သမ္မတယွန်းဆွတ်ယိုးလ်ရဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့် ထွက်ပေါ်လာပြီး တောင်ကိုရီးယားလွှတ်တော်ရဲ့ ဝင်ပေါက်ကို စစ်တပ်က ပိတ်ဆို့ထားလိုက်ချိန်…။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်ညရဲ့ ဆိုးလ်မြို့ဟာ အေးစက်နေတယ်။ အသက် ၆၀ အရွယ် လွှတ်တော်အမတ်တစ်ယောက်ဟာ လွှတ်တော်အဆောက်အအုံဆီကို ကမန်းကတန်း ပြေးလာခဲ့တယ်။ သူ့ရည်ရွယ်ချက်က လွှတ်တော်ထဲကို မရမကဝင်ပြီး သမ္မတရဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို လွှတ်တော်အမတ်တွေ မဲခွဲဆုံးဖြတ်ပယ်ချဖို့ပဲ။ တချိန်တည်းမှာပဲ သူ့ဖုန်းကနေ လူမှုကွန်ရက်ပေါ် live လွှင့်ပြီး တောင်ကိုရီးယားပြည်သူတွေဆီ တိုက်ရိုက်ပန်ကြားနေခဲ့တယ်။ တိုင်းပြည်ရဲ့ ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်ဖို့ လွှတ်တော်မှာ သူနဲ့ အတူ လာပူးပေါင်းဖို့ ဖုန်းထဲကနေ လူထုကို တိုက်တွန်းနေခဲ့တယ်။ လမ်းမီးရောင်မှိန်ဖျော့ဖျော့အောက်မှာ သူ့ဖုန်းက တုန်ခါနေတယ်။ လွှတ်တော်ခြံစည်းရိုးပေါ် သူကျော်တက်နေတာကို သူ့ဖုန်းကနေတစ်ဆင့် မြင်နေရတယ်။ အဲဒီညမှာပဲ လွှတ်တော်ထဲ မရမက […]

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ ပေါ်လစီတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အံ့အားသင့်စရာကောင်းတဲ့အချက်ဟာ လူတွေက ဒါကို အံအားသင့်နေကြတုန်း ဖြစ်နေတာပါပဲ။ ကမ္ဘာ့လစ်ဘရယ်အစီအစဉ်ရဲ့ နောက်ထပ်မဏ္ဍိုင်တစ်ခုကို ထရမ့်က တိုက်ခိုက်လိုက်တဲ့အချိန်တိုင်း သတင်းစာခေါင်းစီးတွေက ထိတ်လန့်မှုနဲ့ မယုံနိုင်မှုကို ဖော်ပြကြတယ်။ ဥပမာဆိုရင် ယူကရိန်းနယ်မြေတွေကို သူတို့ပိုင်တယ်ဆိုပြီး ရုရှားရဲ့ အပြောကို ထရမ့်က ထောက်ခံတဲ့ သတင်း၊ ဂရင်းလန်းကို အင်အားသုံးသိမ်းပိုက်ဖို့ ထရမ့်က ကြေညာတဲ့ သတင်း ဒါမှမဟုတ် သွင်းကုန်အခွန်ကြေညာပြီး ဘဏ္ဍာရေးပရမ်းပတာအခြေအနေဖြစ်အောင် ထရမ့် လုပ်လိုက်တဲ့ သတင်းတွေမှာပါ။ ဒါပေမဲ့ ထရမ့်ရဲ့ ပေါ်လစီတွေက တသမတ်တည်းပါပဲ။ သူ့ရဲ့ ကမ္ဘာ့အမြင်က အင်မတန်ကို ရှင်းပါတယ်။ ဒီကာလမှာ ထရမ့်ရဲ့ ပေါ်လစီတွေကို တအံ့တဩ ဖြစ်နေသေးတယ်ဆိုရင် ဒါဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လှည့်စားနေလို့ပဲ ဖြစ်မှာပါ။ လစ်ဘရယ်ကမ္ဘာ့အစီအစဉ်ကို ထောက်ခံသူတွေဟာ […]

