စစ်ကောင်စီနှင့် ပြန်လည်ထိတွေ့ရန် ‘အချိန်မတန်သေး’ ဟု စင်ကာပူ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပြော

မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် စင်ကာပူ အစိုးရ အကြား ဆွေးနွေးမှုများ ရှိလာနိုင်သည် ဟူသော ထင်မြင်ချက်များကို  စင်္ကာပူနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာ ဗီဗီယန် ဘာလာခရစ်ရှ်နန် က ဇွန်လ ၁၆ရက်နေ့တွင်  ပယ်ချငြင်းဆိုလိုက်သည်။

စစ်အစိုးရ၏ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ် အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် တိုးတက်မှု မရှိသဖြင့် ပြန်လည်ထိတွေ့ရန် အချိန်မတန်သေးဟု ၎င်းကဆိုလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်တပ်လိုလားသော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော ထိုင်းနိုင်ငံ၏ လက်ရှိ အိမ်စောင့်အစိုးရ က အာဆီယံအနေနှင့် မြန်မာစစ်အာဏာရှင်များနှင့် အပြည့်အဝ “ပြန်လည် ထိတွေ့ဆက်ဆံရန်” အဆိုပြုထားပြီး တနင်္ဂနွေတွင် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ အသီးသီးမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများကို အလွတ်သဘော တွေ့ဆုံရန် ဖိတ်ကြားထားကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည့် ရိုက်တာသတင်းဌာန ၏ သတင်းတစ်ပုဒ် အပေါ်  ဒေါက်တာ ခရစ်ရှ်နန် အနေနှင့် ယခုလို တုံ့ပြန်လိုက်သည်။

“အာဆီယံရှုထောင့်ကနေကြည့်ရင် ကျွန်ုပ်တို့မှာ အချက်ငါးချက် သဘောတူညီမှု ဆိုတာရှိပါတယ်” ဟု အာဆီယံနှင့် မြန်မာစစ်အစိုးရကြား ၂၀၂၁ခုနှစ် က သဘောတူညီချက်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဒေါက်တာ ခရစ်ရှနန်က ထောက်ပြပြောဆိုသည်။

“အဲ့ဒီ (၂၀၂၁ခုနှစ် ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်) သဘောတူညီချက်ကို ပြည့်မီအောင် ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာလည်း (မြန်မာစစ်အစိုးရဘက်က) သိသာထင်ရှားတဲ့ တိုးတက်မှု တစ်စုံတရာကို မတွေ့ခဲ့ရပါဘူး။ ဒါကြောင့် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲအဆင့် ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးအဆင့်မှာတောင် (မြန်မာ) စစ်အစိုးရနဲ့ ပြန်လည် ထိတွေ့ဖို့ အချိန်မတန်သေးဘူးလို့ ကျွန်ုပ်တို့ (စင်ကာပူ)အနေနဲ့ ယုံကြည်ပါတယ်” ဟု အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီ ဘလင်ကန်နှင့် တွေ့ဆုံမှုအပြီး သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ဒေါက်တာ ခရစ်ရှ်နန်က ယခုလို ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဆီယံခေါင်းဆောင်များကလည်း စင်ကာပူ အစိုးရ၏ ယခုလို ရပ်တည်ချက်ကို ပြီးခဲ့သည့် မေလမှာ ကျင်းပခဲ့သည့် ၎င်းတို့၏ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာကတည်းက ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့ပြီး ဖြစ်ကြောင်း လက်ရှိ အမေရိကန် နိုင်ငံ ၊ ဝါရှင်တန်သို့ အလည်အပတ်ရောက်ရှိနေသည့် ဒေါက်တာ ခရစ်ရှ်နန် က ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။

စင်ကာပူနိုင်ငံ အပြင် လက်ရှိ အာဆီယံအဖွဲ့၏ ဥက္ကဋ္ဌ အင်ဒိုနီးရှား သည်လည်း ဇွန်လ ၁၈ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသွားမည့် ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုကိုလည်း တက်ရောက်ရန် ငြင်းဆိုခဲ့ကြောင်း ရိုက်တာ သတင်းဌာန က ဖော်ပြခဲ့သည်။

အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲ တွင် အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အပြင် မြန်မာ စစ်အုပ်စု ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ကိုလည်း ဖိတ်ကြားထားမှု ရှိကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကြပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန် ယခုအခြေအနေတွင်း သက်ဆိုင်သူများအားလုံးအကြား စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ပြုလုပ်ရန် အင်မတန်မှ လိုအပ်သည်။ သို့သော် ပြင်းထန်လာသည့် အခြေအနေများအကြား ဤကဲ့သို့သော ဆွေးနွေးပွဲများ အဆင်ပြေပြေ စီမံနိုင်မည့် အချိန်သည် မည်သည့်အခါ မှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည် ဟု သူ့အနေနှင့် မခန့်မှန်းနိုင်ကြောင်း ဒေါက်တာ ခရစ်ရှ်နန် က ပြောကြားခဲ့သည်။

