တစ်နိုင်ငံလုံး စစ်မီးတောက်နေပြီး ပြည်သူလူထုမှာ အထွေထွေအကျပ်အတည်း ဆိုက်ရောက်နေချိန်၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု ကင်းမဲ့နေပြီး လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအကြား ပြည်သူလူထုမှာ ဘေးကျပ်နံကျပ် ဖြစ်နေချိန် စစ်အာဏာရှင်ကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို တရားမျှတစွာ ကျင်းပမည်ဟု ပြောဆိုနေသည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေတွင် တရားမျှတသည့် ပါတီစုံရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပမည်ဆိုသည်မှာ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြည်တွင်းနေပြည်သူများပင်မက ပြည်ပမှမြန်မာ့အရေး စိတ်ဝင်စားသူ အားလုံးက တညီတညွတ်တည်း ပြောဆိုနေကြသည်။

သို့သော် အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်ဆောင်များက ရွေးကောက်ပွဲကို တက်သုတ်ရိုက် ကျင်းပနိုင်ရေးသာ လုပ်ဆောင်နေသည်။

ရွေးကောက်ပွဲမှာ မြန်မာ့ပဋိပက္ခ၏ ထွက်ပေါက်ဟု အကြောင်းပြနေသော စစ်အာဏာရှင်တစ်စု၏ မူရင်းရည်ရွယ်ချက်မှာ ပြည်တွင်းပြည်ပ ဖိအားများမှ သက်သာစေရန် နိုင်ငံတကာကို မျက်လှည့်ပြရန် လုပ်ဆောင်နေခြင်းသာဖြစ်သည်။

သို့သော် ၎င်းတို့၏ မျက်လှည့်ပွဲတွင် ပြသမည့် ပြကွက်မှာ ဖန်တစ်ရာတေနေသာ ပြကွက်ဟောင်းသာ ဖြစ်သဖြင့် ပြည်သူလူထုနှင့် နိုင်ငံတကာက စိတ်မဝင်စားကြပေ။

မြန်မာစစ်အာဏာရှင် အဆက်ဆက်သုံးခဲ့သော ရွေးကောက်ပွဲပြကွက်မှာ နိုင်ငံတကာ ဖိအားမှ ယာယီရုန်းထွက်ရန်သာ ရည်ရွယ်ပြီး မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲကောင်းကို လက်တွေ့ဖော်ဆောင်လိုခြင်း မရှိကြပေ။

၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲအလွန်တွင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေး ကောင်းမွန်သည့် အရွေ့တစ်ခုကို ဦးတည်နေသော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စစ်အာဏာရှင်တစ်စုက အာဏာသိမ်းလိုက်ပြန်သည်။

ယင်းအာဏာသိမ်းမှုမှာ စစ်အုပ်စု၏ အာဏာယစ်မူးနေသော မူရင်းရည်ရွယ်ချက်ကို ကောင်းစွာထင်ဟပ်နေသည်။

လက်ရှိတွင်လည်း အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်တစ်စုက ရွေးကောက်ပွဲဆိုသော ပြကွက်အဟောင်းဖြင့် မျက်လှည့်ပြရန် လုပ်ဆောင်လာပြန်သည်။

စစ်အုပ်စု ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် ပြည်သူလူထု၏ စိတ်ဝင်စားမှုနှင့် ရှုမြင်ချက်များကို သိရှိနိုင်စေရန် တနင်္သာရီတိုင်း ဒေသအချို့မှ ပြည်သူများကို တွေ့ဆုံမေးမြန်းကာ ယခုအပတ် တနင်္သာရီပုံရိပ်အစီအစဉ်တွင် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

“သူတို့ ကြိုးကိုင်ထားတဲ့ မဖြစ်စ‌လောက်ပါတီတွေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ကလေးကစားစရာလို လုပ်နေမှာပေါ့”

