BREAKING
December 3, 2025

ဆောင်းပါး

အရှေ့တီမောက ဘာကြောင့် မြန်မာစစ်အုပ်စုနဲ့ ပလဲနံပသင့်ချင်တာလဲ

Dawei Watch

October 2, 2025

အောက်တိုဘာလ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးမတိုင်မီ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ချောချောမွေ့မွေ့ ဝင်ရောက်နိုင်ရေး အရှေ့တီမောက ကြိုးစားနေချိန် မြန်မာစစ်အုပ်စုအပေါ် အရှေ့တီမောရဲ့ သဘောထားရပ်တည်ချက် ပြောင်းလဲသွားမှုဟာ အရှေ့တောင်အာရှတလွှားမှာ သတိထားစောင့်ကြည့်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အရွေးကောက်ခံ အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး နိုင်ငံကို ပြည်တွင်းစစ်မက် ပဋိပက္ခထဲ နစ်မြုပ်စေခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့အတူ အာဏာရလာတဲ့ မြန်မာစစ်အုပ်စုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ဝေဖန်ပြောဆိုလေ့ရှိခဲ့တဲ့ အရှေ့တီမောဟာ မကြာသေးမီ သီတင်းပတ်တွေအတွင်းမှာပဲ မြန်မာစစ်အုပ်စုအပေါ် သိသိသာသာ ပိုမိုပျော့ပျောင်းတဲ့ သဘောထားကို ကျင့်သုံးလာခဲ့ပါတယ်။ အရှေ့တီမောမြေပေါ်မှာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) လို အတိုက်အခံအုပ်စုတွေကို လှုပ်ရှားခွင့် ၊ ရုံးခန်းဖွင့်ခွင့် ပေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အရှေ့တီမောအစိုးရက မြန်မာစစ်အုပ်စုကို အခုလ အစောပိုင်းမှာပဲ အာမခံပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အရှေ့တီမောရဲ့ သံတမန်ရေး […]

ပျားရည်နဲ့ ဝမ်းချဖို့ ကြိုးစားတဲ့ စစ်ခေါင်းဆောင်ရဲ့ တနင်္သာရီခရီး

Dawei Watch

September 23, 2025

စစ်ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ မကြာသေးခင်က တနင်္သာရီတိုင်း ခရီးစဉ်ဟာ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့ စီးပွားရေးမြှင့်တင်ဖို့ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ ပြည်သူလူထုကို ဖြားယောင်းသွေးဆောင်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ပါတယ်။ ထားဝယ်နဲ့ မြိတ်ဒေသခံတွေ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရာမှာ သူက ဒေသရဲ့လိုအပ်ချက်တွေကို ဖြည့်ဆည်းပေးမယ်လို့ ကတိတွေ အများအပြား ပေးခဲ့ပါတယ်။ “မိမိအနေဖြင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးအတွင်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေး လိုအပ်သည်များ ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ရန်နှင့် လိုအပ်သည်များ အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးနိုင်ရန် လာရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း” ဆိုပြီးလည်း စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့ ထားဝယ်မြို့ခရီးစဉ်မှာ မင်းအောင်လှိုင်က ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ကတိတွေဟာ အပေါ်ယံကြည့်လိုက်ရင် အားတက်စရာကောင်းပုံရပေမယ့် လက်ရှိ မြေပြင်က တိုက်ပွဲတွေအခြေအနေ၊ နိုင်ငံရေးအခြေအနေတွေနဲ့ ပြန်ချိန်ထိုးကြည့်မယ်ဆိုရင်တော့တကယ်တမ်း အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ဖို့ ခက်ခဲတဲ့ မက်လုံးတွေ၊ မရေရာတဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေပဲ ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရမှာပါ။ တစ်ဖက်မှာလည်း လုံခြုံရေးကိုသာ […]

ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန် ပါရာစီတမောသောက်သဖြင့် အော်တစ်ဇင် ဖြစ်နိုင်ဆိုသော ထရမ့်၏ပြောဆိုချက် ပညာရှင်များ လက်မခံ

