BREAKING
October 18, 2025

Fact Check

ထားဝယ်နဲ့ တနင်္သာရီမှာ ရွာတွေကို လေယာဉ်နဲ့ဗုံးကြဲပြီး KNU ဂိတ်၊ စခန်းတွေကို တိုက်ခိုက်တာလို့ ဝါဒဖြန့်

Dawei Watch

October 16, 2025

ထားဝယ်မြို့နယ်၊ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ် ထီးခီးဒေသနဲ့ တနင်္သာရီမြို့နယ်၊ တကူဒေသတွေကို စစ်အာဏာရှင်တပ်က အောက်တိုဘာလ ပထမအပတ်နဲ့ ဒုတိယအပတ်အတွင်း လေယာဉ်နဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှု ၁၄ကြိမ်ထက်မနည်း ပြုလုပ်ခဲ့ ပါတယ်။ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေကြောင့် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) ရဲ့ ဂိတ်နဲ့ စခန်းအဆောက်အအုံတွေထိမှန်ပြီး ထိခိုက်သေဆုံးမှု များနေတယ်လို့ စစ်ကော်မရှင်ဝါဒဖြန့် တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်တွေက ဖော်ပြနေကြပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြန့်ချိမှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ Myanmar Factchecking Network အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ Dawei Watch က အချက်အလက် စိစစ်ကြည့်ရာမှာတော့ မြေပြင်အချက်အလက်တွေနဲ့ လွဲမှားစွာဖော်ပြနေတဲ့ ဖော်ပြချက်ဖြစ်တာလို့ စိစစ်တွေ့ရှိရပါတယ်။ ထီးခီးဒေသက KNU စခန်းကို ဗုံးကြဲခဲ့တာကြောင့် နှစ်ဆယ်ကျော်သေဆုံးပြီး ဒဏ်ရာရသူတွေလည်းရှိတယ်လို့ နေပြည်တော် အမည်နဲ့ တယ်လီဂရမ်ချန်က အောက်တိုဘာ ၁၄ ရက်မှာ ဖြန့်ချိခဲ့ပါတယ်။ Suscriber ပြုလုပ်သူ […]

စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ ‘သေနတ် တစ်ဖက်၊ မိုက်ခွက် တစ်ဖက်’ (အပိုင်း ၃)

Dawei Watch

October 11, 2025

တရုတ်ပြီးနောက် အမေရိကန်အလှည့်ကျလာပြန်သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေး အင်စတီကျူ (USIP) က ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ နှောင်းပိုင်းတွင် အစီရင်ခံစာ တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ယင်းအစီရင်ခံစာ၏ အဆိုအရ စစ်အုပ်စု ပြုတ်ကျသွားပြီးနောက် နိုင်ငံသည် ပရမ်းပတာ မဖြစ်နိုင်ဘဲ တည်ငြိမ်ရေးအတွက် အထောက်အကူဖြစ်စေသည့် ထူးခြားသည့် လက္ခဏာများ ရှိနေကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ထိုကြောင့် စစ်အုပ်စု ပြုတ်ကျသွားပြီး နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှု အသစ်သို့ သွားရန်ရှိကြောင်း ‘တော်လှန်ရေးအင်အားစုများ အောင်ပွဲခံခြင်းကို အဘယ်ကြောင့် မစိုးရိမ်သင့်သနည်း’ ဟု ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်[1]။ ယင်းကို ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ပြင်းပြင်းထန်ထန် တုံ့ပြန်ပြီး ပဋိပက္ခကို မီးထိုးပေးရာတွင် အနောက်နိုင်ငံများ ပါဝင်ပတ်သက်နေကြောင်း တရားခံရှာ အပြစ်ဖို့ခဲ့သည်။ “. . . အမေရိကန်အစိုးရဲ့ ကျောထောက်နောက်ခံပြုထားတဲ့ USIP […]

စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ ‘သေနတ် တစ်ဖက်၊ မိုက်ခွက် တစ်ဖက်’ (အပိုင်း ၂)

Dawei Watch

October 11, 2025

ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ခေတ်တွင် ဗြိတိသျှ မျက်နှာဖြူနှင့် ၎င်းတို့ အိန္ဒိယမှ ခေါ်ဆောင်လာသော ကုန်သည် လယ်လုပ်လူတန်းစားတို့မှာ မြန်မာမျိုးချစ် ဝါဒီများအတွက် အဓိက ရန်သူများဖြစ်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးချိန်တွင်လည်း ကွန်မြူနစ်များ၊ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်များကြောင့် တိုင်းပြည် မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေသည်။ ကိုလိုနီအကြွင်းအကျန် ဂုတ်သွေးစုပ် စီးပွားရေးသမားများက တိုင်းပြည် အရင်းအမြစ်များကို လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားပြီး လူအများစု မြန်မာများမှာ ဆင်းရဲ ကျပ်တည်းရနေရသည်။ ထိုသို့ အစဉ်တစ်စိုက်ပုံဖော်သည်။ ထိုသို့ဖြင့် မြန်မာစစ်တပ်က ၁၉၆၂ အလုံးစုံ အာဏာသိမ်းပြီးချိန်တွင် အများအားဖြင့် နိုင်ငံခြားသားများ၊ မြန်မာတိုင်းရင်းသားမဟုတ်သူများ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုများကို ပြည်သူပိုင် အမည်ခံကာ သိမ်းယူသည်။ ယင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံ ကိုလိုနီလက်အောက် ကျရောက်စဉ်နှင့် ကိုလိုနီအလွန်ကာလတွင် ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့် ပြည်ပ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကြောင့် အောက်ကျ နောက်ကျ ဆင်းရဲရခြင်းအတွက် စိတ်ဒဏ်ရာတစ်စိတ်တစ်ပိုင်း၏ […]

စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ ‘သေနတ် တစ်ဖက်၊ မိုက်ခွက် တစ်ဖက်’

Dawei Watch

October 10, 2025

ယခုဆောင်းပါးမှာ မြန်မာ စစ်အာဏာရှင်တို့ သမိုင်းတစ်လျှောက် ပြည်သူလူထုကို ဦးနှောက်ဆေး လှည့်ဖျားရန် မည်သည့်နည်းများ အသုံးပြုခဲ့သည်ကို သုတေသနပြု ထုတ်ဝေထားသော ဝင်္ကန္တ မုသား သို့မဟုတ် မြန်မာ စစ်အာဏာရှင်၏ ဝါဒဖြန့်ဖဲချပ်များ စာတမ်းမှ ထုတ်နုတ်တင်ဆက်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ တီမိုပြုစုတင်ပြသည့် ယင်းသုတသန စာတမ်းကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် The Red Flag အဖွဲ့က ထုတ်ဝေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ “စကားလုံးတွေ သုံးတာလည်း ကောင်းပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်နက်ကိုင် စစ်သားတွေက ပိုကောင်းတယ်လေ” မူဆိုလီနီအီတလီ အာဏာရှင် အာဏာရှင်တို့မှာ ‘သေနတ် တစ်ဖက်၊ မိုက်ခွက် တစ်ဖက်’ ကိုင်ထားရသည်။ တစ်ဖက်က လိမ်လည်လှည့်ဖျားသည်၊ အခြားတစ်ဖက်က လက်နက်ကိုင် အကြမ်းဖက်သည်။ လောကကြီးအကြောင်း ၎င်းတို့ မြင်စေချင်သလို လူထုက မြင်လာအောင်၊ […]

သပိတ်မျှောပွဲကို PDF တွေက လာတိုက်ခိုက်တယ်ဆိုပြီး အချိန်ကိုက်ဝါဒဖြန့်

Dawei Watch

October 6, 2025

ထားဝယ်မြို့မှာ အောက်တိုဘာလ ၅ရက်နဲ့ ၆ရက်တွေမှာ ထားဝယ်ရိုးရာ သပိတ်မျှောပွဲ ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ သပိတ်မျှောပွဲကို နှောင့်ယှက်ဖို့ PDF တွေက ထားဝယ်မြစ်ထဲ ရေလယ်ကျွန်းနဲ့ မြို့ပေါ်က ငါးစျေးတွေကနေ လာရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်လို့ စစ်ကော်မရှင် ဝါဒဖြန့်တယ်လီဂရန်ချန်နယ်တစ်ခုက ဖြန့်ချိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအကြောင်းအရာကို Myanmar Factchecking Network အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ Dawei Watch က အချက်အလက် စစ်ဆေးကြည့်ရာ မြေပြင်အခြေအနေတွေနဲ့ ကွဲလွဲနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ Suscriber တစ်သိန်းကိုးသောင်းနီးပါးရှိတဲ့ Kyaw Swar အမည် တယ်လီဂရမ် ချန်နယ်က အောက်တိုဘာလ ၅ရက်မှာ ဖြန့်ချိခဲ့တာပါ။ အဲဒီဖြန့်ချိမှုကို မြင်တွေ့သူ နှစ်သောင်းခြောက်ထောင်ကျော်၊ Reaction ပြုလုပ်သူ ခုနစ်ရာနီးပါး၊ မှတ်ချက် ပြုသူ ကိုးဆယ်နီးပါးနဲ့ ဆက်လက်ပျံ့နှံ့နေတာကို ဒီလင့်ခ်မှာ ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ […]

ရေးမှာ လူသားဒိုင်းအဖြစ် ဖမ်းဆီးခံရတဲ့ အရပ်သားတွေကို PDF ထောက်ပို့လို့ ပုံဖော်ဝါဒဖြန့်