အမျိုးသားတစ်ဦး၊ ဗိုလ်ချုပ်လမ်း‌၊ ဘုတ်ပြင်းမြို့

DW ။ အခုစစ်အုပ်စုကကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားလဲ။

ဖြေ ။ ဘာတွေသိထားလဲဆိုတော့ ဆိုရှယ်မီဒီယာခေတ်ဆိုတော့ သူတို့လှုပ်ရှားမှုတွေကို သတင်းလိုက်ဖတ်ရင်း သိရတာပေါ့နော်။စိတ်ဝင်တစားလိုက်လေ့လာနေတာမျိုးတော့မဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ဘယ်လိုစီမံထားလဲ ဘယ်လို ပေါ်လစီတွေချမှတ်ထားလဲပေါ့။အခုစကစ ကကျင်းပမယ့်ရွေးကောက်ပွဲကို အပိုင်း ၃ ပိုင်းခွဲပြီး ကျင်းပမယ်ဆိုလား သတင်းတွေမှာ တွေ့ရတယ်ပေါ့နော်။ပြီးရင် တနင်္သာရီတိုင်းမှာ အရင်ကထက် စစ်ကြောင်းထိုးလာတာတွေ တွေ့တယ်။တော်လှန်ရေးတပ်တွေစိုးမိုးထားတဲ့နယ်မြေတွေဆို ဗုံးကြဲတာတွေ ပိုလုပ်လာတာတွေ့ရတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲနီးလာလို့ အဲလိုတွေလုပ်နေတာလားမသိဘူး။

DW ။ အဲဒီရွေးကောက်ပွဲအပေါ်မှာရော ဘယ်လိုမြင်လဲ။ ဦးလေးရဲ့ ထင်မြင်သုံးသပ်ချက်လေး‌သိရပါစေရှင်။

ဖြေ ။ အမြင်ကတော့ မကြိုက်ပါဘူး။သူတို့ပြောထားတာက စစ်မှန်တဲ့‌ဒီမို‌ကရေစီကို‌ဖော်ဆောင်နိုင်တာ ရွေးကောက်ပွဲပဲတဲ့။ အဲဒါဆို NLD ပါတီဝင်တွေရော ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရောကိုပါ ‌ထောင်ထဲကထုတ်ပေးပြီး အခုရွေးကောက်ပွဲမှာဝင်ပြိုင်ခိုင်းလေ။ သူတို့ကြိုးကိုင်ထားတဲ့ မဖြစ်စ‌လောက် ပါတီတွေနဲ့ရွေးကောက်ပွဲကို ကလေးကစားစရာလိုလုပ်နေမှာပေါ့။ ဘယ်သူကအထင်ကြီးပြီးမဲပေးမှာလဲ။ ဦးလေးတို့မဲမထည့်လည်း သူတို့ကနိုင်ပြီးသားပဲ။

DW ။ ဦးလေးတို့မြို့နယ်ထဲမှာရော မဲပေးဖို့အတွက် စစ်အုပ်စုဘက်က အကျပ်ကိုင်တာ၊ ခြိမ်းခြောက်တာတွေရော ကြုံရတာရှိလား။ကြားရတာရှိလား။

ဖြေ ။ ခြိမ်းခြောက်တာမျိုးလုပ်နေတဲ့ ဆရာကြီးတွေရှိတယ်။မဲထည့်ရမယ် ဘာညာပေါ့။ လက်နက်တကားကားနဲ့ ခွေးပါးဝနေတဲ့ ပျူစောထီးတွေပေါ့။ဦးနှောက်မရှိတဲ့ကောင်တွေ။ ဦးလေးတို့လည်း အဲဒီရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်တာတွေ စကားထဲထည့်ပြီးတောင်မပြောဘူး။မကြိုက်လည်းစိတ်ထဲမှာပဲထားတယ်။အခုအခြေအနေက အားလုံးကိုကြောက်နေရ။ ဆရာများတဲ့ကာလဆိုတော့ အသက်ရှင်ဖို့ ပါးစပ်စည်းစောင့်နေရတယ်။

DW ။ စစ်အုပ်စုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲမဲဆန္ဒနယ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုနားလည်ထားလဲရှင်။

ဖြေ ။ သတင်းတွေပါလာတဲ့အတိုင်းဆိုရင်တော့ မဲအများဆုံးအနိုင်ရသူစနစ်နဲ့ အချိုးကျကိုယ်စားပြုစနစ်ဆိုပြီး နှစ်မျိုးကိုရောပြီးရွေးချယ်မယ်ဆိုပြီးတော့ သိရတယ်။ ဦးလေးလည်းအသေးစိတ် သိပ်ပြီးနားမလည်ဘူး။ ကိုယ့်တနင်္သာရီတိုင်းအတွက်တော့ နည်းနည်းပါးပါးလိုက်လေ့လာဖြစ်တာလောက်ပဲ။ စိတ်ဝင်တစားကြီးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အပိုင်းအပိုင်းနဲ့ကျင်းပမယ်လို့လည်း ကြားမိတယ်။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲက အခုဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခအခြေအနေတွေကို ပြေလည်သွားမယ်လို့ ထင်လား။ပိုဆိုးလာနိုင်လား ဘာကြောင့်လဲ။

