မိုးဦး စေလၿပီ။ ေျမႀကီး မိုးစိုသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္ ေျမႀကီးထဲမွ မိႈပြင့္မ်ား တိုးထြက္ လာကာ မႈိရာသီ စတင္ပါေတာ့သည္။
“မႈိရသည့္ မ်က္ႏွာ” မ်ား ျမင္ေတြ႔ၾကရ ပါေတာ့မည္။
မႈိ ၀ါသနာအိုးအခ်ိဳ႕ လႈပ္လႈပ္ရြရြ ျဖစ္ၾက၊ သတင္းေမးၾက၊ နားစြင့္ၾက ေလၿပီ..။ ဘယ္မိႈအမ်ိဳးအစားေတြ စပြင့္ ေနၿပီလဲ။
“ဟိုဘက္ရြာမွာေတာ့ ေၾကးႏႈတ္မိႈ ေရာင္းေတာင္ ေရာင္းေနၿပီဆိုပဲ”
“ေရာ္ဘာေတာမွာ လူမႈိေတြ ရလာ သတဲ့”
စသျဖင့္ မည္သည့္မိႈမ်ား မည္သူေတြ စေတြ႔ၾကၿပီ၊ စားေန၊ ေရာင္းေနၾကၿပီကို မႈိရွာတတ္သူအခ်င္းခ်င္း ေျပာၾကဆိုၾက သတင္းေပးၾကရင္း ဆြဲျခင္းကေလးဆဲြကာ ယခင္ႏွစ္မ်ားက မိမိတို႔ မိႈရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ ဖူးသည့္ေနရာမ်ားကို အေျပးအလႊား သြားေရာက္စူးစမ္းၾကည့္ၾက၊ မရွိေသးရင္ တိတ္တိတ္ကေလး ျပန္လာၾက။ ရလာလွ်င္ အခ်င္းခ်င္း ျပန္ႂကြားၾကေလၿပီ။
မိသားတစ္စုလံုးက မႈိရွာရာတြင္ ဆရာတစ္ဆူအျဖစ္ ငယ္ငယ္ကတည္းက သတ္မွတ္ခံခဲ့ရသည္ဆိုေသာ ေလာင္းလံုး ၿမိဳ႕နယ္ ကဘူေက်းရြာ အသက္ ၇၀ ႏွစ္ ေဒၚေအးမိစံသည္ ဘယ္အခ်ိန္ ေနရာမ်ိဳး တြင္ ဘယ္မိႈပြင့္သည္ဆိုသည္ကို ဒက္ခနဲ ေျပာေနႏိုင္ပါသည္။
“ဒီလို မိုးဦးက်မ်ိဳးက မႈိအမ်ားဆံုးပြင့္ တဲ့ကာလပဲ။ ဒီအခ်ိန္ဆိုရင္ေတာ့ ေၾကးႏႈတ္ မႈိ အမ်ားဆံုးပြင့္တာေပါ့” ဟု ေဒၚေအးမိစံက ဆိုသည္။
ယင္းသို႔ မည္သည့္အခ်ိန္ မည္သည့္ ေနရာတြင္ မည္သည့္မႈိ ပြင့္သည္ကို လူႀကီး သူမ အေတာ္မ်ားမ်ားက သိေနတတ္ သည္။
စိတ္သြားတိုင္း ကိုယ္မပါေတာ့သည့္ အရြယ္တို႔ကလည္း မႈိရာသီတြင္ ပြင့္ေ၀ ေနမည့္ မိႈတို႔ကို မ်က္လံုးထဲ ျမင္ေယာင္ ေတြးဆေနတတ္ၾကပါသည္။
“စပါးနယ္ထားတဲ့ တလင္းမွာ မိုး တစ္မႏွစ္မ ရြာလိုက္ရင္ မိႈေတြအမ်ားႀကီး ပြင့္တယ္၊ မနက္မိုးမလင္းခင္ ထၿပီး ေရာ္ဘာေတာမွာလည္း လိုက္ေကာက္ရ တယ္။ သူဦး ကိုယ္ဦးေကာက္ၾကတာေပါ့”ဟု ၿမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ ေတာင္ရွည္ေက်းရြာသူ အသက္ ၈၅ ႏွစ္ရွိ ေဒၚသန္းျမင့္က ေျပာသည္။
