သိမ္ငယ္စိတ္
ကၽြန္ေတာ္တို႔အမ်ားစုမွာ ေမြးရာပါ သိမ္ငယ္စိတ္ေတြ ကိုယ္စီရွိၾကပါတယ္။
ကိုယ္နဲ႔အလွမ္း နည္းနည္းေဝးေနတဲ့ အရာတခ်ိဳ႕ကို တျခားသူေတြ အလြယ္ တကူပဲ ရေနၾကေပမယ့္ တခါတေလမွာ ေတာ့ အဲဒါေတြက ကၽြန္ေတာ္တို႔ မလုပ္ ႏိုင္တဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မရႏိုင္တဲ့အရာေတြ လို႔ ထင္ေနတတ္ၾကပါတယ္။
“ေငြအရင္းအႏွီးမရွိေတာ့ ကိုယ္ပိုင္ စီးပြားေရး လုပ္ဖို႔ ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး”
” ကၽြန္ေတာ့္ အဂၤလိပ္စာက ေခ်ာက္ တိ ေခ်ာက္ခ်က္ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံျခား ေက်ာင္းသြားတက္ဖို႔ဆိုတာ မမွန္း ရဲပါဘူး”
“ကၽြန္ေတာ့္တို႔ ျဖတ္သန္းရတဲ့ ပညာေရး စနစ္အေျခအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ အိပ္မက္ေတြ တကယ္ ျဖစ္ဖို႔ဆိုတာ ဟာသတစ္ခုလိုပဲ” စသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာဆို ခံယူတတ္ၾကပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒါေတြဟာ အၿမဲ အမွန္ မဟုတ္ပါဘူး။ ေသခ်ာ သိထားဖို႔ လိုတာကေတာ့ သိပ္ငယ္စိတ္သက္သက္ ဆိုတာကိုပါ။
အဲလို သိပ္ငယ္စိတ္ကို ဘြဲ႕ရၿပီးစ လူငယ္ေတြၾကားမွာဆို အထင္းသားေတြ႕ရ တတ္ပါတယ္။
ဘြဲ႕ရရင္ဘာလုပ္ၾကမလဲ
“ေက်ာင္းၿပီးရင္ ဘာလုပ္ရမလဲ။ ” ဒီေမးခြန္းက လူငယ္ေတြၾကားမွာ ေခတ္ စားတဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခု။ ဒါတင္မက လူႀကီးေတြၾကားမွာ အထူးသျဖင့္ ဘြဲ႕ရ ကာနီး ေက်ာင္းသားမိဘေတြရဲ႕ ၾကားမွာ အေလးေပး စဥ္းစားလာရတဲ့ အေၾကာင္း ကိစၥတစ္ခုလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္ ထားဝယ္ေဒသက လူငယ္ေတြ ၾကားမွာ အလုပ္အကိုင္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပုံေသနည္းတခ်ိဳ႕ ရွိပါတယ္။ ေတာ႐ြာ ေတြမွာ ရွမ္းျပည္ (ထိုင္းႏိုင္ငံ)သြား၊ တခ်ိဳ႕က မိဘလက္ငုတ္ လက္ရင္း ေတာင္သူ လယ္လုပ္နဲ႔ ေရလုပ္ငန္း၊ ၿမိဳ႕ အရပ္ဆီမွာေတာ့ ကုန္စုံဆိုင္နဲ႔ ဝန္ေဆာင္ မႈလုပ္ငန္းေတြက လူငယ္အမ်ားစုအတြက္ ဘြဲ႕ရၿပီးရင္ လမ္းဆုံးၾကတဲ့ ေနရာ။
အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႕ရတဲ့ လူငယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ ေငြရေပါက္ နည္းနည္းက်ယ္တဲ့ စင္ကာပူဘက္ကို ေျခဦးလွည့္ ၾကတယ္။ ဘာဘြဲ႕မွမရဘဲ မ်က္စိႀကီး နားႀကီးနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ေကာင္းတဲ့ လူေတြက်ျပန္ေတာ့လည္း မေလးရွားလိုႏိုင္ငံမ်ိဳးမွာ အေျခအေန တက်ျဖစ္ေနၾကတာလဲ ဒုနဲ႔ေဒး။ ႐ိုး႐ိုးဘြဲ႕ ေလးပဲရေတာ့ နားေအး ပါးေအး အစိုးရ အလုပ္ေလးပဲ လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ လူငယ္ေတြလဲ အေတာ္မ်ားမ်ား ရွိၾက ေလရဲ႕။
အဲဒီ ေ႐ြးခ်ယ္မႈေတြဟာ သူတို႔ ဝါ သနာ၊ သူတို႔ အိပ္မက္ေတြနဲ႔ တစ္သား တည္း ျဖစ္မေနတတ္ပါဘူး။
ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိတာက ၂ ခုပါ။
၁) သူ႕ရဲ႕ ဝါသနာနဲ႔ အိပ္မက္က အားေပ်ာ့တာ။
၂) သူ႕ရဲ႕သိမ္ငယ္စိတ္က သူ႕ကို အုပ္စီးထားလြန္းတာ။
ကိုယ့္ကိုကိုယ္ သိေအာင္ လုပ္ပါ။