ဖြေ ။ ဦးလေးအထင်ဆိုရင်တော့ သူတို့လှည့်ကွက်တွေကိုသေချာမသိပေမယ့် ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်တုန်းကလို အမေစုကိုပြန်လွှတ်ပေးပြီး နောက်ရွေးကောက်‌ပွဲတွေမှာ ပြန်ဝင်ပြိုင်ခိုင်းမှာလားပေါ့။ အဲလိုအတွေးမျိုးတော့‌ တွေးမိတယ်။တစ်ကယ်ပဲ သူတို့က အခုဖြစ်နေတဲ့ပဋိပက္ခတွေကိုပြေလည်စေချင်လို့ အခုရွေးကောက်ပွဲကို လုပ်တာလားပေါ့နော်။အဲလိုဆိုရင်တော့ စစ်ပွဲကြီးပြီးဆုံးပြီး အမြန်‌ဆုံးပြေလည်ကြစေချင်ပါတယ်။ ဒါကဦးလေး တစ်ဖက်သတ်အတွေးပါပဲ။

DW ။ ဦးလေးတွေးသလိုမျိုး အခုရွေးကောက်ပွဲဖြစ်မြောက်သွားပြီး ပဋိပက္ခတွေလည်း ပြေလည်သွားခဲ့မယ် ဆိုရင်တောင်မှ အဲဒီစစ်အုပ်က ဆက်လက်တည်ရှိနေမှာပေါ့နော်။ အဲလိုဆိုရင်နောက်နောင်အခုလို ပြည်တွင်းစစ်တွေထပ်ဖြစ်လာနိုင်လားရှင်။

ဖြေ ။ ဟုတ်ပါ့ အဲဒါကလည်းတွေးစရာတစ်ချက်ပေါ့နော်။ အဲဒီစစ်အုပ်စုတစ်ခုလုံးကို အရင်းကအစ တကယ်အမြစ်ဖြတ်ပစ်မှ‌ အေးချမ်းမယ်။သူတို့က ပြည်သူ့အထက်မှာ သူတို့လက်နက်က ပြည်သူကိုချိန်ထားတယ်။ ပြည်သူကိုမကာကွယ်ဘဲ လုပ်ချင်တာလုပ်လာတဲ့ အဲ စစ်ကောင်စီအသိုင်းအဝိုင်းကို တကယ်ကျဆုံးတာ မြင်ချင်နေပြီ။ ထပ်ပြေလည်သွားရင်လည်း သူတို့အမြစ်မပြတ်သရွေ့ အခုလိုမျိုးပြည်တွင်းစစ်ကအကြိမ်ကြိမ်ထပ်ဖြစ်နေမှာပဲ။

DW ။ အခုစစ်အုပ်စုက ကျင်းပမယ့်‌ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခြားဘာများဖြည့်စွက်ပြောချင်‌သေးလဲရှင်။

ဖြေ ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲကြီးကို မြန်မြန်ပြီးဆုံးပြီး တို့ပြည်သူတွေလိုချင်တဲ့အစိုးရ မြန်မြန်ပေါ်လာစေချင်ပြီ။ စစ်ဖြစ်နေတာတွေလည်း မမြင်ချင် မကြားချင်တော့ဘူး။နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ပြေလည်ဖို့ဆိုတာကတော့ မဖြစ်နိုင်ပေမယ့် ပဋိပက္ခတွေ‌မရှိဘဲ ငါတို့နိုင်ငံ သူများနိုင်ငံနဲ့ထပ်တူတိုးတက်ပြီးအေးချမ်းစေချင်ပြီ။ပြည်ပထွက်ခွာနေရတဲ့ လူငယ်တွေကိုလည်း ပြန်လာစေချင်တယ်။သူများနိုင်ငံတွေ တိုးတက်နေတဲ့အချိန်မှာ ငါတို့နိုင်ငံက ဗုံးသံ၊သေနတ်သံတွေနဲ့ အကျည်းတန်နေရတဲ့ အခြေအနေကအမြန်ကင်းလွတ်စေချင်ပြီ။