“ပြီးခဲ့တဲ့တစ်ခေါက် က ဆိုရင် (မြန်မာနိုင်ငံတွင်း) ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းမှု ဖြစ်ပေါ်လာဖို့ ဆိုတာ ၂၅ နှစ် ကြာမြင့်ခဲ့ပါတယ်။ အခုတစ်ခေါက်မှာတော့ ဒီလောက်ကြာမှာမဟုတ်ဘူးလို့ ကျွန်ုပ် မျှော်လင့်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံတွင်း အကြမ်းဖက်မှုအဆင့်ကို ကျဆင်းသွားအောင် သေချာလုပ်ဖို့က အားလုံးအတွက် အင်မတန်ကို အရေးကြီးပါတယ်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့နောက် စင်္ကာပူနှင့် အချို့သော နိုင်ငံများအနေနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ လက်နက်စီးဆင်းမှုကို ပံ့ပိုးပေးခဲ့ကြောင်း ပြီးခဲ့သည့် မေလအတွင်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာ တစ်စောင် အပေါ် ဒေါက်တာ ခရစ်ရှ်နန် က ဝေဖန်ထောက်ပြမှုများ ရှိခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂ အထူးကိုယ်စားလှယ် တွမ် အန်ဒရူးစ် မှ တင်သွင်းသည့် အဆိုပါ အစီရင်ခံစာတွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂၅၄ သန်း တန်ဖိုးရှိ လက်နက်နှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများကို စင်ကာပူတွင်း လည်ပတ်နေသော အဖွဲ့အစည်းများမှ မြန်မာစစ်တပ်ထံ လွှဲပြောင်းခဲ့သည်ဟု ကောက်ချက်ချရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ဤသို့ ရေးသားထားမှု နှင့် ပတ်သက်ပြီး စင်ကာပူနိုင်ငံအနေနှင့် စစ်လက်နက်များရောင်းချခြင်းအပြင် အရပ်သားများကို ထိခိုက်နစ်နာစေမည့် နှစ်မျိုးသုံး လက်နက်ပစ္စည်းများ ရောင်းချခြင်း စသည်တို့ကို တားမြစ်သည့် ဥပဒေများကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိကြောင်း ၊ အဆိုပါ ကုလသမဂ္ဂ အစီရင်ခံစာတွင် စင်ကာပူအစိုးရအနေနှင့် မြန်မာစစ်အစိုးရ ထံ လက်နက်စီးဆင်းမှု အတွက် အတည်ပြုထားမှု သို့မဟုတ် ပါဝင်ပတ်သက်သည့် အရိပ်အယောင်များ တစ်စုံတရာ မတွေ့ရကြောင်း ကိုလည်း ထည့်သွင်း ရေးသားထားသည် ကို သူ့အနေနှင့် တွေ့မြင်ရကြောင်း ဒေါက်တာ ခရစ်ရှ်နန် က မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ 

ထို့အပြင် လက်နက်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု တားမြစ်သည့် ဥပဒေများကို ချိုးဖောက်သည့် ကုမ္ပဏီ သို့မဟုတ် အဖွဲ့အစည်းများအား စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် သို့မဟုတ် တရားစွဲဆိုရန် အသုံးပြုနိုင်သည့် အချက်အလက်ရှိမရှိ သိရှိနိုင်ရန် အတွက်လည်း စင်ကာပူအစိုးရ အနေနှင့် မစ္စတာ အန်ဒရူးစ် နှင့် ဆွေးနွေးမှုများ လုပ်ဆောင်လျက် ရှိကြောင်း ၎င်းက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

“ဒါပေမဲ့ ပိုအရေးကြီးတဲ့မေးခွန်းက (မြန်မာနိုင်ငံတွင်း) ငြိမ်းချမ်းရေးက ဘယ်တော့ ပြန်ဖြစ်လာမလဲ ဆိုတာပါ” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။

“အားတော့နာပေမယ့် ကျွန်ုပ်အနေနဲ့ (ယခုလက်ရှိ မြန်မာ့အရေး) အပေါ် အဆိုးမြင်နေတုန်းပါပဲ ”

ဘာသာပြန် – ဒါလီ

‘Premature’ to re-engage with Myanmar’s junta: Vivian Balakrishnan by Charissa Yong, The Straits Times ကို ဘာသာပြန်ဆို ရေးသားသည်။