ကိုယ္ဘာျဖစ္ခ်င္တယ္၊ ဘာလုပ္ ခ်င္တယ္ဆိုတာကို သိဖို႔အေရးက အေတာ့္ကို အေရးႀကီးပါတယ္။ မ်ားေသာ အားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူငယ္ေတြက ကိုယ္ဘာျဖစ္ခ်င္လဲဆိုတာ ေရေရရာရာ သိတာ သိပ္နည္းပါတယ္။ ဥပမာ တစ္ခုအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ၉ တန္း၊ ၁၀ တန္းေရာက္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ကို ေမးၾကည့္ရင္ အနာဂါတ္မွာ သူတို႔ ဘာျဖစ္ခ်င္လဲဆိုတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မသိေနၾကပါဘူး။ အမ်ားစုက ဆရာဝန္ လုပ္မယ္၊ အင္ဂ်င္နီယာလုပ္မယ္ ဒါမွ မဟုတ္ ျပည္သူ႕ရဲ၊ တခ်ိဳ႕က ေက်ာင္း ဆရာ^မဆို ၿပီး ေျပာေလ့ရွိတတ္ ၾကပါ တယ္။ ဒီထဲက အမ်ားစုဟာ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ခ်င္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ မိဘ၊ ညီအစ္ကို၊ ေမာင္ႏွမ ဒါမွမဟုတ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနထိုင္ႀကီးျပင္းရာ လူမႈ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ ျဖစ္ေစခ်င္တာေတြကခပ္မ်ားမ်ားရယ္။
ကိုယ့္ဘ၀ကို ဘယ္လိုပုံစံ ျဖစ္ခ်င္ လဲဆိုတဲ့ အနာဂါတ္အိမ္မက္ ( Vision ) ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ အားထုတ္တာမ်ိဳး နည္း တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
အခုလို တိုင္းျပည္ အကူးအေျပာင္း ကာလမွာ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္ကို ကိုယ္သိေအာင္လုပ္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ပါၿပီ။ ကိုယ္ဘာျဖစ္ခ်င္လဲေပါ့။
ပထမဆုံးအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ တို႔လူငယ္ေတြ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ဆန္း စစ္ရပါမယ္။ ဆန္းစစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ႐ိုးသားဖို႔ေတာ့ လိုပါ တယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ ပစၥကၡ အေျခအေနကို ေစ့ငုရပါမယ္။ ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္ေရာက္ခ်င္တဲ့ ေနရာနဲ႔ လက္ရွိ အေျခအေနအၾကား “ကြာဟခ်က္” ကို ရွင္းရွင္းႀကီး သိေအာင္ အားထုတ္ ရပါမယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ အဲဒီ “အဟ” ကို ျဖည့္ရပါမယ္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးေတြဟာ အသစ္အဆန္းကို စမ္း သပ္ၿပီး လုပ္ၾကည့္ဖို႔ တြန္႔ဆုတ္ေနေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ တစ္ခုခုကို ” ေဇာက္ခ်” ၿပီး လုပ္ၾကည့္ရပါမယ္။ ဥပမာအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံျခားမွာ မဟာဘြဲ႕တက္ခ်င္တဲ့ လူငယ္တစ္ေယာက္ အဓိကနဲ႔ မျဖစ္မေန လုပ္ရမွာက အဂၤလိပ္စာ တိုးတက္ဖို႔ပါပဲ။ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ အိမ္မွာ မုန္႔ဖိုး ေတာင္းလို႔ ေကာင္း႐ုံသင္တန္း တက္ျပ တာမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ အေသးစိတ္ စီမံကိန္းခ်ၿပီး လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။