“အခုဒီပုံစံအတိုင်းကတော့ ကျွန်တော်တို့လည်း မဲပေးဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး။ ပေးဖို့နေရာလည်းမရှိဘူး”

သရက်ချောင်းမြို့နယ် ပိတိုင်ရွာက အမျိုးသားတစ်ဦး

DW ။ စစ်ကော်မရှင်က ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့လုပ်နေပြီပေါ့လေ။ အခုဆိုရင် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာကို ရောက်နေပြီပေါ့နော် ဆိုတော့ အစ်မတို့နားမှာ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘာတွေ တွေ့မြင်လာရတာရှိလဲ။ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆင်းတာ၊ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းကြေညာတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်ပြားတွေ ထောင်ထားတာတွေ့လား။

ဖြေ ။ အခြေအနေမရှိဘူး ကျွန်တော်တို့နားမှာ ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး ဆင်းတာလည်းမမြင်ရဘူး။ ဆိုင်းဘုတ်ပြားတွေထောင်ထားတာလည်းမမြင်ဘူး။ အဲ့ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျွန်တော်တို့နားမှာ ဘာမှမတွေ့ရဘူး။

DW ။ ဒါဆို အခုကျင်းပမယ့်ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ရော ဘယ်ပါတီတွေဝင်ပြိုင်မယ်။ ပါတီဘယ်နှစ်ပါတီ လောက်ဝင်ပြိုင်မယ်၊ ဘယ်လို ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေပါမယ်၊ ကိုယ့်ဒေသမှာ ဘယ်သူတွေရွေးကောက်ခံမယ်၊ ရွေးကောက်ပွဲကိုဘယ်လိုစနစ်နဲ့ကျင်းပမယ်ဆိုတာတွေရောသိလားရှင်

ဖြေ ။ မသိဘူး။ တောဘက်ခြမ်းကိုလည်း သူတို့ ဆင်းလည်းမဆင်းဘူးရော။ အရင်တုန်းက မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလမှာတော့ ဘယ်ပါတီတွေပါမယ် ဘယ်သူဘယ်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေဆိုတာ သိနေတယ်လေ။ အခုက အဲ့လိုမျိုးတွေလည်းမရှိဘူးဆိုတော့ ဘာမှမသိဘူး။

DW ။ အခုစစ်အာဏာရှင်တပ်က ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခါနီးလာချိန်မှာ အမှတ် ၈ ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီးအပါအဝင် မြို့နယ်တွေနဲ့ ကျေးရွာတွေကို နယ်မြေရှင်းတဲ့ပုံစံနဲ့ စစ်ကြောင်းထိုးနေတာတွေရှိတယ်၊ အိမ်မီးရှို့နေတာတွေလည်းရှိတယ်။ ဒီအပေါ်မှာရော ဘယ်လိုမြင်လဲ။

ဖြေ ။ ဟုတ် ကျွန်တော်လည်းဒီလိုပဲထင်တယ်။ အခုလောလောဆယ် ရွာစဉ်တလျှောက်ဆင်းလာတဲ့အချိန်မှာ PDF ဂိတ်နဲ့ KNLA စစ်ဆေးရေးဂိတ်တွေကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးသွားတယ်။ PDF နဲ့ KNLA ဂိတ်ရှိတဲ့‌နေရာတွေကို မပစ်လည်းမီးရှို့တယ်၊ ပစ်လည်း မီးရှို့တယ်။ အရပ်သားနေအိမ်တွေကိုလည်း အများကြီးပဲ မီးရှို့ဖျက်ဆီးသွားတယ်။

DW ။ အခု အကိုတို့နေရာမှာ မဲပေးဖို့ကိစ္စတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစည်းဝေးခေါ်တာမျိုး ခြိမ်းခြောက်အကျပ်ကိုင်ပြီး မဲထည့်ဖို့ပြောတာမျိုးတွေရှိလား။