Dawei Watch

September 29, 2025

မွန်ပြည်နယ်၊ ရေးမြို့နယ်က ကျေးရွာတချို့မှာ ဥယျာဉ်ထဲမှာ နေထိုင်အလုပ်လုပ်ကိုင်ကြတဲ့ အရပ်သားပြည်သူ ၃၀ ကျော်ကို စစ်အာဏာရှင်တပ်က ဖမ်းဆီးပြီး စစ်ကြောင်းနဲ့အတူ ခေါ်ဆောင်သွားလာခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ စစ်ကော်မရှင် ဝါဒဖြန့် တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်တွေကတော့ ရေးဘီလူးအဖွဲ့ရဲ့ ထောက်ပို့နဲ့ PDF အားပေးသူ ၃၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးရမိတယ်လို့ ရေးသားဖြန့်ချိကြပါတယ်။ PDF ရွာတွေကို စစ်ကြောင်းထိုးနေတဲ့ ကွန်မဒို စစ်ကြောင်းက ဖမ်းမိခဲ့တာလို့လည်း ရေးသားထားကြပါတယ်။ Suscriber ပြုလုပ်သူ နှစ်သောင်းရှစ်ထောင်ကျော်ရှိတဲ့ Truth Media နာမည်နဲ့ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်က ဒီကနေ့ စက်တင်ဘာလ ၂၇ရက်မှာ စတင်ဖြန့်ချိတာတွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီဖြန့်ချိမှုကို မြင်တွေ့ပြီးသူ ခြောက်ထောင်ကျော်၊ Reaction ပြုလုပ်သူ ကိုးဆယ်ကျော်၊ မှတ်ချက်ပြုသူ ငါးယောက်နဲ့ ဆက်လက်ပျံ့နှံ့နေတာကို ဒီလင့်ခ်မှာ ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ အဲဒီဖော်ပြချက်ကိုပဲ […]

ထားဝယ်ခရိုင်မှာ လေယာဉ်နဲ့ဗုံးကြဲလို့ အရပ်သားထိခိုက်သေဆုံးတာကို PDF လက်ချက်လို့ ပုံဖော်သတင်းအမှားဖြန့်

Dawei Watch

September 22, 2025

တနင်္သာရီတိုင်း၊ လောင်းလုံးမြို့နယ်၊ ညင်းမော်နဲ့ ဝေဒီကျေးရွာတို့မှာ စက်တင်ဘာလ ၁၇ရက်က PDF တွေက လက်နက်ကြီးနဲ့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်တာကြောင့် ကလေးငယ်နှစ်ဦးအပါအဝင် အပြစ်မဲ့အရပ်သားပြည်သူငါးဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရတယ်လို့ စစ်ကော်မရှင် ဝါဒဖြန့်တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်တွေက ရေးသားဖြန့်ချိနေပါတယ်။ အဲဒီအကြောင်းအရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Myanmar Fact-checking Network ရဲ့ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်တဲ့ ဖက်ဒရယ် FM နဲ့ Dawei Watch တို့က ပူးပေါင်းပြီး အချက်အလက် စိစစ်ရာမှာတော့ သတင်းအမှားဖြစ်တာကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပါတယ်။ စစ်ကော်မရှင် ဝါဒဖြန့်ချန်နယ်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ မှိုင်းဝေ တယ်လီဂရမ်ချန်နယ်က စက်တင်ဘာလ ၁၉ရက်မှာ အဲဒီအကြောင်းအရာကို ဖြန့်ချိခဲ့ပါတယ်။ စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်အထိ ဝင်ရောက်ဖတ်ရှုပြီးသူဦးရေ နှစ်သောင်း လေးထောင်ကျော်၊ Reaction ပြုလုပ် သူဦးရေ လေးရာခန့်ရှိပါတယ်။ အလားတူ စစ်ကော်မရှင် ဝါဒဖြန့်ချန်နယ် […]

စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ အမျိုးဘာသာ သာသနာဖဲချပ် (အပိုင်း ၂ )

Dawei Watch

September 20, 2025

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမျိုး ဘာသာ သာသနာ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးနှင့် အမျိုးသားရေး ဝါဒသည် လွတ်လပ်ရေး မရမီ ဗြိတိသျှ ကိုလိုနီဆန့်ကျင်ရေးနှင့် တွဲပါခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က အုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစားများ မျက်နှာဖြူများ၏ ဖိနှိပ်မှုများ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ခေါ်ယူထားသော အလယ်လတ်တန်းစား ဗျူရိုကရက်များ၊ ချစ်တီးကဲ့သိုသော ကုန်သည် လယ်လုပ်လူတန်းစားများက မြန်မာအနွယ်တိုင်းရင်းသားများ အပေါ် ဖိနှိပ်မှုများကို တွန်းလှန်ခြင်းဖြင့် ပေါ်ထွက်လာသည်။ ကိုလိုနီစနစ်၏ လူမျိုးခွဲခြားရေး စနစ်အပေါ် ဆန့်ကျင်တော်လှန်ရင်း မြန်မာ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာကို အခြေခံသော အမျိုးသားရေး ဝါဒထွက်ပေါ်လာသည်။ ဗုဒ္ဓကလျာဏ ယု၀အသင်း (YMBA) ၏ အဓိက ဆောင်ပုဒ်မှာ အမျိုး ဘာသာ သာသနာ ပညာ ဖြစ်သည်။ ‘အမျိုးကို ချစ်ပါ၊ ဘာသာ သာသနာကို လေးစားပါ၊ ပညာကို […]