Dawei Watch

September 23, 2025

ကလေးများတွင် အော်တစ်ဇင်ဖြစ်ပွားမှုနှင့် ဆက်နွယ်မှုကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ အက်စီတမိုင်နိုဖန် (ပါရာစီတမောဟု လူသိများသည်) ဆေးဝါးကို အသုံးပြုခြင်းအား ကန့်သတ်သင့်သည်ဟူသော ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့၏ အကြံပြုချက်ကို အခြေအမြစ် မရှိကြောင်းနှင့် မလိုအပ်သော စိုးရိမ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း ပညာရှင်များက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြစ်တင်ရှုတ်ချကြသည်။ အဆိုပါကြေညာချက်ကို အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့်က “ကျွန်တော်တို့ဟာ အော်တစ်ဇင်( Autism) တွေအတွက် အဖြေတစ်ခုကို ရှာတွေ့ပြီလို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ကြေညာခဲ့ခြင်းနှင့်အတူ မီးမောင်းထိုးကာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ကျွမ်းကျင်သူအများအပြားသည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် ပါရာစီတမောသောက်သုံးခြင်းက ကလေးများအတွက် အော်တစ်ဇင်ရောဂါ ရရှိနိုင်ခြေကို တိုးစေကြောင်း ခိုင်မာသည့် အထောက်အထားမရှိဟု ထောက်ပြပြီး အဆိုပါကြေညာချက်ကို အလျင်အမြန်ပင် ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။ ပညာရှင်အချို့က အေဘီစီသတင်းဌာနသို့ ယခုကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ “သိပ္ပံပညာကို […]

Gen Z နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများနဲ့တောင်အာရှ

Dawei Watch

September 22, 2025

လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေ ချထားတဲ့ အတားအဆီးဘယ်ရီကိတ်တွေကို ဖြတ်ကျော်ပြီးတော့ လူပင်လယ်ကြီးဟာ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်ရဲ့ စံအိမ်တော်ထဲကို စီးနင်းဝင်ရောက်လာခဲ့ပြီ။ လူအုပ်ကြီးဟာ ပြတင်းပေါက်တွေနဲ့ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းတွေကို ရိုက်ခွဲဖျက်စီးနေကြပြီ။ ဇိမ်ခံမွေ့ယာတွေနဲ့ ရှူးဖိနပ်တွေကို ယူသူက ယူနေကြပြီ။ နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်ရဲ့ နေအိမ်စင်္ကြံလမ်းမှာ ဖုန်ပေကျံနေတဲ့‌ ခြေလှမ်းတွေနဲ့ ခြေသံတွေ ပဲ့တင်ထပ်နေခဲ့ပြီ။ ဒါဟာ မကြာသေးခင်က နီပေါနိုင်ငံရဲ့ မြင်ကွင်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုး ၂၀၂၂ ခုနှစ်က သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာလည်း ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာလည်း ဒီအနေအထားကို တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒီသုံးနိုင်ငံစလုံးရဲ့ ဖြစ်စဉ်မှာ တူညီတာတစ်ခုကတော့ ဒီလိုမျိုး လူထုအုံကြွဆန္ဒပြမှုတွေမှာ Gen Z လူငယ်တွေက အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှာ ရှိနေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေအထူထပ်ဆုံးနေရာဖြစ်တဲ့ တောင်အာရှဒေသဟာ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်လွန်အချိန်ကစပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှု အများဆုံးဒေသတွေထဲကတစ်ခု […]

