ၿမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း ၃ ခုတြင္ စြမ္းအင္အတြက္ ေက်ာက္မီး ေသြးသုံးမည္ဟု လက္ရွိအာဏာရပါတီ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) က ထုတ္ေျပာလိုက္သည္။
တနသၤာရီတိုင္းကား ေက်ာက္မီး ေသြးသုံးရန္ တိုက္တြန္းထားသည္ ဆို ေသာ ျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္းသုံးခု၏ ထိပ္စီး က။ ေနာက္တြင္ကား မြန္ႏွင့္ ကရင္။
“အထူးသျဖင့္ေပါ့၊ တနသၤာရီ တိုင္းတို႔ မြန္ျပည္နယ္တို႔ ကရင္ျပည္နယ္ တို႔ေတြမွာ အေရးေပၚ လိုလို႔ရွိရင္ အျခား စြမ္းအင္ေတြထက္ ေက်ာက္မီးေသြးသုံး တဲ့ကိစၥက ပိုၿပီးေတာ့ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ထိေရာက္မယ္” ဟု NLD ဗဟိုအတြင္း ေရးမႉးအဖြဲ႕ဝင္ ဦးဝင္းထိန္က ေျပာ သည္။
NLD ၏ သတၱမအႀကိမ္ေျမာက္ ဗဟိုေကာ္မတီအစည္းအေဝးအၿပီး ဇြန္လ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ သတင္း စာရွင္းလင္းပြဲတြင္ တရားဝင္ ေျပာဆို ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။”ေက်ာက္မီးေသြးလည္း သုံးမယ္၊ ေရအားလည္း လုပ္မယ္၊ တစ္ၿပိဳင္တည္း လုပ္တဲ့အခါမွာ ေရအား အေကာက္ အထည္ မေပၚခင္မွာ ေက်ာက္မီးေသြး သုံးသင့္ရင္သုံးဖို႔ တိုက္တြန္းထားတယ္” ဟု ဦးဝင္းထိန္က ေျပာသည္။
ႏိုင္ငံဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ရန္ စြမ္းအင္က အဓိကက်ၿပီး စြမ္းအင္ရွိမွ အေျခခံ အေဆာက္အဦ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္မည္ဟု ဆိုသည္။
မြန္ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ အႀကီး အကဲမ်ား၏ေက်ာက္မီးေသြးအေပၚ သေဘာထားက ဦးဝင္းထိန္ႏွင့္ ထပ္တူ က်သည္။
မြန္ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာ ေအးဇံက ေက်ာက္မီးေသြးအသုံးျပဳမႈကို လက္မခံလၽွင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ မရွိဟု ဇြန္လ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္သည့္ မြန္ျပည္နယ္အစိုးရ တစ္ႏွစ္တာ လုပ္ ေဆာင္မႈ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာဆိုထားသည္။
ကရင္ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒၚနန္းခင္ေထြးျမင့္သည္လည္း ေက်ာက္မီးေသြးစက္႐ုံ မေအာင္ျမင္ပါက ျပည္သူေပးသည့္ျပစ္ဒဏ္ ခံယူမည္ဟု ဇြန္ ၂၁ ရက္ေန႔က ဘားအံတြင္ ျပဳလုပ္ သည့္ ေက်ာက္မီးေသြးစက္႐ုံစီမံကိန္း ေဆြးေႏြးပြဲတစ္ခုတြင္ ေျပာခဲ့သည္။တနသၤာရီတိုင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္ တာလဲ့လဲ့ေမာ္ကေတာ့ တိုင္းအစီအစဥ္ ျဖင့္ ေက်ာက္မီးေသြး လုပ္ရန္အလား အလာ မရွိဟု ဇြန္လ ၃၀ ရက္ေန႔တြင္ တနသၤာရီအပတ္စဥ္သို႔ ေျပာသည္။
“ေက်ာက္မီးေသြးက ဘယ္သူက လုပ္မယ္လို႔ ေျပာထားလို႔တုန္း၊ တို႔ ႏိုင္ငံမွာ တို႔ေဒသမွာ LNG (သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕)ရွိၿပီးသားကိုဘာလို႔ ေက်ာက္ မီးေသြးလုပ္မွာလဲ”ဟု ေဒါက္တာလဲ့လဲ့ ေမာ္က ေျပာသည္။
