ျမန္မာ့ပင္လယ္ၾကမ္းခင္းရွိ သႏၲာ ေက်ာက္တန္းမ်ား အထိန္းအကြပ္ အား နည္းခဲ့ရာမွ တစ္စ ပိုပိုပ်က္စီးလာခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။တနသၤာရီပင္လယ္တြင္ သႏၲာ ေက်ာက္တန္း ၇၀ ရာႏႈန္းခန္႔ ပ်က္စီး ေနၿပီဟု ျပည္ေထာင္စုေမြးျမဴေရးႏွင့္ ေရလုပ္ငန္း ဒုတိယဝန္ႀကီးက ယခုႏွစ္ မတ္လ ၉ ရက္ ဆလုံပြဲေတာ္ခရီးစဥ္တြင္ မီဒီယာမ်ားသို႔ ေျပာခဲ့သည္။
ယင္းသို႔ ပ်က္စီးျခင္းသည္ လူသား တို႔ဖ်က္ဆီးမႈႏွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ တို႔ေၾကာင့္ဟု လက္ရွိျမန္မာအစိုးရတာဝန္ရွိသူတို႔ႏွင့္ ပညာရွင္တို႔က တညီ တၫြတ္တည္း လက္ခံထားသည္။သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ား ပ်က္စီး သြားပါက ငါးေပါက္ဖြားႏႈန္း က်ဆင္း ျခင္း၊ ငါးမ်ိဳးစိတ္မ်ား အုပ္စုလိုက္ ေျပာင္း ေ႐ႊ႕သြားျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚတတ္သျဖင့္ သားငါးသယံဇာတ ျပဳန္းတီးမႈမ်ား ႀကဳံ ေတြ႕လာႏိုင္သည္ဟု အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေတာ႐ိုင္းတိရိစၧာန္ႏွင့္ သဘာ၀အပင္မ်ား အဖြဲ႕ (Fauna & Flora International-FFI) ၏ သႏၲာေက်ာက္တန္းထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ေပးေရးအႀကံေပး ဦးေအာင္ေဌး ဦးက ဆိုသည္။
” သႏၲာေက်ာက္တန္းေတြနဲ႔ ငါး မ်ိဳးစိတ္ေတြက အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲ ျပဳေနၾကတယ္ေလ” ဟု ဦးေအာင္ေဌးဦးက ေျပာသည္။
ပင္လယ္ျပင္အတြင္းရွိ သားငါး သယံဇာတမ်ားသည္ သႏၲာေက်ာက္တန္း မ်ားကို အိမ္မ်ားကဲ့သို႔ သတ္မွတ္ အေျချပဳေနထိုင္သည္။ အခ်ိဳ႕သႏၲာ ေက်ာက္တန္းမ်ားကလည္း ငါးအခ်ိဳ႕တြင္ တြယ္ကပ္ေနသည့္ ဘက္တီးရီးယား ပိုး မႊားမ်ားကို စားသုံးျခင္း စသည္တို႔ျဖင့္ သႏၲာေက်ာက္တန္းႏွင့္ ငါမ်ိဳးစိပ္တို႔သည္ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးျပဳေနသည့္ ေဂဟ စနစ္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေဌးဦးက ဆို သည္။သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ားၾကား ငါးသားေပါက္ျခင္း၊ ျပန္ထြက္သြားပါက သားေပါက္ခ်ိန္ ျပန္လာၾကျခင္း၊ အခ်ိဳ႕မွာ ယင္းေက်ာက္တန္းမ်ားအၾကားတြင္ပင္ က်က္စားေနထိုင္ေနၾကေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။
သႏၲာေက်ာက္တန္း ပ်က္စီးမႈမ်ား သည္ အပူခ်ိန္ မ်ားလာျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ၿပီး၊ လူေနသည့္ေနရာႏွင့္ အနီးဆုံး ေနရာမ်ားတြင္ ပိုပ်က္စီးေနၿပီး မိုင္းခြဲငါး ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ေလွႀကီးမ်ား ေက်ာက္ခ် ရပ္နားၾကျခင္း၊ ဒ႐ြတ္ဆြဲေလွမ်ား၏ ခဲျပားႀကီးမ်ားႏွင့္ ပိုက္ေအာက္ေျခရွိ သံကြင္း၊ ခဲသီး စသည့္ မာေက်ာေသာ ပစၥည္းမ်ားျဖင့္ ဒ႐ြတ္ဆြဲခံရျခင္း တို႔ ေၾကာင့္ ဦးေအာင္ေဌးဦးက ေထာက္ျပ သည္။” အဓိက လူေၾကာင့္ပါ၊ လူေတြ လက္လွမ္းမမီတဲ့ အခ်ိဳ႕ေနရာေတြဆို အေကာင္းရွိဆဲပါ” ဟု ဦးေအာင္ေဌးဦးက ယင္းတို႔၏ လက္ရွိေတြ႕ရွိခ်က္ကို ကိုး ကားေျပာဆိုသည္။