ဖြေ ။ မရှိဘူး၊ ဒီမှာဘာမှ မရှိဘူး။ သူတို့အနေနဲ့ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ဆင်းပြောမလဲဆင်းဟောမလဲမသိဘူး။ စစ်ကြောင်းထိုးပြီး ဆင်းလာတာပဲရှိတယ်။ သရက်ချောင်းအောက်ဘက်ခြမ်းမှာ တောပိုင်းမှာဆို ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာမှမရှိသေးဘူး။

DW ။ ဒါဆို အခုကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆန္ဒနယ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုနားလည်ထားလဲ။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့်စနစ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ရော ဘာတွေသိထားလဲ။

ဖြေ ။ ပြောမတတ်ဘူး။ ကျွန်တော်တို့လည်း အဲ့ဒါတွေနဲ့လည်း ပတ်သက်မှုသိပ်မရှိဘူးဆိုတော့လေ။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့်စနစ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး လိုင်းပေါ်မှာတော့ သတင်းတွေမှာ တက်လာတာတွေ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့လည်း ကိုယ့်အလုပ်နဲ့ကိုယ် စီးပွားရေးနဲ့ကိုယ်ဆိုတော့ အဲ့ဒါတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အာရုံမဝင်ဘူးခံဗျား။

DW ။ ဒါဆို အခုလာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ မဲပေးဖြစ်မလား။ တကယ်လို့ မဖြစ်မနေခြိမ်းခြောက်ပြီး မဲပေးရမယ်ဆိုရင်ရော ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။

ဖြေ ။ သူတို့အနေနဲ့ အတင်းအကျပ်ဖိအားပေးမယ် ဟိုဟာဒီဟာတွေနဲ့ ခြိမ်းခြောက်လာမယ်ဆိုရင်လည်း ထည့်မှရမှာပေါ့နော်။ အခုဒီပုံစံအတိုင်းကတော့ ကျွန်တော်တို့လည်း မဲပေးဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး။ ပေးဖို့နေရာလည်းမရှိဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ မဲရုံတွေဘာတွေဆောက်ဖို့ အနေအထားတွေလည်းမရှိဘူး။ လုံခြုံရေးလည်း သူတို့အပြည့်အဝပေးမနိုင်ဘူးလေ။

DW ။ ဒါဆို အကိုပြောပုံအရဆိုရင် မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်မှာလောက်ပဲ လုပ်နိုင်မယ်လို့ဆိုလိုချင်တာပေါ့။

ဖြေ ။ ဟုတ်တယ်ခံဗျား၊ မြို့ပေါ်မှာလောက်ပဲ တောမှာတော့လုပ်ဖို့မလွယ်လောက်ဘူး။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲက အခုလက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခတွေကို ပြေလည်သွားစေမလား ပိုဆိုးသွားနိုင်မလား ဘယ်လိုသုံးသပ်မိလဲရှင်။

ဖြေ ။ ပြေလည်နိုင်ဖို့အနေထားရှိမှာမဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကလည်း သူတို့လည်း သူတို့အလုပ်သူတို့လုပ် ငါတို့လည်း ငါတို့အလုပ်ငါတို့ ဆက်လုပ်မယ်ဆိုတာမျိုးပဲ ပြောနေကြတယ်။ ဒါဆို အခြေနေက ပြောင်းလဲဖို့တော့မရှိဘူး။

“နားလည်း မလည်ဘူး။ ဘယ်သူတွေ ဝင်ပြိုင်မယ်မှန်းလည်းမသိဘူး”

ထားဝယ်မြို့ပေါ် ရပ်ကွက်တစ်ခုမှ အိမ်ထောင်ဦးစီးအမျိုးသမီးတစ်ဦး

DW ။ စစ်အုပ်စုက ကျင်းပမယ့်ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားလဲ။

ဖြေ ။ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်မယ်လို့ သိထားတယ် ။ ရပ်ကွက်မှာ မဲစာရင်းတွေကပ်ထားတယ်ဆိုပြီး အုပ်ချုပ်ရေးမှူးပြောပြလို့သိရတယ် ။ ကျန်တာတော့ ဘာမှမသိရသေးဘူး ။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲအပေါ်မှာရော ဘယ်လိုမြင်လဲ။

ဖြေ ။ အဲဒီလိုတော့ ပြောမတတ်ဘူး ။

DW ။ မဲပေးဖို့အတွက် စစ်အုပ်စုဘက်က အကျပ်ကိုင်တာ၊ ခြိမ်းခြောက်တာတွေရော ကြုံရတာရှိလား/ကြားရတာရှိလား။