တနသၤာရီတိုင္းတြင္ LNG (သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕) ျဖင့္သာ လၽွပ္စစ္ေပး မည္ျဖစ္ၿပီး လက္ရွိေရနက္ဆိပ္ကမ္း စီမံကိန္းတြင္လည္း LNG ကိုသာ အသုံးျပဳေနေၾကာင္း ၎ က ေျပာသည္။
တနသၤာရီတိုင္းအတြင္း ေနာက္ ထပ္ စြမ္းအင္လိုအပ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ကရင္တြင္ ေဆာက္လုပ္မည့္ ၁၂၀၀ မဂၢါဝပ္ထုတ္ ေက်ာက္မီးေသြးစက္႐ုံႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ရန္ ကရင္ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ ေဒၚနန္းခင္းေထြးျမင့္ႏွင့္ ေျပာဆို ထားၿပီးသားဟု ဆိုသည္။
“ကရင္မွာ ၁၂၀၀ (မဂၢါဝပ္) လုပ္ဖို႔ လုပ္ေနၿပီေလ။ တို႔သြားၿပီး လိုင္းသြားဆြဲ မွာေပါ့။ ေျပာထားၿပီးသား အန္တီနန္း (ေဒၚနန္းခင္ေထြးျမင့္) တို႔လုပ္ရင္ ကၽြန္မတို႔ လိုင္းဆြဲမယ္လို႔” ဟု ေဒါက္ တာလဲ့လဲ့ေမာ္ကေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ တိုင္းအစိုးရ၏ စီမံခန္႔ ခြဲပိုင္ခြင့္မွာ ၃၀ မဂၢါဝပ္ထုတ္ ေက်ာက္မီး ေသြးစက္႐ုံသာျဖစ္ၿပီး ၁၀၀ မဂၢါဝပ္ထုတ္ စက္႐ုံဆိုပါက ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ စီမံခန္႔ခြဲပိုခြင့္ရွိသျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရက ခြင့္ျပဳပါက တိုင္းအစိုးရ ဘာမၽွ မတတ္ႏိုင္ဟု ၎က ဆိုသည္။
အကယ္၍ဥပမာအားျဖင့္ ထားဝယ္ ေရနက္ ဆိပ္ကမ္းစီမံကိန္း အတြက္ ၁၀၀ မဂၢါဝပ္ ေက်ာက္မီးေသြးစက္႐ုံ တည္ေဆာက္မည္ဟု သက္ဆိုင္ရာ ကုမၸဏီက ျပည္ေထာင္စုသို႔ တင္ျပခဲ့ၿပီး ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ ခြင့္ျပဳလိုက္လၽွင္ တိုင္းအစိုးရ လုပ္ပိုင္ခြင့္ မဟုတ္သျဖင့္ ကန္႔ကြက္ရန္ မတတ္ႏိုင္ဟု ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္တာလဲ့လဲ့ေမာ္က ေျပာသည္။
“ကၽြန္မကေတာ့ လုပ္ဖို႔ အလား အလာ မရွိဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ျပည္ေထာင္စုက ခြင့္ျပဳမယ္ဆိုရင္ ကၽြန္မတို႔က ကန္႔ ကြက္လို႔ မရဘူး၊ ဘာေၾကာင့္ဆို ကၽြန္မ တို႔ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တာ ၃၀ မဂၢါဝပ္ပဲ”ဟု ေဒါက္တာလဲ့လဲ့ေမာ္က ေျပာသည္။
ကန္႔ကြက္ပိုင္ခြင့္ရွိသူက အရပ္ ဘက္အဖြဲ႕အစည္း CSO မ်ား၊ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား NGO မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာလဲ့လဲ့ေမာ္က ေျပာသည္။
၃၀ မဂၢါဝပ္ထက္ပိုက တိုင္းအစိုးရ စီမန္ခန္႔ခြဲခြင့္မရွိဆိုေသာ္လည္း ေက်ာက္ မီးေသြးစက္႐ုံႀကီးမ်ားအတြက္ တိုင္းအစိုးရမွ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ေပး ပိုင္ခြင့္ရွိၿပီး ယင္းမွတ္ခ်က္သည္ အေရး ႀကီးေၾကာင္း အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္း မ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။