ဘန်ကောက်မြို့လယ်မှာ ငါးညှီနံ့တွေ တထောင်းထောင်းထပြီး နံဟောင်သွားပါတယ်။ အခုအပတ် အင်္ဂါနေ့က ထိုင်းအစိုးရအိမ်တော်ရှေ့မှာလုပ်တဲ့ ဆန္ဒပြပွဲမှာ တီလားပီးယားလို့ အများသိကြတဲ့ ပါးမည်းတီလားပီးယားငါး အကောင်ပေါင်းများစွာကို ကားလမ်းမပေါ် သွန်ချလိုက်လို့ပါပဲ။ အဲဒီနေ့မှာ ပြည်နယ်ပေါင်း ၁၉ ခုက ငါးမွေးမြူရေးသမားအယောက် ၂၀၀ ဝန်းကျင်ဟာ အစိုးရအိမ်တော်ရှေ့ကို ရောက်လာပြီး ပါးမည်းတီလားပီးယားငါး အကောင်ရေ ၂ တန်ကို ကားလမ်းပေါ် သွန်ချပြီး ဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။ ၁၃ နှစ်ကြာ ရင်ဆိုင်လာခဲ့ရတဲ့ ပြဿနာတစ်ခုကို ထိုင်းအစိုးရက မဖြေရှင်းပေးနိုင်တဲ့အပေါ် ထိုင်းတံငါသည်တွေ ပေါက်ကွဲသွားတဲ့ မြင်ကွင်းတစ်ခုပါပဲ။ အန္တရာယ်အကြီးဆုံး ကျူးကျော်မျိုးစိတ် ၂၀၂၄ ခုနှစ်ရဲ့ မနက်ခင်းနေရောင်အောက်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံ ၊ ပက်ချဘူရီပြည်နယ်က ကျေးရွာတစ်ရွာမှာ မစ္စတာဂျစ်တဂွန်ဘူဝါးဒီးဟာ သူ့ရဲ့ ငါးမွေးမြူရေးကန်ဘေးမှာ အလုပ်ရှုပ်နေခဲ့ပါတယ်။ တချိန်တုန်းကတော့ သူဟာ အောင်မြင်တဲ့ […]

ဘရာဇီးနိုင်ငံ ဘဲလင်မြို့မှာ ကျင်းပမယ့် COP30 ရာသီဥတုထိပ်သီးညီလာခံအတွက် လေးလမ်းသွား အဝေးပြေးလမ်းမတစ်စင်းကို ဖောက်လုပ်နေပါတယ်။ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ထားရတဲ့ အမေဇုန်တောအုပ်ကြီးထဲမှာ ဧကပေါင်းသောင်းနဲ့ချီ ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းပြီး ဖောက်လုပ်နေတာပါ။ ဘဲလင်မြို့ကိုသွားတဲ့လမ်းမှာ ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှု သက်သာစေဖို့ ရည်ရွယ်ဖောက်လုပ်နေတာပါ။ လာမယ့် နိုဝင်ဘာမှာ ကျင်းပမယ့် COP30 ရာသီဥတုထိပ်သီးညီလာခံအတွက် ကမ္ဘာအနှံ့က ခေါင်းဆောင်တွေပါဝင်တဲ့ လူပေါင်း ၅၀,၀၀၀ ကျော်ကို အိမ်ရှင်အနေနဲ့ ဘဲလင်မြို့က ဧည့်ခံပေးသွားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်နယ်အစိုးရကတော့ ဒီအဝေးပြေးလမ်းမရဲ့ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့ ကောင်းကွက်တွေကို ချီးကျူးပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒေသခံအချို့နဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမားတွေကတော့ ဒီအဝေးပြေးလမ်းရဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ဆိုးကျိုးသက်ရောက်လာမယ့်အရေးကို ဒေါသထွက်နေကြပါတယ်။ အမေဇုန်မိုးသစ်တောကြီးဟာ ကမ္ဘာကြီးအတွက် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ဓာတ်ငွေ့စုပ်ယူပေးပြီး ဇီဝမျိုးစိတ်စုံလင်ကွဲပြားမှုကို ထောက်ပံ့ပေးထားတဲ့နေရာမှာ အင်မတန်အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာ ရှိပါတယ်။ အမေဇုန်မိုးသစ်တောကြီးထဲ ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းပစ်မှုဟာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိပ်သီးညီလာခံရဲ့ တကယ့်ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ […]

၁၉၄၅ နောက်ပိုင်း ကမ္ဘာ့အစီအစဉ်ရဲ့ အကွဲအပြဲက အရှိန်ရလာနေပါပြီ။ အခုအပတ် ကုလသမဂ္ဂမှာ မြင်ခဲ့ရတဲ့ ထူးဆန်းတဲ့ မြင်ကွင်းတစ်ခုကတော့ အမေရိကန်ဟာ ယူကရိန်းနဲ့ ဥရောပကို ဆန့်ကျင်ပြီး ရုရှား ၊ မြောက်ကိုရီးယားတို့နဲ့ တစ်ဘက်တည်း ရပ်ခဲ့တာပါပဲ။ ဂျာမဏီအဓိပတိသစ် ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိတဲ့ ဖရက်ဒရစ်မာ့ဇ်က သတိပေးတယ်။ နေတိုးအဖွဲ့ကြီးဟာ အခုနှစ် ဇွန်လထက် နောက်မကျဘဲ အသက်ထွက်သွားနိုင်တယ်တဲ့။ အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအချင်းချင်း အပေးအယူလုပ်ပြီး အင်အားသေးတဲ့ နိုင်ငံတွေအပေါ် အနိုင်ကျင့်မယ့် “အင်အားကြီးသူက မှန်တယ်” ဆိုတဲ့ဘက်ကို ကမ္ဘာက လျှင်လျှင်မြန်မြန် ချဉ်းကပ်လာနေပါပြီ။ ထရမ့်နဲ့ သူ့အဖွဲ့က သူတို့ရဲ့ အပေးအယူလုပ်တဲ့နည်းက ငြိမ်းချမ်းရေးကို ယူဆောင်လာပေးလိမ့်မယ်လို့ အခိုင်အမာ ပြောနေကြပါတယ်။ အနှစ် ၈၀ ဂုတ်ခွစီးခံလာရပြီးနောက်မှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ သူ့ရဲ့ စူပါပါဝါအဆင့်အတန်းကနေ အကျိုးအမြတ်ထွက်အောင် လုပ်မယ်လို့ […]

