မိုဟာမက်တာဟာဟာ ၂ နှစ်သားအရွယ် သူ့သားလေးရဲ့ အသက်မဲ့ခန္ဓာကိုယ်ကို ပွေ့ဖက်လို့ ရှိုက်ကြီးတငင် ငိုကြွေးနေခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက သူတို့ နေထိုင်ရာ စစ်ဘေးရှောင်စခန်းမှာ ဧပြီလစလို့ သူ့မိသားစုအတွက် စားနပ်ရိက္ခာရောက်မလာတော့ပါဘူး။ အဲဒီနောက်ပိုင်းမှာတော့ အရင်က တက်ကြွရွှင်လန်းခဲ့တဲ့ သားငယ်လေးဟာ ဝမ်းလျှောလို့ ၊ အစားအစာကို တဆာဆာ တောင်းခံလို့ တဖြည်းဖြည်းအားနည်းချည့်နဲ့လာခဲ့တာကို သူ ဘာမှမတတ်နိုင်ဘဲ ကြည့်နေခဲ့ရတာပါ။ တာဟာရဲ့ သားငယ်လေး သေဆုံးပြီးနောက် နှစ်ပတ်တိတိအကြာ မေလ ၂၁ ရက်နေ့မှာတော့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကိုရူဘီယို ဟာ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ရှေ့မှာ ထိုင်ပြီး ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ နိုင်ငံခြားအထောက်အပံ့ပေးရေး အစီအစဉ်တွေကို ဖြတ်တောက်လိုက်တာကြောင့် “ဘယ်သူမှ မသေဆုံးရသေးဘူး”လို့ ကြေညာခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ “ကျွန်တော် တာဝန်ယူနေတဲ့အတောအတွင်း ဘယ်ကလေးသူငယ်မှ သေဆုံးတာ မရှိဘူး”လို့ အခိုင်အမာ […]

အောက်တိုဘာလ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးမတိုင်မီ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ချောချောမွေ့မွေ့ ဝင်ရောက်နိုင်ရေး အရှေ့တီမောက ကြိုးစားနေချိန် မြန်မာစစ်အုပ်စုအပေါ် အရှေ့တီမောရဲ့ သဘောထားရပ်တည်ချက် ပြောင်းလဲသွားမှုဟာ အရှေ့တောင်အာရှတလွှားမှာ သတိထားစောင့်ကြည့်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေခဲ့ပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ အရွေးကောက်ခံ အစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး နိုင်ငံကို ပြည်တွင်းစစ်မက် ပဋိပက္ခထဲ နစ်မြုပ်စေခဲ့တဲ့ ၂၀၂၁ စစ်အာဏာသိမ်းမှုနဲ့အတူ အာဏာရလာတဲ့ မြန်မာစစ်အုပ်စုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ဝေဖန်ပြောဆိုလေ့ရှိခဲ့တဲ့ အရှေ့တီမောဟာ မကြာသေးမီ သီတင်းပတ်တွေအတွင်းမှာပဲ မြန်မာစစ်အုပ်စုအပေါ် သိသိသာသာ ပိုမိုပျော့ပျောင်းတဲ့ သဘောထားကို ကျင့်သုံးလာခဲ့ပါတယ်။ အရှေ့တီမောမြေပေါ်မှာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) လို အတိုက်အခံအုပ်စုတွေကို လှုပ်ရှားခွင့် ၊ ရုံးခန်းဖွင့်ခွင့် ပေးမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အရှေ့တီမောအစိုးရက မြန်မာစစ်အုပ်စုကို အခုလ အစောပိုင်းမှာပဲ အာမခံပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အရှေ့တီမောရဲ့ သံတမန်ရေး […]

ကလေးများတွင် အော်တစ်ဇင်ဖြစ်ပွားမှုနှင့် ဆက်နွယ်မှုကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ အက်စီတမိုင်နိုဖန် (ပါရာစီတမောဟု လူသိများသည်) ဆေးဝါးကို အသုံးပြုခြင်းအား ကန့်သတ်သင့်သည်ဟူသော ဒေါ်နယ်လ်ထရမ့်အစိုးရအဖွဲ့၏ အကြံပြုချက်ကို အခြေအမြစ် မရှိကြောင်းနှင့် မလိုအပ်သော စိုးရိမ်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း ပညာရှင်များက ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပြစ်တင်ရှုတ်ချကြသည်။ အဆိုပါကြေညာချက်ကို အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့်က “ကျွန်တော်တို့ဟာ အော်တစ်ဇင်( Autism) တွေအတွက် အဖြေတစ်ခုကို ရှာတွေ့ပြီလို့ ထင်ပါတယ်” ဟု ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ကြေညာခဲ့ခြင်းနှင့်အတူ မီးမောင်းထိုးကာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ကျွမ်းကျင်သူအများအပြားသည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် ပါရာစီတမောသောက်သုံးခြင်းက ကလေးများအတွက် အော်တစ်ဇင်ရောဂါ ရရှိနိုင်ခြေကို တိုးစေကြောင်း ခိုင်မာသည့် အထောက်အထားမရှိဟု ထောက်ပြပြီး အဆိုပါကြေညာချက်ကို အလျင်အမြန်ပင် ဝေဖန်ခဲ့ကြသည်။ ပညာရှင်အချို့က အေဘီစီသတင်းဌာနသို့ ယခုကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ “သိပ္ပံပညာကို […]