ေက်ာက္မီးေသြးစက္႐ုံ စီမံကိန္း မ်ား ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက အတင္း အၾကပ္လုပ္မည္ဆိုက တိုင္းအစိုးရ၏ ရပ္တည္ခ်က္သည္ သမိုင္းမွတ္ ေက်ာက္ ျဖစ္လာမည္ဟု ထားဝယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး အဖြဲ႕ DDA၏ ဒါ႐ိုက္တာ ဦးသန္႔ဇင္က ေျပာသည္။
“ေက်ာက္မီးေသြးမလုပ္ဘူးလို႔ ေျပာထားၿပီးသားေလ၊ အဲဒါက ကၽြန္မ တို႔ မလုပ္ဘူးဆိုၿပီး ေျပာ႐ုံပဲ ရွိမယ္။ ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္ေလာက္ပဲလုပ္ခ်င္ ေနပါေစ ဖက္ဒရယ္ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အႏွစ္ သာရပဲေလ တနသၤာရီတိုင္းက မလိုခ်င္ ဘူး၊ တိုင္းအစိုးရကလည္း မလုပ္ဘူးလို႔ ေျပာထားၿပီးသားကို” ဟု ဦးသန္႔ဇင္က ေျပာသည္။
“ေက်ာက္မီးေသြးေဆာက္ခ်င္ေနတဲ့သူေတြကိုလည္း ထားဝယ္ကိုလာေပါ့ ကြင္းထဲမွာ စင္ထိုးၿပီးေျပာရဲတယ္”
NLD ပါတီ၏ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေက်ာက္မီးေသြး သုံး လၽွပ္စစ္ထုတ္ရန္မပါဝင္ဘဲ အေသး စားဇီ၀သုံး တစ္ႏိုင္တစ္ပိုင္လၽွပ္စစ္ဓာတ္ အားလုပ္ငန္းကို အားေပးမည္ဟု အတိ အလင္းေရးသားထားေၾကာင္း ၎က ေထာက္ျပသည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔က အစိုးရသစ္ တက္လာတုန္းက ေျပာထားတဲ့အတိုင္း လုပ္ မလုပ္ ဆိုတာပဲၾကည့္မယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။
DDA သည္ စြမ္းအင္ႏွင့္ အျခား လူမႈတရားမၽွတမႈဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ ထားဝယ္အေျခစိုက္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု ျဖစ္သည္။
စက္မႈဇုန္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း အခုခ်ိန္အထိ အစိုးရသေဘာ ထားအား ရွင္းလင္းစြာ မသိရေသးဘဲ အေဝးေရာက္ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားမ်ားအတြက္ အလုပ္ အကိုင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးႏိုင္ေရး စီမံကိန္းမ်ား လိုအပ္သည္ကို လက္ခံ ေသာ္လည္း ထိုစက္႐ုံမ်ားက မဂၢါဝပ္ မ်ားစြာ လိုမလို တြက္ခ်က္သင့္ေၾကာင္း ဦးသန္႔ဇင္က ေထာက္ျပသည္။
လၽွပ္စစ္စြမ္းအင္ႏွင့္ ပတ္သက္ သည့္ ေဆာင္းပါးမ်ား ေရးသားေနေသာ ေဒါက္တာဝင္းထိန္က တနသၤာရီတိုင္း အတြင္း လၽွပ္စစ္ ၃၀ မဂၢါဝပ္ခန္႔ ထုတ္လုပ္ေနၿပီး ယင္းသည္ လူေနအိမ္ ႏွင့္ အေသးစား စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ သုံးစြဲေနေၾကာင္း ေျပာသည္။
အႀကီးစား စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္မည္ဆိုပါက ယခုထုတ္လုပ္ ေနသည့္ စြမ္းအင္ႏွင့္ မလုံေလာက္ဟု ေဒါက္တာဝင္းထိန္က ေျပာသည္။
တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရ တက္လာသည္မွာ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ရွိၿပီျဖစ္ ေသာ္လည္း စီးပြားေရး၊ စြမ္းအင္ ကဲ့သို႔ေသာ မူဝါဒမ်ား ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မရွိသည့္ အေပၚ ေဝဖန္မႈမ်ား ရွိေနသည္။
လက္ရွိတိုင္းအစိုးရတြင္ စြမ္းအင္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ မူဝါဒ ခိုင္ခိုင္မာမာ မရွိသည့္အေပၚ အားမလိုအားမရ ျဖစ္ရ ေၾကာင္း တနသၤာရီၿမိဳ႕နယ္ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးရဲျမင့္ ေဆြက ေျပာသည္။
“ေဖာက္ထြက္ေစခ်င္တယ္၊ ဒီ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ဟိုက္ဒ႐ိုပါဝါ (ေရ အားလၽွပ္စစ္) ဆိုတဲ့ပုံစံ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ေပါ့၊ အျခားလၽွပ္စစ္ရႏိုင္တဲ့နည္းေတြ အမ်ား ႀကီး ရွိတယ္ေလ” ဟု ဦးရဲျမင့္ေဆြက ေျပာသည္။
လက္ရွိတိုင္းအစိုးရအဖြဲ႕သည္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံသို႔ ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္ သြား ေရာက္ကာ ခရီးစဥ္အတြင္း ေက်ာက္ မီးေသြး စက္႐ုံမ်ားကို ေလ့လာခဲ့သည္။
ဂ်ပန္တြင္ လုပ္ေနသည့္ပုံစံအတိုင္း လုပ္ေဆာင္မည္ဆိုပါက အဆင္ေျပ မည္ဟု ယူဆေၾကာင္း တိုင္းေဒသႀကီး လၽွပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီး ဦးၾကည္ လႈိင္က ေျပာသည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ သြားေလ့လာတဲ့ အထဲမွာဆို တခ်ိဳ႕ပုံေတြမွာ ေဖာ္ျပသလို မီးခိုးလည္း တအား မထြက္ဘူး၊ မီးခိုး မႈန္မႈန္ေတြပဲ ထြက္တယ္။ မ်က္ျမင္ေပါ့ ေလ”ဟု ဦးၾကည္လႈိင္က ေျပာသည္။
NLD ဗဟို အတြင္းေရးမႉးအဖြဲ႕ဝင္ ဦးဝင္းထိန္ ေျပာသည့္ ေက်ာက္မီးေသြးက Clean Coal(သန္႔စင္ေသာ ေက်ာက္မီး ေသြး)။
” Clean Coalကေတာ့ ေျပာသာ ေျပာတယ္ ေဈးႀကီးတယ္၊ သို႔ေသာ္လည္း (စြမ္းအင္အရ) ျမန္တယ္” ဟု ဦးဝင္း ထိန္က ေျပာသည္။
သန္႔စင္ေသာ ေက်ာက္မီးေသြး ဆို သည္မွာ ေက်ာက္မီးေသြးေၾကာင့္ ျဖစ္ ေပၚလာေသာ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို နည္းႏိုင္ သမၽွနည္းေအာင္ ေလၽွာ႔ခ်လုပ္ကိုင္ေသာ နည္းပညာျဖစ္ၿပီးကုန္က်စရိတ္၊ နည္း ပညာအားျဖင့္ ျမင့္မားသည္။ ထိုေၾကာင့္ ေဈးသက္သာသျဖင့္ ေက်ာက္မီးေသြး သုံးလိုသည္ဟူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ ကို သန္႔စင္ေသာ ေက်ာက္မီးေသြး သုံးပါ က မည္ကဲ့သို႔ ေဈးသက္သာမည္နည္းဟု ေမးခြန္းထုတ္မႈမ်ားရွိသည္။ ယင္းအျပင္ မည္မၽွသန္႔စင္ (ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးနည္း) မည္နည္းဟူေသာ ေမးခြန္းလည္း ရွိ သည္။
မိုးေလ၀သပညာရွင္ ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္ကေတာ့ ” Clean Coalဆိုတာ မရွိ”ဟု ျပတ္ျပတ္သားသား ေျပာဆိုသည္။