နေကြာပန်းတွေကို မြတ်နိုးယုယတဲ့ အရှေ့ဥရောပနိုင်ငံတစ်ခုရဲ့ ကောင်းကင်ထဲမှာ အိမ်နီးချင်းအင်အားကြီးနိုင်ငံဆီက မစ်ဆိုင်းဒုံးပျံတွေဟာ ၂၀၂၂ နှစ်ဆန်းပိုင်းမှာ ရိုင်းစိုင်းစွာ ထိုးဖောက်ပျံသန်းလာခဲ့တယ်။ လူသားယဉ်ကျေးမှုကို ပါးရိုက်လိုက်တဲ့ စစ်ပွဲ။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်လွန် ကမ္ဘာကြီးကို လန့်ဖျပ်သွားစေခဲ့တယ်။ ရိုင်းစိုင်းသော ကျူးကျော်စစ်ပွဲတစ်ပွဲရဲ့ အစပါပဲ။ ယူကရိန်းနိုင်ငံကို လည်ပင်းညှစ်သတ်မယ့် ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်စစ်….။ အပြာရောင်မိုးသားကောင်းကင်အောက်မှာ အဝါရောင်နေကြာပန်းတွေ မျက်စိတဆုံး လဲ့လဲ့ထွန်းနေတဲ့ နိမိတ်ပုံဟာ ယူကရိန်းနိုင်ငံရဲ့ အမျိုးသားအလံတော်ကို ကိုယ်စားပြုပါတယ်။ ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်စစ် စတင်တဲ့နေ့မှာ ယူကရိန်းအမျိုးသမီးတစ်ယောက်ဟာ သူမ နေထိုင်ရာ ရုရှားနယ်စပ်က ယူကရိန်းမြို့လေးထဲ ဝင်လာတဲ့ သူမ တစ်ခါမှ မမြင်ဖူးတဲ့ စစ်သားတွေရဲ့ ရှေ့တည့်တည့်မှာ သွားရပ်တယ်။ “ရှင်တို့က ရုရှားတွေလား” လို့ မေးပြီးတာနဲ့ လက်နက်အပြည့်အစုံနဲ့ ရုရှားစစ်သားတွေကို ဒေါသတကြီး ရန်တွေ့တယ်။ […]

၁၉၄၉ ခုနှစ်ရဲ့ နွေဦးရာသီမှာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနဲ့ ဥရောပဒီမိုကရေစီတိုင်းပြည် ၇ ခုက နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တွေ အမေရိကန်နိုင်ငံ ၊ ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့တော်က ခန်းမကြီးတစ်ခုထဲမှာ စုဝေးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘာ့သမိုင်းမှာ အအောင်မြင်ဆုံး စစ်ရေးမဟာမိတ်လို့ ဆိုနိုင်တဲ့ စုဖွဲ့မှုတစ်ခုရဲ့ အစပါပဲ။ “နေတိုးအဖွဲ့” လို့ လူအများ သိလာကြမယ့် မြောက်အတ္တလန္တိတ်စာချုပ်အဖွဲ့(NATO) ဟာ အဲဒီတွေ့ဆုံမှုကနေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာပါ။ မြောက်အတ္တလန္တိတ်စာချုပ်ရဲ့ နာမည်ကျော် ပုဒ်မ ၅ မှာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြဌာန်းထားတာတစ်ခု ရှိပါတယ်။ အဲဒါကတော့ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ခုကို ပြင်ပနိုင်ငံတစ်ခုက တိုက်ခိုက်တာဟာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအားလုံးကို တိုက်ခိုက်တာလို့ မှတ်ယူတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ပါပဲ။ နေတိုးအဖွဲ့ စတင်တည်ထောင်ခဲ့ချိန်ကစပြီး အမေရိကန်ဟာ ဥရောပလုံခြုံရေးအတွက် အဓိကကာကွယ်ပေးသူအဖြစ် ရပ်တည်လာခဲ့ပါတယ်။ ယခင်က ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုနဲ့ ဝါဆောစာချုပ်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေရဲ့ ရန်ကနေ ကာကွယ်ဖို့ […]