ဖြေ ။ ကိုယ့်စိတ်နဲ့ကိုယ်ကတော့ မဲပေးဖို့ အစီအစဥ် မရှိဘူး ။ အကျပ်ကိုင်လာရင်တော့ တစ်ခုခုကို လုပ်ရမှာပေါ့ ။ အခြေအနေကြည့်ပြီး သွားထည့်ပေးလိုက်ရမှာပေါ့ ။

DW ။ စစ်အုပ်စုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆန္ဒနယ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုနားလည်ထားလဲ ။

ဖြေ ။ ဘာမှသေသေချာချာမသိထားဘူး ။ မြို့ပေါ်မှာ မြင်ရတာဆိုရင် ညောင်ပင်ကြီးလမ်းဆုံ နဲ့ ကမ်းနားမှာ ကြံ့ဖွံ့(USDP)က ဆိုင်းဘုတ်ထောင်ထားတာ လောက်ပဲတွေ့ရတယ်။ ကျန်တာဘာမှမသိဘူး။ နားလည်း မလည်ဘူး။ ဘယ်သူတွေ ဝင်ပြိုင်မယ်မှန်းလည်းမသိဘူး ။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲက အခုဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခအခြေအနေတွေကို ပြေလည်သွားမယ်လို့ ထင်လား/ပိုဆိုးလာနိုင်လား ဘာကြောင့်လဲ။

ဖြေ ။ ပိုဆိုးလာမယ်ထင်တယ် ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ အစကတည်းက သူတို့ကို(စစ်အုပ်စု) မကျေနပ်ကြဘူးလေ ။ အခုလို အတင်းအဓမ္မထပ်လုပ်ရင် မကျေနပ်တဲ့လူတွေ ပိုများလာမယ်ပေါ့ ။

DW ။ အခြားဘာများဖြည့်စွက်ပြောချင်လဲ။

ဖြေ ။ ဘာမှမပြောချင်တော့ဘူး ။ ဒီကိစ္စတွေကို ပြောချင်စိတ်လဲမရှိဘူး ။

DW ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ် ။

“ဘာမှမသိဘူး။ ဦးမြတ်ကိုပုံပါတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တော့ထောင်ထားတာပဲ၊ ကြံ့ဖွတ်ပါတီလေ ”

ထားဝယ်မြို့နယ် အရှေ့တောဒေသက အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦး

DW ။ စစ်ကော်မရှင်က ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့လုပ်နေပြီပေါ့လေ၊ အခုဆိုရင် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလကိုရောက်နေပြီပေါ့နော်။ ဆိုတော့ အစ်မတို့နားမှာ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘာတွေ တွေ့မြင်လာရတာရှိလဲ။

ဖြေ ။ အခုထိတော့ ဘာမှမတွေ့ဘူး၊ ဘာမှလည်းမကြားဘူး၊ ငါတို့နားမှာလာလုပ်လို့လည်းမလွယ်ဘူးလေ။ မြို့ပေါ်တွေမှာတော့ ဆိုင်းဘုတ်ပြားတွေ ထောင်ထားတာတွေ့တယ်။ ငါတို့နားမှာတော့မတွေ့ရဘူး။

DW ။ ဒါဆို အခုကျင်းပမယ့်ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ရော ဘယ်ပါတီတွေဝင်ပြိုင်မယ်၊ ပါတီဘယ်နှစ်ပါတီ လောက်ဝင်ပြိုင်မယ်၊ ဘယ်လို ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေပါမယ်၊ ကိုယ့်ဒေသမှာ ဘယ်သူတွေရွေးကောက်ခံမယ်၊ ရွေးကောက်ပွဲကိုဘယ်လိုစနစ်နဲ့ကျင်းပမယ်ဆိုတာတွေရောသိလားရှင်။

ဖြေ ။ မသိဘူး၊ ဘာမှမသိဘူး။ ဦးမြတ်ကိုပုံပါတဲ့ ဆိုင်းဘုတ်တော့ထောင်ထားတာပဲ၊ ကြံ့ဖွတ်ပါတီလေ။ မြို့ပေါ်မှာထောင်ထားတာ၊ တို့နားမှာတော့ လာထောင်ထားတာမရှိဘူး။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲအပေါ်မှာရော ဘယ်လိုရှုမြင်သလဲရှင့်၊ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတမှုရှိတဲ့ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီရွေးကောက်ပွဲဖြစ်တယ်လို့ထင်လား။