မြေမြှုပ်မိုင်းစစ်ပွဲ မည်သူတို့ကို ပိုထိခိုက်စေသနည်း

Dawei Watch

September 19, 2025

မိုင်းထောင်ခြင်းကြောင့် စစ်ပွဲနိုင်ရန် မသေချာလှပါ။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း ကျေးရွာနှင့် လူဦးရေထူထပ်သော ဒေသများတွင် မြေမြှုပ်မိုင်းအန္တရာယ် ပိုမိုဆိုးရွားလာနေသည်။ ပဋိပက္ခရှည်ကြာလာသည်နှင့် အမျှ ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းအားလုံးနီးပါးတွင် မိုင်းပျံ့နှံ့လျက်ရှိသည်။ ပဋိပက္ခကလည်း ဆက်ဖြစ်၊ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုမရှိသည့် မူဝါဒများကြောင့် မိုင်းရှင်းလင်းခြင်း၊ အန္တရာယ်ရှိသောနေရာများကို စစ်တမ်းကောက်ယူခြင်း စသည့် မိုင်းနှင့်ပတ်သတ်သော လုပ်နည်းလုပ်ထုံးများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း မရှိသေးပါ။ လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့များအနေဖြင့် ပေါက်ကွဲလက်နက်ပစ္စည်းများကြောင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရသူများ/ရှင်သန်ကျန်ရစ်သူများကို ကူညီခြင်း၊ လက်ရှိနှင့် အနာဂတ်မျိုးဆက်များအပေါ် ထိခိုက်မှုလျှော့ချရေးကိုသာ အဓိကထား လုပ်ဆောင်နေကြသည်။ မြေမြှုပ်မိုင်း ကျွမ်းကျင်သူ ဘီကင်ရှာလာ၏ အဆိုအရ မိုင်းများသည် မည်သူအတွက်မျှ အကျိုးမဖြစ်ထွန်းကြောင်း အချက်နှစ်ရပ်ဖြင့် ရှင်းပြသည်။ ပထမအချက်မှာ မိုင်းများသည် စစ်ရေးအရ အကျိုးသက်ရောက်မှု အကန့်အသတ်ရှိသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ စစ်ပွဲအောင်မြင်ရေးအတွက် မိုင်းရှိရုံမျှဖြင့် […]

အနုပညာနဲ့ သိပ္ပံကို ခွဲခြားတာ မှန်သလား

Dawei Watch

September 16, 2025

သိပ္ပံနဲ့ အနုပညာဟာ လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက်တွေပဲဆိုတဲ့ ခေတ်နောက်ကျနေတဲ့ အယူအဆတစ်ခု ရှိပါတယ်။ သိပ္ပံဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ ဘယ်ဘက်ခြမ်းနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတယ်။ စနစ်တကျရှိတယ်။ အနုပညာဟာ ဦးနှောက်ညာဘက်ခြမ်းရဲ့ နယ်ပယ်ဖြစ်ပြီး နူးညံ့တယ်။ အလိုလိုခံစားသိနိုင်စွမ်းရှိတယ်။ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းရှိတယ်။ ကျင့်သားရနေပြီးသား ဆုံးဖြတ်ချက်တွေနဲ့ ဝမ်းတွင်းပါစွမ်းရည်တွေကတစ်ဆင့် လမ်းညွှန်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆပါပဲ။ ဟုတ်ပါတယ်။ ဦးနှောက်ညာခြမ်းနဲ့ ဘယ်ခြမ်းအကြားမှာ ကွဲပြားမှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ အကောက်အယူဟာ ယုံတမ်းစကားတစ်ခုသက်သက်ဆိုတာကို ဘယ်အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင်ကမဆို ပြောမှာပါ။ သင်္ချာပုစ္ဆာတစ်ပုဒ်ကို တွေးခေါ်ရာမှာရော ၊ ပန်းချီကားတစ်ချပ် ရေးဆွဲရာမှာပါ ဦးနှောက်ဘယ်ခြမ်းနဲ့ ညာခြမ်းနှစ်ခုစလုံးက ညီတူညီမျှ အရေးပါတယ်ဆိုတာကို အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင်တိုင်းက ပြောမှာပါ။ ဒီသဘောအတိုင်းပါပဲ။ အခုချိန်ဟာ သိပ္ပံနဲ့ အနုပညာဟာ အခြေခံအားဖြင့် ကွဲပြားတယ်ဆိုတဲ့ ယုံတမ်းစကားကို စွန့်လွှတ်ရမယ့်အချိန်ကို ရောက်နေပါပြီ။ ကောင်းမွန်တဲ့ သိပ္ပံပညာဟာ အနုပညာပုံစံတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ […]

