှန်ပင်။ ယင်းရွေးကောက်ပွဲများအနက် ထက်ဝက်မှာ အာဏာရှင်တို့ ပလ္လင်ပေါ်မှ ဆင်းပေးလိုက်ရသည်။ ရွေးကောက်ပွဲနှစ်များသည် အာဏာရှင်တို့ နန်းကျသွားတတ်သည့် ကာလ ဖြစ်နိုင်ခြေ ငါးဆပိုများသည်။ ၁၉၄၆ မှ ၂၀၀၈ ခုနှစ်အထိ အာဏာရှင်တို့၏ ရွေးကောက်ပွဲနှစ်များကို စေ့ငုပြီး အချက်အလက်ပေါင်း ၂၅၉ ခုကို ဆွဲထုတ်ကြည့်မှုအရ ရွေးကောက်ပွဲနှစ်များတွင် အာဏာရှင်တို့ နန်းကျဘေးသင့်ရန် အလားအလာများစွာ ရှိသည်ကိုတွေ့ရသည်။ အာဏာရှင်တို့ သက်တမ်းကာလ စုစုပေါင်း၏ ငါးပုံတစ်ပုံသာ ရွေးကောက်ပွဲ နှစ် ဖြစ်သော်လည်း အာဏာရှင် ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ ရွေးကောက်ပွဲနှစ်များတွင် အသက်အန္တရာယ်ဖြင့် ရင်ဆိုင်လိုက်ရသည်။ ထိုကြောင့်ပင် ရွေးကောက်ပွဲ မတိုင်မီ ညများသည် […]