သိပ္ပံနဲ့ အနုပညာဟာ လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက်တွေပဲဆိုတဲ့ ခေတ်နောက်ကျနေတဲ့ အယူအဆတစ်ခု ရှိပါတယ်။ သိပ္ပံဟာ ဦးနှောက်ရဲ့ ဘယ်ဘက်ခြမ်းနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး ဆင်ခြင်တုံတရားရှိတယ်။ စနစ်တကျရှိတယ်။ အနုပညာဟာ ဦးနှောက်ညာဘက်ခြမ်းရဲ့ နယ်ပယ်ဖြစ်ပြီး နူးညံ့တယ်။ အလိုလိုခံစားသိနိုင်စွမ်းရှိတယ်။ တီထွင်ဖန်တီးနိုင်စွမ်းရှိတယ်။ ကျင့်သားရနေပြီးသား ဆုံးဖြတ်ချက်တွေနဲ့ ဝမ်းတွင်းပါစွမ်းရည်တွေကတစ်ဆင့် လမ်းညွှန်တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆပါပဲ။ ဟုတ်ပါတယ်။ ဦးနှောက်ညာခြမ်းနဲ့ ဘယ်ခြမ်းအကြားမှာ ကွဲပြားမှုရှိတယ်ဆိုတဲ့ အကောက်အယူဟာ ယုံတမ်းစကားတစ်ခုသက်သက်ဆိုတာကို ဘယ်အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင်ကမဆို ပြောမှာပါ။ သင်္ချာပုစ္ဆာတစ်ပုဒ်ကို တွေးခေါ်ရာမှာရော ၊ ပန်းချီကားတစ်ချပ် ရေးဆွဲရာမှာပါ ဦးနှောက်ဘယ်ခြမ်းနဲ့ ညာခြမ်းနှစ်ခုစလုံးက ညီတူညီမျှ အရေးပါတယ်ဆိုတာကို အာရုံကြောသိပ္ပံပညာရှင်တိုင်းက ပြောမှာပါ။ ဒီသဘောအတိုင်းပါပဲ။ အခုချိန်ဟာ သိပ္ပံနဲ့ အနုပညာဟာ အခြေခံအားဖြင့် ကွဲပြားတယ်ဆိုတဲ့ ယုံတမ်းစကားကို စွန့်လွှတ်ရမယ့်အချိန်ကို ရောက်နေပါပြီ။ ကောင်းမွန်တဲ့ သိပ္ပံပညာဟာ အနုပညာပုံစံတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ […]

ပေထုန်တန်ရှင်နာဝပ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ ပြုတ်သွားစေမယ့် ဖုန်းပြောဆိုမှုအသံဖိုင် ပေါက်ကြားလာပြီး နာရီအနည်းငယ်ပဲ ကြာပါတယ်။ အနုထင်ချန်ဝီရကူဟာ သူ အာဏာရဖို့အတွက် ဂီယာတင်ပြီး စလှုပ်ရှားတော့တာပါပဲ။ ဖွမ်ကျန်ထိုင်းပါတီခေါင်းဆောင် ဝါရင့်နိုင်ငံရေးသမားဟာ ပေထုန်တန်ရဲ့ ဖွေထိုင်းပါတီ ညွန့်ပေါင်းအစိုးရထဲကနေ ချက်ချင်း နုတ်ထွက်လိုက်ပြီး ညွန့်ပေါင်းအစိုးရကို အသက်ငင်စေခဲ့တယ်။ ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရထားတဲ့ အဓိကအတိုက်အခံ ပြည်သူ့ပါတီကို အနုထင်ဘက်က အရင်သံလွင်ခက် ကမ်းလှမ်းလိုက်တယ်။ အဲဒီနောက် အနုထင်ဟာ သူ့အတွက် အချိန်အခါကောင်းရောက်လာတဲ့အထိ တိတ်ဆိတ်စွာ စောင့်ဆိုင်းနေလိုက်ပါတယ်။ ထိုင်းအခြေခံဥပဒေခုံရုံးက ပေထုန်တန်ကို ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ ဖယ်ရှားလိုက်ပြီးနောက် ၊ ထိုင်းနိုင်ငံရေးရာသီဥတု မငြိမ်မသက်ဖြစ်ခဲ့ရပြီးနောက် တစ်ပတ်အကြာ…။ မနေ့က သောကြာနေ့မှာပဲ အနုထင်ချန်ဝီရကူကို ဝန်ကြီးချုပ်သစ်အဖြစ် လွှတ်တော်အထဲမှာ မဲအပြတ်အသတ်နဲ့ ရွေးချယ်တင်မြှောက်လိုက်ပါတယ်။ ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံတော်မှာ နှစ်နှစ်အတွင်း ဝန်ကြီးချုပ် ၃ ပါး ပေါ်ထွန်းလာတာပါပဲ။ ၈၀ […]