တခါတေလမွာ အေျပာလြယ္ သေလာက္ အလုပ္ခက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ္ စိတ္ဓာတ္မက်ဖို႔ လိုပါတယ္။ လူ႕ဘ၀ဆိုတာ တစ္ခုခုျဖစ္ခ်င္လို႔ လုပ္ တိုင္း အၿမဲေအာင္ျမင္ေနတတ္တာမွ မဟုတ္တာပဲေလ။ ႐ႈံးရင္လဲေနဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ျပန္ လုပ္ဖို႔ပါ။
သိမ္ငယ္စိတ္မ်ားကို႐ိုက္ခ်ိဳးပါ
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ။ ကံေပါက္ ႐ြာသားလူငယ္တစ္ေယာက္ဟာ နယူး ဇီလန္ႏိုင္ငံ လႊတ္ေတာ္ အေဆာက္အအုံမွာ ရွိတဲ့ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ရဲ႕ ဧည့္ေတြ႕ ခန္းထဲမွာ လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ကို ႏိုင္ငံေရး နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးေန တယ္။ ဒီအေျခအေနဟာ သူ႕ရဲ႕လြန္ခဲ့တဲ့ ၉ ႏွစ္ေလာက္က ဘြဲ႕ရၿပီးေယာင္ခ်ာခ်ာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ကြာျခား သြား ပါၿပီ။
လူႀကီးဆိုရင္ ရပ္ကြက္လူႀကီးကို ေတာင္ စကားက်ယ္က်ယ္မေျပာရဲတဲ့ ေက်း႐ြာတစ္႐ြာက လူငယ္ေတြ ဒီလို ျဖစ္လာဖို႔ဆိုတာ သမ႐ိုးက် ေတြးၾကည့္ ရင္ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ပဲ လြယ္လြယ္ ဆို ရမွာပါ။ အစိုးရ လူႀကီးေတြနဲ႔ စကား ေျပာရမယ္ဆိုရင္ စိတ္အားငယ္ေနေလ့ ရွိတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အ႐ိုးစြဲစိတ္ထား ေတြကို ေျပာင္းပစ္ဖို႔ အခ်ိန္က် ေရာက္ပါၿပီ။
ကၽြန္ေတာ္ဟာ ထားဝယ္ နည္းပညာ ေကာလိပ္ (၂၀၀၅ ခုႏွစ္တုန္းက တကၠသိုလ္မျဖစ္ေသး) ဝင္ခြင့္ရၿပီးကာမွ အေၾကာင္းကိစၥတစ္ခုေၾကာင့္ အင္ဂ်င္နီ ယာအိမ္မက္နဲ႔လြဲခဲ့ရလို႔ ဘ၀က ေမၽွာ္လင့္ ခ်က္မဲ့သလိုျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ႐ိုး႐ိုးဘြဲ႕ေလး တစ္ခုပဲရၿပီး ပညာဆက္သင္ၾကားျခင္းဆို တာကို ျပည္ဖုံးကားခ်လိုက္ရၿပီလို႔ပဲ မွတ္ခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသင္တန္းေတြကေန တဆင့္ ပညာဆက္သင္ဖို႔အခြင့္အေရး ေတြရွိေနေသးေၾကာင္းဘြဲ႕ရၿပီး ၈ ႏွစ္ ေလာက္ေနမွ သိခဲ့ရတယ္။
ခု ကၽြန္ေတာ္တို႔ စာေတြ ဆက္သင္ဖို႔ အိမ္မက္ေတြ မ်ားမ်ားမက္လို႔ ရေနၿပီ။ ၿပီးေတာ့ ဒီအိမ္မက္ေတြကို လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔လဲ နည္းလမ္း ေတြနဲ႔ အကူအညီေပးမယ့္သူေတြ ဒုနဲ႔ေဒး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူငယ္ေတြမွာ လိုေနတာက တစ္ခုပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရဲ႕ မသိစိတ္ထဲမွာ ကိန္းေအာင္းေနတဲ့ “လုပ္လို႔ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါဘူးေလ” ဆို တဲ့ ယူဆခ်က္ကို ဖ်က္ပစ္ဖို႔ပါ။
သိမ္ငယ္စိတ္ေတြကို ႐ိုက္ခ်ိဳးႏိုင္ ဖို႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြကို စူးစမ္း ရွာေဖြေနဖို႔လဲ လိုပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ ရဲ႕ အေျပာင္းအလဲေတြကို အခ်ိန္နဲ႔ တစ္ေျပးညီ ေလ့လာေနရမယ္။ ေျပာင္းလဲ တိုးတက္ေနတဲ့ သတင္းေခတ္နဲ႔ လိုက္ ပါ စီးေမ်ာေနရမယ္။ အခြင့္အေရးေတြ ကိုယ့္ဆီေရာက္လာေအာင္ ထိုင္ေစာင့္ ေနတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အခြင့္အေရးေတြကို ကိုယ္က ဖန္တီးယူရမယ္။ ကိုယ့္ျဖစ္ ခ်င္တာေတြကို အေထာက္အပံ့ျပဳမယ့္ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ေကာင္း ေတြကို ခ်ိတ္ဆက္ ေျခကုပ္ယူထားဖို႔လည္း လိုပါမယ္။