သူတို႔ မ်က္လံုးထဲ ျမင္ေယာင္ေန တတ္သည့္မိႈမ်ားမွာ သစ္တံုး၊ သစ္ငုတ္တို တို႔တြင္ေပါက္သည့္ မိႈမုန္႕သန္း၊ မႈိကလိ၊ မႈိအုန္းသီး၊ မိႈႏွာေခါင္းေတြ၊ မႈိဖက္နား စသျဖင့္ႏွင့္ ေျမႀကီးတြင္ ေပါက္သည့္ ကၽြဲသည္းမႈိ၊ အင္မႈိ၊ မႈိနီ၊ မိႈျဖဴ၊ မႈိဖေယာင္း၊ ေနာက္ေခ်းမႈိ၊ ၀ါးရင္းမိႈ၊ ေတာင္ပို႔မႈိ စသျဖင့္။
ရာသီေပၚမိႈကို ေစ်းဖိုးရေရး ျပန္လည္ ေရာင္းခ်ရန္ ရွာေဖြသည့္ မႈိမုဆိုးမ်ားလည္း ရွိသကဲ့သို႔ ဟင္းစားအတြက္သာ ရည္ရြယ္ ရွာေဖြၿပီး ဟင္းစားပိုလွ်ံပါက မိတ္ေဆြမ်ား အိမ္နီးနားခ်င္းမ်ားကို ျပန္လည္ေ၀ငွရန္ ရွာေဖြၾကသူမ်ားလည္း ရွိသည္။
မိႈရွာရန္ ၀ါသနာႀကီးသူတို႔က လမ္းသြား လွ်င္ပင္ ေျမႀကီးကိုသာ၊ လမ္းေဘး၀ဲယာ ကိုသာ ၾကည့္သြားေနတတ္ပါသည္။
“သြားရင္းလာရင္းနဲ႔ ရွာတာလည္း ရွိတယ္၊ စားကုန္တာ စားမယ္၊ စားမကုန္တာ သူမ်ားကို ေပးမယ္” ေမတၱာၿမိဳ႕နယ္ေန ဦးရဲေအာင္က ေျပာသည္။
ထူးျခားသည့္ မိႈဓေလ့တစ္ခုမွာ ရာသီေပၚမိႈအားလံုးသည္ ပိုင္ရွင္မဲ့။
ရာသီေပၚမိႈ၏ ပိုင္ရွင္သည္ သူေပါက္ သည့္ ေျမပိုင္ရွင္ မဟုတ္ပါ။ သူ႔ကို ဆြတ္တဲ့ သူသာ သူ႔ပိုင္ရွင္ပါ။
ကိုယ့္ၿခံ၀င္ထဲေပါက္ေနလွ်င္ ကိုယ့္မိႈ ဟု ေမာင္ပိုင္စီးခြင့္ မရွိပါ။
ကိုယ့္အိမ္၀င္းထဲ ေပါက္ေနၿပီး ကိုယ့္ မ်က္စိေရွ႕တြင္ တူးဆြတ္သြားလွ်င္ပင္ ၿခံရွင္က ျပန္ေတာင္းခြင့္ မရွိပါ။ သူျမင္ သူတူး၊ ကိုယ္ျမင္ကိုယ္ဆြတ္။
ယင္းအတြက္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး စိတ္ဆိုးေလ့မရွိပါ။ ယင္းသည္ ခ်စ္စရာ ထံုးတမ္းတစ္ခု ျဖစ္ေနပါၿပီ။
“မႈိမွာ ပိုင္ရွင္မရွိဘူး၊ ကိုယ့္ျခံထဲမွာ မိႈေလးနည္းနည္း ၀င္ရွာဦးမယ္ဆိုၿပီး ရွာ သြားၾကတာပဲ။ စိတ္မဆိုးၾကဘူး” ဟု ဦးရဲေအာင္က ေျပာသည္။
ယင္းသို႔ မိႈတြင္ ပိုင္ရွင္မရွိျခင္းကလည္း မႈိသည္ နတ္ႀကီးသည္ဟု ေျပာစမွတ္ ေစျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ မႈိမ်ားကို ေတြ႔လွ်င္ တစ္ေယာက္တည္းပင္ လုလုယက္ယက္ တူးဆြတ္ေနမိ တတ္ပါသည္။
မိမိေတြ႔ထားေသာ မႈိခင္းကို တျခား သူမ်ား လာတူးလွ်င္ တရား၀င္ တားျမစ္ ခြင့္ မရွိ၊ မခ်ိၿပံဳးေလးျဖင့္ ခြင့္ျပဳေပးလိုက္ ရသည္သာ ျဖစ္၍ တျခားသူငွာ မျမင္မီ အျမန္တူးရေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းကို မိႈေလာဘဟု ေခၚၾကသည္။