ဖြေ ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲကိုဘယ်သူမှလက်ခံမှာမဟုတ်ဘူးလေ၊ အဲ့ဒါကတော့ သူတို့ဘာသာ(စစ်အုပ်စုက) သူတို့သဘောနဲ့လုပ်နေတာပဲ။ ပြည်သူလူထုကတော့ဘယ်လိုလုပ် လက်ခံမလဲ။

DW ။ မဲပေးဖို့အတွက် စစ်အုပ်စုဘက်က အကျပ်ကိုင်တာ၊ ခြိမ်းခြောက်တာတွေမျိုးရှိလား၊ ကိုယ်တိုင်ကြုံရတာ ကြားရတာမျိုးတွေရှိလား။

ဖြေ ။ မရှိဘူး။

DW ။ မဲဆန္ဒနယ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ရော ဘယ်လိုနားလည်ထားလဲ။

ဖြေ ။ မသိဘူး၊ တို့နားမှာ ဘာမှလာပြောတာလည်း မရှိဘူး။ တို့ဘက်ခြမ်းမှာ အဲ့ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘယ်သူမှလည်း အာရုံမရောက်ဘူး။

DW ။ ဒါဆို မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်မှာလောက်ပဲ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်နိုင်မယ့်အနေအထားပေါ့နော်။ တကယ်လို့ ဖိအားပေး ခြိမ်းခြောက်ပြီး မဲထည့်ခိုင်းတာမျိုးတွေ လုပ်လာရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။

ဖြေ ။ အဲ့လိုဆိုရင်လည်း အခြေအနေကြည့်ပြီးတော့ ထည့်ချင်သလိုထည့်ပေးလိုက်မှာပေါ့။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲက အခုဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခအခြေအနေတွေကို ပြေလည်သွားမယ်လို့ ထင်လား/ပိုဆိုးလာနိုင်လား ဘာကြောင့်လဲ။

ဖြေ ။ ပိုပြီးဆိုးလာမယ်ဆိုပဲ ထင်တယ်။

DW ။ ရွေးကောက်ပွဲက အရင်နဲ့ ဘာကွာသွားလဲ။

ဖြေ ။ အရင်တုန်းကတော့ အားလုံးက တက်တက်ကြွကြွနဲ့ မဲထည့်ကြတယ်။ အခုက ဘယ်သူမှလည်း အာရုံမရောက်ကြဘူး။ သူတို့လည်း အခုအခြေနေမှာ မဲဆွယ်လည်းမရဘူးလေ။ ဘယ်သူမှလဲစိတ်မဝင်စားဘူး။ အရင်ပြီးခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲတုန်းက ပကာရီမှာ မဲသွားပေးရတယ်။ တို့တော့ NLD ကိုမဲပေးခဲ့တာပဲ၊ အဲ့ဒီတုန်းက မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးကာလမှာ လက်ရှိ တိုင်းဝန်ကြီးချုပ် ဦးမြတ်ကိုဆို ဆင်းလာပြီးတော့ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆင်း အအေးဘူးတွေဝေ သွားကြလာကြစည်ကားနေတာပဲ။ သူတို့ပြောရင် နားထောင်လိုက်တာပဲ။ မဲပေးချိန်မှာတော့ ကိုယ်ကြိုက်တဲ့ပါတီကိုယ်ပေးလိုက်တာပဲ။

DW ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

“အဓိက ကတော့ ကိုယ့်အိမ်ကိုယ့်ယာကို ပြန်ရဖို့အဓိကပဲ ။ ကျန်တာတော့ ဘာမှ ပြောမတတ်ဘူး”

ထားဝယ်မြို့နယ် မောင်မယ်ရှောင်ရွာခံ စစ်ဘေးရှောင် အမျိုးသမီး တစ်ဦး

DW ။ စစ်အုပ်စုက ကျင်းပမယ့်ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေသိထားလဲ။