ထားဝယ္လူငယ္ေတြ အတြက္အခြင့္ အလမ္းတစ္ခု
ေဖေဖာ္ဝါရီလလယ္ရဲ႕ ထားဝယ္ၿမိဳ႕ နံနက္ခင္းဟာ သာသာယာယာပဲ ရွိ ပါတယ္။ Dawei Watch Foundation က စီစဥ္က်င္းပၿပီး သေျပပညာေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းက ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးမယ့္ ႏိုင္ငံရပ္ျခား ပညာသင္အခြင့္အလမ္းမ်ား အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးပြဲကို တက္ေရာက္ဖို႔ လူငယ္ေတြ တဖြဲဖြဲေရာက္ရွိ လာေနၾက တယ္။ အရင္က မလုပ္ဖူးတဲ့ ဒီပြဲမ်ိဳးကို လူ ၈၀ေလာက္တက္မယ္လို႔ မမွန္း ထားခဲ့။ အလုပ္ပစ္ၿပီး လာသူေတြနဲ႔ ေက်ာင္းေျပးၿပီးလာတဲ့ နည္းပညာနဲ႔ ကြန္ျပဴတာတကၠသိုလ္က လူငယ္ေတြ အမ်ားဆုံး။ ဒီေဆြးေႏြးပြဲ တက္ရဖို႔အတြက္ ေက်ာင္းေျပးၿပီးလာၾကတဲ့ သူတို႔ေလးေတြ ေက်ာင္း ျပန္တက္လို႔ ဆရာ/မေတြရဲ႕ အဆူအေငါက္ခံရတယ္ဆိုရင္ေတာင္ ဒါက တန္ပါတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးမႈေတြအၿပီး မွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ / ကၽြန္မကေတာ့ ဘယ္ေက်ာင္းတက္ခ်င္လို႔ပါ၊ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲစတဲ့ ေဆြးေႏြးေမးျမန္းမႈ ေတြၾကားရေတာ့ အပင္ ပန္းခံ လုပ္ရက်ိဳးနပ္တယ္လို႔ပဲ ဆိုရမွာပါ။
ေခတ္ေျပာင္းေနပါၿပီ။ ျမန္မာျပည္ႀကီးလည္း ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ ၿပီဆိုတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ေျပာင္းသင့္သေလာက္ ေျပာင္းေနပါၿပီ။ လူငယ္ေတြဆိုတာ ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းနဲ႔အမီ လိုက္ေနရပါမယ္။ ဖက္ရွင္ ဒီဇိုင္းနဲ႔ေနပုံထိုင္ပုံေတြကေတာ့ ထားဝယ္ေတြ ေခတ္ေနာက္မက်ဘူး ဆိုတာ သိသာတယ္။ ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေခတ္ေနာက္မက်ဖို႔ လိုပါတယ္။ ေခတ္ အေျပာင္းမွာ လူငယ္ေတြ လိုက္ၿပီး ေ႐ြ႕ရပါမယ္။ လိုက္ၿပီးစီးေမ်ာရပါမယ္။
ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထားဝယ္လူငယ္အမ်ားစု ဟာ သိမ္ငယ္ေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္ေတြမွာ မဟာဘြဲ႕ယူဖို႔၊ ေဒါက္တာဘြဲ႕ယူဖို႔ဆိုတာမ်ိဳးက ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ မဆိုင္တဲ့ကိစၥပဲလို႔ ထင္ေနတတ္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ရဲ႕ သိမ္ငယ္စိတ္ပါ။
ဒီကေန႔ဟာ ဒီစိတ္ကို ႐ိုက္ခ်ိဳးပစ္ဖို႔ အခ်ိန္တန္ပါၿပီ။ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္ တီးႏိုင္ဖို႔၊ ထားဝယ္ေဒသကို ဦးေဆာင္ႏိုင္ဖို႔၊ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေ႐ြ႕မွာ တစ္ေနရာရာက ေခါင္းေဆာင္ပါဝင္ႏိုင္ဖို႔၊ ကမၻာနဲ႔အမီ ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ အေရးအႀကီးဆုံးနဲ႔အျမန္ဆုံး ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ရမွာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သိမ္ငယ္စိတ္ေတြကို ႐ိုက္ ခ်ိဳးပစ္ဖို႔ပါပဲ။