တနသၤာရီတိုင္းတြင္း သႏၲာေက်ာက္ တန္း မည္မၽွပ်က္စီးေနၿပီကိုမူ (FFI)မွ သုေတသန ျပဳေနဆဲ ျဖစ္သည္။ေလာင္းလုံးၿမိဳ႕နယ္၏ ပင္လယ္ ကမ္းေျခတစ္ခုျဖစ္ေသာ စမ္းလွမ္း႐ြာတြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ ဦးေအာင္ႀကီးက ငါးဗုံးခြဲေလွမ်ား ေရေအာက္ ၾကမ္းခင္း သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ားတြင္ ဒိုင္းနမိုင္း မ်ား ေဖာက္ခြဲကာ ငါးဖမ္းဆီးသျဖင့္ ေက်ာက္ေဆာင္မ်ား ပ်က္စီးေပ်ာက္ ကြယ္မႈ အၿမဲႀကဳံေနရသည္ဟု ဆိုသည္။
” မိုင္းခြဲသမားတစ္ေယာက္က ေျပာ တယ္၊ သူမိုင္းခြဲခဲ့တဲ့ ေက်ာက္ေဆာင္ေနရာ ကို တစ္လၾကာခ်ိန္ ျပန္သြားၾကည့္ေတာ့ ေက်ာက္ေဆာင္ေတြ ေပ်ာက္ၿပီး သဲျပင္ ႀကီး ျဖစ္ေနသတဲ့” ဟု ဦးေအာင္ႀကီးက ေျပာသည္။
ငါးဗုံးခြဲေလွမ်ားသည္ တရားဝင္ မဟုတ္သျဖင့္ ေလွပိုင္ရွင္ႏွင့္ ေလွသား မ်ားက မိမိတို႔ ဗုံးခြဲငါးဖမ္းေၾကာင္း မေျပာရဲၾကေပ။
(FFI)၏ သႏၲာေက်ာက္တန္းထိန္း သိမ္းကာကြယ္ေပးေရး အႀကံေပး ဦးေအာင္ေဌးဦးက ေဒသခံမ်ားက ပ်က္စီး ေစရန္ ရည္႐ြယ္ခ်က္မရွိဘဲ စီးပြားေရး အရ ငါးဖမ္းဆီးျခင္း၊ ႏႈတ္ယူေရာင္းခ် ျခင္းမ်ားမွာ သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ား၏ တန္ဖိုးကို နားမလည္ျခင္းေၾကာင့္ ဟု ဆိုသည္။
ထိုေၾကာင့္ အသိပညာေပးျခင္းလုပ္ ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ျခင္း၊ သႏၲာေက်ာက္ တန္းမပ်က္စီးသည့္ ငါးဖမ္းကိရိယာ မ်ားျဖင့္ ငါးဖမ္းေစျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေစ သင့္သည္ဟု ဆိုသည္။
တနသၤာရီပင္လယ္အတြင္း သႏၲာ ေက်ာက္တန္းမ်ား မ်ိဳးပြားရန္ ျပဳစုပ်ိဳး ေထာင္ျခင္းလုပ္ႏိုင္မည္ဆိုပါက အေကာင္း ဆုံးျဖစ္သည္ဟု ၎က အႀကံျပဳသည္။
” အစိုးရက ပံ့ပိုးၿပီး အဖြဲအစည္း ေပါင္းစုံက ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရင္ ရႏိုင္ ပါတယ္” ဟု ဦးေအာင္ေဌးဦးက ဆို သည္။
ႏိုင္ငံတကာတြင္လည္း ကမာေကာင္ အခြံမ်ား၊ သတၱဳပုံးမ်ားကို ကမ္းေျခတြင္ ခ်ထားကာရံ၍ သႏၲာမ်ား ေမြးျမဴကာ ပင္လယ္တြင္ ျပန္လႊတ္ျခင္းျဖင့္ သႏၲာ ေက်ာက္တန္းမ်ား တတ္ႏိုင္သမၽွ အစားထိုးေနၾကသည္ဟု ဦးေအာင္ေဌးဦး က ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ တနသၤာရီပင္လယ္ျပင္၌ ပ်က္စီးခဲ့ေသာ သႏၲာေက်ာက္တန္း မ်ား အား အစားျပန္လည္ ပ်ိဳးေထာင္ျခင္းျပဳ လုပ္ရန္ အစီအစဥ္ မရွိေသးေၾကာင္း တိုင္းေဒသႀကီး သယံဇာတႏွင့္ ပတ္ဝန္း က်င္ထိန္းသိမ္းေရးဝန္ႀကီး ဦးျမင့္ေမာင္ က ႏိုဝင္ဘာ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ မီဒီယာမ်ား သို႔ ေျပာသည္။
ယင္းသို႔စိုက္ပ်ိဳးရန္မွာ အစိုးရ ရန္ပုံေငြ မ်ားစြာသုံးစြဲရမည္ျဖစ္ၿပီး လက္က်န္သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ားကိုသာ ဦးစားေပး ထိန္းသိမ္းကြယ္ရမည္ဟု ၎က မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။