တိုးတိုးလေးငိုပြီး တိတ်တိတ်လေး အံကြိတ်ခံနေရသူများ

Dawei Watch

September 11, 2025

အိမ်ဆိုတာ လူတိုင်းအတွက် စိတ်ရောကိုယ်ပါ လုံခြုံနွေးထွေးမှု၊ အေးချမ်းမှုကိုပေးနိုင်တဲ့ နေရာလေးတစ်ခု၊ အသိုက်အမြုံလေး တစ်ခုပါ။ ချစ်တဲ့သူနဲ့ ပေါင်းသင်းနေထိုင်ရတာကလည်း ဆုလာဘ်တစ်ခုပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ ထားဝယ်သူ မဂန္ဓမာ (အမည်လွှဲ) အတွက်တော့ အဲဒီအဓိပ္ပာယ်တွေကို ပြောင်းပြန်ဖွင့်ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ မေတ္တာမျှပြီး လက်ထပ်ပေါင်းသင်းခဲ့တဲ့ ခင်ပွန်းသည်က အိမ်ထောင်ကျပြီး တစ်နှစ်မပြည့်ခင်မှာဘဲ ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။ သားဦးကိုယ်ဝန် စလွယ်ရချိန်ကစပြီး ရိုက်နှက်တာတွေလုပ်ဆောင်လာတဲ့အပြင် အသက်အန္တရာယ် ရန်ပြုတာတွေအထိ ရှိလာတယ်။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး မဂန္ဓမာအတွက်တော့ အိမ်ဆိုတာ မလုံခြုံတဲ့နေရာ၊ အကြမ်းဖက်ခံရတဲ့နေရာ ဖြစ်လာပါတယ်။ “လင်မယား ညားကာစကတော့ ကောင်းပါတယ်။ ဗိုက်ရတဲ့အချိန်မှာ သူစိတ်ဖောက်ပြန်လာတယ်။ ရန်ဖြစ်ချိန်မှာ လက်တွေ ခြေတွေ ပါလာတယ်” လို့ မဂန္ဓမာက ပြောပါတယ်။ အဆိုးဆုံးကြုံရတာကတော့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလမှာ လည်ပင်းကို ပုဆိန်နဲ့ ရွယ်တဲ့အထိ ရန်ပြုတာလို့ ဆိုပါတယ်။ […]

ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်သစ်ကို ဆတ်ခနဲ ကြည့်ခြင်း

Dawei Watch

September 6, 2025

ပေထုန်တန်ရှင်နာဝပ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ ပြုတ်သွားစေမယ့် ဖုန်းပြောဆိုမှုအသံဖိုင် ပေါက်ကြားလာပြီး နာရီအနည်းငယ်ပဲ ကြာပါတယ်။ အနုထင်ချန်ဝီရကူဟာ သူ အာဏာရဖို့အတွက် ဂီယာတင်ပြီး စလှုပ်ရှားတော့တာပါပဲ။ ဖွမ်ကျန်ထိုင်းပါတီခေါင်းဆောင် ဝါရင့်နိုင်ငံရေးသမားဟာ ပေထုန်တန်ရဲ့ ဖွေထိုင်းပါတီ ညွန့်ပေါင်းအစိုးရထဲကနေ ချက်ချင်း နုတ်ထွက်လိုက်ပြီး ညွန့်ပေါင်းအစိုးရကို အသက်ငင်စေခဲ့တယ်။ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရထားတဲ့ အဓိကအတိုက်အခံ ပြည်သူ့ပါတီကို အနုထင်ဘက်က အရင်သံလွင်ခက် ကမ်းလှမ်းလိုက်တယ်။ အဲဒီနောက် အနုထင်ဟာ သူ့အတွက် အချိန်အခါကောင်းရောက်လာတဲ့အထိ တိတ်ဆိတ်စွာ စောင့်ဆိုင်းနေလိုက်ပါတယ်။ ထိုင်းအခြေခံဥပဒေခုံရုံးက ပေထုန်တန်ကို ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားလိုက်ပြီးနောက် ၊ ထိုင်းနိုင်ငံရေးရာသီဥတု မငြိမ်မသက်ဖြစ်ခဲ့ရပြီးနောက် တစ်ပတ်အကြာ…။ မနေ့က သောကြာနေ့မှာပဲ အနုထင်ချန်ဝီရကူကို ဝန်ကြီးချုပ်သစ်အဖြစ် လွှတ်တော်အထဲမှာ မဲအပြတ်အသတ်နဲ့ ရွေးချယ်တင်မြှောက်လိုက်ပါတယ်။ ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော်မှာ နှစ်နှစ်အတွင်း ဝန်ကြီးချုပ် ၃ ပါး ပေါ်ထွန်းလာတာပါပဲ။ ၈၀ […]