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မှာ ဂျပန်တွေ လက်နက်ချခဲ့တဲ့ နှစ် ၈၀ ပြည့်အထိမ်းအမှတ် စစ်ရေးပြအောင်ပွဲအခမ်းအနားကို အခုအပတ် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က တရုတ်နိုင်ငံ ၊ မြို့တော်ဘေဂျင်း ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ဒီစစ်ရေးပြပွဲပုံရိပ်တွေကလည်း အင်တာနက်ပေါ်မှာ အတော်လေး လူစိတ်ဝင်စားမှု များပြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီစစ်ရေးပြပွဲမှာ တရုတ်က ကမ္ဘာကို ထုတ်ပြလိုက်တဲ့ စစ်လက်နက်တွေနဲ့အတူ ထပ်တူအရေးပါတာတစ်ခုကတော့ စစ်ရေးပြပွဲကို ဘယ်သူတွေ တက်ရောက်ခဲ့သလဲ ဆိုတာပါပဲ။ ဒီစစ်ရေးပြပွဲကို ဒါဇင်နဲ့ ချီတဲ့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက ခေါင်းဆောင်တွေ တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ “ကသောင်းကနင်း ဝင်ရိုးစွန်းနိုင်ငံများ(Axis of Uuheaval)” လို့ ခေါ်ဝေါ်ခံရတဲ့ နိုင်ငံ ၄ နိုင်ငံရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကို အပြင်မှာ လူချင်းတွေ့ စုစည်းပေးလိုက်တာဟာ ဒီစစ်ရေးပြပွဲရဲ့ ထူးခြားချက်တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တွေကတော့ တရုတ်သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင် ၊ ရုရှားသမ္မတ […]

ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ခေါင်မိုးပေါ်မှာ မြစ်ဖျားခံပြီး ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးပင်လယ်အော်ထဲကို စီးဝင်သွားတဲ့ မြစ်တစ်စင်းပေါ်မှာ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးဆည်တစ်ခုကို တရုတ်အစိုးရက စတင်တည်ဆောက်လိုက်ပါပြီ။ တရုတ်လူမျိုးတွေက ဒီမြစ်ကို ‘ယာလန်းစန်ပိုမြစ်’ လို့ ခေါ်ကြပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်မှာတော့ ‘ယမုန်နာမြစ်’ လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ‘ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်’ဆိုတာကတော့ အိန္ဒိယသားတွေ ပေးထားတဲ့ နာမည်ပါ။ ‘ကမ္ဘာ့ခေါင်မိုး’လို့ တင်စားခံရတဲ့ တိဘက်ကုန်းပြင်မြင့်ပေါ်ကနေ မြစ်ဖျားခံလာတဲ့ ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ဟာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အရူနာချယ်ပရာဒေ့ရှ်ပြည်နယ်ကို ဖြတ်ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံထဲကို ဆက်လက်စီးဆင်းနေပါတယ်။ ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ရေစီးရဲ့ ကီလိုမီတာ ၃၀၀၀ ခရီးဟာ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးပင်လယ်အော်ဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ထဲမှာ အဆုံးသတ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီမြစ်ရေစီးကို ပိတ်ဆို့ကန့်သတ်ပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်ပျက်စီးမှုနဲ့ ပထဝီနိုင်ငံရေးတင်းမာမှုတွေ သယ်ဆောင်လာမယ့် တရုတ်အစိုးရရဲ့ စီမံကိန်းဟာ ဒီမြစ်ရဲ့ တစ်နေရာမှာ မွေးဖွားလာခဲ့ပါပြီ။ ကမ္ဘာ့အကြီးမားဆုံး အခြေခံအဆောက်အအုံစီမံကိန်း ဗြဟ္မပုတ္တရမြစ်ပေါ်မှာ တည်ဆောက်မယ့် ကမ္ဘာ့အကြီးမားဆုံး […]