ေဒၚေအးမိစံကေတာ့ မႈိစုရွာၾကစဥ္ မႈိိခင္းေတြ႔လွ်င္ အျခားသူမ်ား မိမိထံ မလာေစရန္ ပရိယာယ္သံုးကာ ပထုတ္ သည္။
“ငါကေတာ့ မႈိျပင္ႀကီးေတြ႔ၿပီဆို မႈိကေတာ့ ရွားလိုက္တာ၊ ရွာလို႔လည္း မေတြ႔ဘူးလို႔ ေအာ္ေျပာလိုက္တယ္။ ၿပီးမွ ႀကိတ္ၿပီးဆြတ္တာ။ တစ္ခါတေလဆို သစ္ရြက္ေလး ေတြနဲ႔အုပ္ထားလိုက္တယ္။ ကိုယ့္မွာမႈိ ေတြ႔ၿပီဆို ႀကိတ္ၿပီးေနရတယ္။ လာလုမွာ စိုးလို႔” ဟု ေဒၚေအးမိစံက ဆို သည္။
မႈိရွာတတ္သူအမ်ားစုက မိမိႏွစ္စဥ္ က်က္စားရာေနရာကို ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္သားထားတတ္ပါသည္။ တခ်ိဳ႕ဆို လွ်င္ မည္သည့္ေနရာတြင္ မည္သည့္မိႈ ပြင့္သည္ကို စာရြက္ႏွင့္ပင္ အတိအက် မွတ္သားထားေလသည္။
“ဘယ္မႈိဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္အခ်ိန္ ပြင့္တယ္ဆိုတာ မွတ္ထားလိုက္။ ေနာက္ ႏွစ္လဲ အဲေနရာမွာပဲ ပြင့္တယ္။ ျမန္မာရက္ နဲ႔ မွတ္ရင္ေတာ့ ပိုလြဲတယ္။ အဂၤလိပ္ရက္ နဲ႔မွတ္ရတယ္။ အဂၤလိပ္ ရက္နဲ႔မွတ္ထားရင္ လြဲရင္ သံုးေလးရက္ပဲ။ အဲလိုမွတ္ထားရင္ ေနာက္တစ္ခါဆို အဲေနရာကို သူ့ထက္ငါ ဦးေအာင္သြားၿပီး ရွာ႐ံုပဲ” ဟု ေဒၚေအးမိစံ က ေျပာပါသည္။
ယင္းသို႔ မိမိမွတ္သားထားသည့္ ေနရာကို မိမိ၏ မိသားစု၀င္မ်ားမွအပ တျခားလူမ်ားအား ေတာ္႐ံု မျပတတ္ ၾကပါ။
“ဘယ္သူ႔မွမေျပာဘဲ တိတ္တိတ္ ေလးမွတ္ထားရတယ္။ မိႈေပးတာေတာ့ ေပးေပါ့၊ ကြန္ခ်က္(ေနရာ)မျပထားဘူး”ဟု ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕ ေအာင္သုခရပ္ကြက္မွ ဦးမြန္ႀကီးက ေျပာသည္။
ခရီးသြားဟန္လြဲ မိႈေတြ႔သူမ်ားကို အလြန္ကံေကာင္းသူအျဖစ္ သတ္မွတ္ေလ့ ရွိပါသည္။
ကိစ္ၥတစ္ခုခုျဖင့္ ခရီးသြားလာရင္း မိႈေတြ႔လွ်င္ လာဘ္ေကာင္းၿပီး မိမိလုပ္ ေဆာင္မည့္ကိစ္ၥ ေအာင္ျမင္ၿပီဟု ယံုၾကည္ ၾကေလ့ရွိေၾကာင္း ေမတ္ၱာၿမိဳ႔နယ္မွ ဦးရဲ ေအာင္က ေျပာသည္။
“အဲေလာက္နဲ႔တင္ဘယ္ကမလဲ အိပ္မက္ထဲမွာ မိႈခင္းႀကီးေတြ႔တယ္ဆို ရင္ေတာင္ အၾကံအစည္ေတြေအာင္ေတာ့ မယ္၊ လာဘ္ေကာင္းတယ္ေပါ့”ဟု ဦးရဲေအာင္က ဆိုသည္။
မိႈရာသီတြင္ ေပါက္သည့္မိႈတိုင္း စား၍ မရပါ။ မစားသင့္သည့္မိႈကို စားမိ လွ်င္ အဆိပ္သင့္ မူးေ၀ေအာ့အန္ကာ အေရး ေပၚ ေဆးရံုတင္ရသည္အထိ ျဖစ္တတ္ပါ သည္။