” Clean Coal ဆိုတာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာ ရွိကို မရွိတာ၊ လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိ ေသးဘူး၊ လက္ရွိလည္း မရွိဘူး၊ ေနာက္ လုပ္ဖို႔လည္း မလြယ္ဘူး၊ ေငြေၾကးလည္း တအားကုန္တယ္၊ နည္းပညာလည္း တအား ျမင့္တယ္၊ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ပဲ ထင္တယ္” ဟု ေဒါက္တာထြန္းလြင္က ေျပာသည္။
မီးခိုးထြက္ျခင္း မထြက္ျခင္းမွာClean Coal ႏွင့္ မဆိုင္ဘဲ မီးခိုး မထြက္ရန္ အျခားနည္းပညာ ျဖင့္လုပ္ ၍ရေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။
Clean Coal ဆိုသည္မွာ ပထမ တန္းစားေက်ာက္မီးေသြးအား အမႈန္႔လုပ္ ကာ အမႈန္႔မွ အေငြ႕အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္း ၍ ေက်ာက္မီးေသြးမွထြက္သည့္ ဓာတ္ ေငြ႕ ၁၆ မ်ိဳးအား အျပင္သို႔ မေရာက္ရန္ ထိန္းခ်ဳပ္(အႏၲရာယ္ မရွိသည့္ေနရာသို႔ လႊဲပို႔) ဖယ္ရွားၿပီးမွ အပူရေအာင္လုပ္ သည့္ နည္းပညာျဖစ္ၿပီး အလြန္အဆင့္ ျမင့္ေၾကာင္း ၎က ရွင္းျပသည္။
ယင္းနည္းပညာမွာ ေငြေၾကးအကုန္ အက်မ်ားလြန္းသျဖင့္ အေမရိကန္ကဲ့သို႔ ခ်မ္းသာသည့္ ႏိုင္ငံတြင္ပင္ ေငြေၾကး မတတ္ႏိုင္သျဖင့္ လုပ္ငန္းၿပီးေအာင္ျမင္ သည္အထိ မလုပ္ႏိုင္ဟု ၎က ေထာက္ ျပသည္။အေမရိကတြင္ Clean Coal အ တြက္ ေနရာ ၁၈ ေနရာတြင္ စီမံကိန္းခ် လုပ္ေဆာင္ေနၿပီး ယခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ အထိ လက္ေတြ႕ လုပ္ႏိုင္သည့္ေနရာ တစ္ေနရာမၽွမရွိသည္ကို ေလ့လာထား သည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
ေဒါက္တာထြန္းလြင္သည္ အၿငိမ္း စားပညာရွင္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည့္ ျမန္မာအစိမ္းေရာင္ကြန္ရက္( Myanmar Green Network- MGN)၏ မိုးေလ၀သအပိုင္း တာဝန္ယူထားသည့္ ပညာရွင္လည္း ျဖစ္သည္။
” Clean Coal ဆိုတဲ့ဟာကို ကၽြန္ ေတာ္တို႔အဖြဲ႕ကလုံး၀လက္မခံပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာပညာရွင္ေတြကလဲ Clean Coal ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မရွိဘူးလို႔ သုံးသပ္တယ္။ ကမၻာမွာလည္း ေအာင္ ျမင္ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္တာ” ဟု ေဒါက္တာ ထြန္းလြင္က ေျပာသည္။
ထားဝယ္ တိုင္းရင္းသားမ်ားပါတီ ၏ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးေမာင္ေမာင္ေအးကမူ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က အတိုက္အခံပါတီဘ၀က ေက်ာက္မီး ေသြးကို ေတာက္ေလၽွာက္ ဆန္႔က်င္ခဲ့ၿပီး ယခုမွေလသံေျပာင္းသြားသည္ကို အံ့ဩမိေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။
ယင္း ေလသံေျပာင္းမႈေနာက္တြင္ ေက်ာက္မီးေသြးသည္လည္း တံဆိပ္ ေျပာင္းအကပ္ခံရၿပီး အက်ိဳးအျပစ္ ေျပာင္းလဲ သြားၿပီေလာဟု ေမးခြန္းထုတ္သည္။
“တံဆိပ္ ေျပာင္းသြားၿပီ။ ျခေသၤ့ ေက်ာက္မီးေသြးတုန္းက နံၿပီး ေဒါင္း ေက်ာက္မီးေသြး ေမႊးသြားၿပီ” ဟု ဦးေမာင္ေမာင္ေအးက ခနဲ႔ေလသည္။