” ႏိုင္ငံရဲ႕အေနအထားအရ ကၽြန္ေတာ္ တို႔က လက္ေတြ႕ စဥ္းစားရမွာ၊ အႀကီး ႀကီး စဥ္းစားေနလို႔ အလုပ္မျဖစ္ဘူး ” ဟု ဝန္ႀကီးဦးျမင့္ေမာင္က ေျပာသည္။
ထို႔ျပင္ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအဖြဲ႕ အေနျဖင့္ သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ားအား ထိန္းသိမ္းရန္ပင္ သီးျခားစီမံခ်က္ ဆြဲထား ျခင္း မရွိေသးဟု ဝန္ႀကီး ဦးျမင့္ေမာင္က ဆိုသည္။
လက္ရွိတြင္ သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ား ဆက္လက္မပ်က္စီးရန္ ပင္လယ္ခရီး သြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ပုလဲေမြးျမဴေရး လုပ္ ငန္းမ်ားအား တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ ဦးစားေပးစီစဥ္ေန သည္ဟု ၎က ဆိုသည္။သႏၲာေက်ာက္တန္း စိုက္ပ်ိဳးျခင္းႏွင့္ ထိန္းသိမ္းျခင္းကို ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ ေတာ္တြင္ အဆိုတင္သင့္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံအစိုးရက သႏၲာေက်ာက္တန္း အတုျဖစ္လာရန္၊ ပင္လယ္မ်ိဳးစိတ္ေတြအတြက္ ေဘးမဲ့ေတာ ျဖစ္လာရန္၊ ခရီးသြားမ်ား ေရငုပ္ရန္ ရည္႐ြယ္ကာ တရားမဝင္ ငါးဖမ္းေလွ မ်ားကို ပင္လယ္အတြင္း ႏွစ္ျမဳပ္ပစ္ ေနသည္။ထိုင္းအစိုရက တရားမဝင္ ငါးဆြဲ ေလွ ၈ စီးအား ႏိုဝင္ဘာ ၁၅ ရက္ေန႔က ထိုင္းပင္လယ္ ပတ္ခ္်ဘူရီ ခ႐ိုင္ကမ္း လြန္တြင္ ႏွစ္ျမဳပ္ခဲ့သည္ဟု CNN သတင္းတစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပသည္။
ေရေအာက္သို႔ ေရာက္သြားေသာ ယင္းေလွမ်ားက ဒ႐ြတ္ဆြဲ ငါးဖမ္းျခင္း မ်ားအတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစကာ ငါးမ်ား ခိုေအာင္းလာႏိုင္ၿပီး ဂ်င္းခ႐ု ေကာင္မ်ားစြဲကပ္ကာ ႏွစ္ၾကာလာ သည္ ႏွင့္အမၽွ သႏၲာေက်ာက္တန္း အတုမ်ား ျဖစ္လာႏိုင္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက သုံးသပ္ၾကသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္မူ သႏၲာေက်ာက္ တန္းမ်ား ျပန္လည္ပ်ိဳးေထာင္ရန္ အစီ အစဥ္မ်ား မေတြ႕ေသးေပ။
ခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ား ေၾကာင့္ သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ား ပ်က္စီးႏိုင္ ေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာတြင္ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႔ျပန္႔ သတိေပးမႈမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း အစိုးရကမူ ခရီးသြားလုပ္ငန္းကို အသုံးျပဳ ၍ တရားမဝင္ငါးေလွမ်ားကို တားဆီး ႏိုင္ရန္ စိတ္ကူးေနသည္။
ခရီးသြားလုပ္ငန္းႏွင့္ ပုလဲေမြးလုပ္ ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ပါက လူသြားလူလာ မ်ားလာေစျခင္းျဖင့္ သႏၲာေက်ာက္တန္း မ်ားကို အဓိက ဖ်က္ဆီးေနသည့္ ဗုံးခြဲ ငါးေလွမ်ားႏွင့္ ဒ႐ြတ္ဆြဲ ငါးဖမ္းေလွမ်ား အတြက္ အဟန္႔အတားတစ္ခု ျဖစ္ေစ လိမ့္မည္ဟု ဦးျမင့္ေမာင္က ယုံၾကည္ေန သည္။
“သစ္မရွိခင္ ဝါးနဲ႔ကြပ္တယ္ ဆိုတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးေပါ့” ဟု ၎က ဆိုသည္။