မိႈရွာသူအမ်ားစုကေတာ့ ေတြ႔သည့္ မိႈ စား၍ရ မရ ကိုယ့္အထာႏွင့္ ကိုယ္ ခဲြ တတ္ၾကသည္။
“စားလို႔ရတဲ့မႈိက အနံ႔မရွိဘူး။ စားလို႔ မရတဲ့မႈိက အနံ႔စူးတယ္။ ဆြတ္လိုက္တာနဲ႔ (ရိုးတံမွာ) ကြမ္းေသြးလို အနီေရာင္ထြက္ ေနတယ္ဆိုရင္လည္း မရဘူး။ ေနာက္ ေျခခ်င္းပါတဲ့မႈိဆို စားလို႔မရဘူး”ဟု ေဒၚေအးမိစံက ေျပာျပသည္။
သိပံၸနည္းက် စမ္းသပ္ႏိုင္သည့္နည္း မ်ားလည္း ေပၚေပါက္ေနပါၿပီ။
တခ်ိဳ႕ မိႈကို ကန္စြန္းရြက္ေရာကာ ေၾကာ္ေလ့ရွိသည္။ ကန္းစြန္းရြက္က အဆိပ္ေျဖေပးႏိုင္သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။
ဦးရဲေအာင္ကေတာ့ မိႈမူးလွ်င္ မိႈစားကာ ျပန္ေျဖရန္ ညႊန္းပါသည္။
“ႀကိဳက္တဲ့မိႈစားၿပီး မူးေနပေစ၊ မိႈမုန္႔သန္း လက္တစ္ဆုပ္ေလာက္ စားလိုက္ ရင္ မူးေမာ္တာ ခ်က္ခ်င္းေပ်ာက္သြားတယ္။ မိႈမုန္႔သန္းကို မိႈဘုရင္လို႔လည္း တင္စားၾကတယ္” ဟု ဦးရဲေအာင္က ဆို သည္။
ဥယ်ာဥ္ၿခံမ်ားထဲ၊ ေတာထဲေတာင္ထဲ မိႈရွာဖူးၾကသူတိုင္းတြင္ အမွတ္ရစရာ အေတြ႔အႀကံဳ တစ္ခုစီ ရွိေနတတ္ၾကပါ သည္။
“မေမ့ႏိုင္တာကေတာ့ မိႈကို မဲေန တုန္း ေျမြလိုက္ခံံရတာပဲ” ဟု ေကာ့ ေသာင္းမွ ဦးမြန္ႀကီးက ေျပာသည္။
မိႈဘုရင္မ ေဒၚေအးမိစံ၏ အေတြ႔ အႀကံဳက ရင္တုန္စရာ။
ဆယ္ႏွစ္သမီးအရြယ္ ဟိႏၵားသတၱဳ မိုင္းတြင္ ေနစဥ္ကမႈိရွာရင္း က်ား၊ ေတာဆင္၊ လူ၀ံမ်ား ေတြ႔ဖူးေၾကာင္း ေဒၚေအးမိစံက ဆိုပါသည္။
“မွတ္မွတ္ရ အခုထိ မ်က္စိထဲျမင္ေန တာကေတာ့ က်ားသားအမိ ႏို႔တိုက္ေနတာ ေတြ႔ဖူးတာပဲ။ ကိုယ္ကအရင္ျမင္သြားလို႔ ေတာ္ေသးတယ္။ ေျပးလို႔ မရဘူး။ အတူတူ မိႈရွာတဲ့သူေတြကို ရွဴးတိုးတိုးဆိုၿပီး ေျခသံ မၾကားေအာင္ ေတာင္ေအာက္ဆင္းလာ လိုက္တယ္”ဟု ေဒၚေအးမိစံက ေျပာပါ သည္။
ယခု ေဒၚေအးမိစံ မိႈရွာသည့္အလုပ္ ကို စြန္႔လိုက္ပါၿပီ။ ေျမြေၾကာင့္ စြန္႔လိုက္ သည္ဟု ဆိုပါသည္။
“မႏွစ္က ေတာထဲမွာ ေျမြမိတ္လိုက္ တာေတြ႔ၿပီးကတည္းက မႈိမရွာေတာ့တာ။ေျမြေတာ့ ငါေၾကာက္တယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ မိုးဦးစတြင္ မိႈရသည့္ မ်က္ႏွာမ်ား ျမင္ေတြ႔ရေတာ့မည္က ေသခ်ာ ပါသည္။
တနသၤာရီသတင္းအဖြဲ႔