ဖြေ ။ (ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး) ဘာအသံလဲကိုမကြားဘူး။ တစ်ယောက်မှ ပြောသမားဆိုသမားမရှိဘူး။ အခုနေတာကအုပ်ကြီး(စစ်ကော်မရှင်ခန့်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး)မရှိတဲ့ နေရာမှာနေတယ်ဆိုတော့လေ။ အခုစစ်ဘေးလာရှောင်နေတဲ့ရွာမှာ အုပ်ကြီးမရှိဘူး ။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲအပေါ်မှာရော ဘယ်လိုမြင်လဲ။

ဖြေ ။ အဲဒါတော့များများ ပြောမတတ်ဘူး ။

DW ။ မဲပေးဖို့အတွက် စစ်အုပ်စုဘက်က အကျပ်ကိုင်တာ၊ ခြိမ်းခြောက်တာတွေရော ကြုံရတာရှိလား။ ကြားရတာရှိလား။

ဖြေ ။ သူတို့ရွာသားတွေကတော့ပြောနေကြတာပဲ။ အကျပ်ကိုင်မှုတွေရှိလာနိုင်တယ်ဆိုပြီးပြောတယ်။ အခုက အုပ်ချုပ်ရေးမှူးမရှိပေမယ့် သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်တုန်းကလည်း သူ့အဖွဲ့အစည်းနဲ့သူလာပြီး ဘုန်းကြီးကျောင်းမှာ လာလုပ်သွားတယ် ။ အဲဒီလိုတွေရှိလာတတ်ဆိုပြီး ရွာသူရွာသားတွေကတော့ပြောနေကြတယ် ။ ဘယ်လိုပြောရမလဲ အခုနေတဲ့ရွာက တပ်(စစ်အာဏာရှင်တပ်ရင်း)နဲ့လည်း နီးနေတော့လေ ။ အတင်းအကျပ် မဖြစ်မနေ မဲထည့်လာခိုင်းရင်တော့ ကိုယ်လည်း ဘယ်သူ့ကို ထည့်ရမှန်းမသိဘူး ။ သူများလုပ်သလို အဆင်ပြေတာတစ်ခုတော့ ထည့်လိုက်ရမှာပေါ့ ။ မြို့ပေါ်မှာသွားနေတဲ့ရွာကလူတွေကတော့ ဧည့်စာရင်း တိုင်ပြီးနေရတော့ ထည့်ခိုင်းရင် ထည့်ရမှာပေါ့ ။ မထည့်ဘဲနေလို့လည်းမရဘူးလေ ။

DW ။ စစ်အုပ်စုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲမဲဆန္ဒနယ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုနားလည်ထားလဲ။

ဖြေ ။ မသိဘူး ။ ဘာမှမသိဘူး ။ ဘာမှလည်းမကြည့်ဘူး ။ အဲဒီသတင်းတွေလည်းနားမထောင်ဘူး ။ ဒီကိစ္စ နဲ့ပတ်သက်ပြီး လာပြောနေတဲ့သူလည်း တစ်ယောက်မှမရှိဘူး ။

DW ။ ဒီရွေးကောက်ပွဲက အခုဖြစ်နေတဲ့ ပဋိပက္ခအခြေအနေတွေကို ပြေလည်သွားမယ်လို့ ထင်လား/ပိုဆိုးလာနိုင်လား ဘာကြောင့်လဲ။

ဖြေ ။ ကိုယ့်ရွာသူရွာသားအချင်းအချင်း တိုင်ပင်နေတာမျိုးတော့ရှိတယ်။ (ပဋိပက္ခတွေ) ပြေလည်လည် မပြေလည်လည် ရွေးကောက်ပွဲ ပြီးရင်တော့ ရွာကိုပြန်နေတော့မယ်လို့ ညှိနေကြတယ် ။ မတတ်နိုင်တော့ဘူးလေ ။ အခြားရွာမှာနေနေရတာ ။ ဒါက ကိုယ့်ခံယူချက်နဲ့ကိုယ် ။ ပြေလည်တာ မပြေလည်တာတွေတော့ သိပ်ပြီးနားမလည်ဘူး ။

DW ။ အခြားဘာများဖြည့်စွက်ပြောချင်လဲ ။

ဖြေ ။ အဓိက ကတော့ ကိုယ့်အိမ်ကိုယ့်ယာကို ပြန်ရဖို့အဓိကပဲ ။ ကျန်တာတော့ ဘာမှ ပြောမတတ်ဘူး။

DW ။ ကျေးဇူးတင်ပါတယ် ။