“လြန္၊ ဘံု၊ သာ ၀ယ္ပါေလ။ ေအာင္၊ ေက်ာ္၊ စံ၊ ေႏွာင္း မ၀ယ္ေကာင္း”
လူႀကီးသူမ အေတာ္မ်ားမ်ား ထို စာခ်ိဳးေလး အလြတ္ရၾကပါသည္။
အလြတ္မရလွ်င္ပင္ ပစၥည္းတစ္ခုခု ၀ယ္မည္၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တစ္ခုခုျပဳမည္ ဆိုက ရက္ေကာင္းရက္ျမတ္တြက္နည္း မွန္း တန္းသိပါသည္။
“လြန္၊ ဘံု၊ သာ”ေန႔နံမ်ားျဖစ္သည့္ ဗုဒၶဟူး၊ ၾကာသပေတး၊ ေသာၾကာေန႔ မ်ားတြင္သာ ပစၥည္း၀ယ္ၾက၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ျပဳလုပ္ၾက၏။
“ေအာင္၊ ေက်ာ္၊ စံ၊ ေႏွာင္း မ၀ယ္ ေကာင္း” ဆိုသျဖင့္ တနဂၤေႏြ၊ တနလၤာ၊ အဂၤါ၊ စေန စသည္ေန႔မ်ားတြင္ လုပ္ငန္း စတင္မည့္သူမ်ားအေနျဖင့္ အေရာင္း အ၀ယ္ စတင္လုပ္ကိုင္ရန္မသင့္ဟု ယူဆ လက္ခံၾကပါသည္။
“ေန႔ေကာင္းရက္ျမတ္မွာ လုပ္ရင္ ေရာင္းမွား၊ ၀ယ္မွားဆိုတာေတြ နည္း သြားတယ္ေလ။ ဆိုင္ကယ္၀ယ္မယ္ဆိုရင္ ဦးက ေန႔ေကာင္းမွ ၀ယ္ေစခ်င္တယ္။ ဦးကေတာ့ အဲလိုပဲ ယံုၾကည္လို႔ ေန႔ ေကာင္းရက္ျမတ္ပဲေရြးၿပီး လုပ္တယ္” ဟု ေလာင္းလံုးၿမိဳ႕နယ္ ေလးသြန္းခံရြာေန အသက္ ၅၆ ႏွစ္အရြယ္ ဦးေက်ာ္၀င္းက ေျပာသည္။
တခ်ိဳ႕က အထက္ပါ စာခ်ိဳးအျပင္ ရက္ရာဇာ ျပႆဒါးကိုပါ တြက္တတ္ ၾကေသးသည္။
ရက္ရာဇာေရြးရာတြင္ကား ျပကၡဒိန္ က လူအမ်ားစု အားထားရာ။ တခ်ိဳ႕ ေလ့လာလိုက္စားသူ၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း တြင္ စာသင္ဖူးသူ အေတာ္မ်ားမ်ားကမူ ရက္ရာဇာ ေရြးနည္း စာခ်ိဳးေလး အလြတ္ ရေနတတ္ပါသည္။
“တန္ခူး သာ လွ၊ ထြန္း ပ ကဆုန္၊ နယုန္ ၫြန္႔ ျမ၊ ေအာင္ လွ ၀ါဆို၊ သာ လို ၀ါေခါင္၊ ျမတ္ ေတာင္ ေတာ္သလင္း၊ သီတင္းကြၽတ္ ဆီမီး၊ ေသာ ရီ တန္ေဆာင္ မုန္း၊ ခ်မ္း တုံ နတ္ေတာ္၊ မ ေနာ္ ျပာသို၊ မိ ညိဳ တပို႔တြဲ၊ ထဲ၀င္ တေပါင္း အခါ ေကာင္းသည္ ရက္ေကာင္းရာဇ ရာဇာ တည္း။”
တန္ခူးလ၌ ေသာၾကာေန႔ႏွင့္ ဗုဒၶ ဟူးေန႔၊ ကဆုန္လ၌ စေနေန႔ႏွင့္ၾကာသပ ေတးေန႔၊ နယုန္လ၌ အဂၤါေန႔ႏွင့္ ၾကာသပေတးေန႔၊ ၀ါဆိုလ၌ တနဂၤေႏြေန႔ႏွင့္ ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ၀ါေခါင္လ၌ ေသာၾကာေန႔ႏွင့္ ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ေတာ္သလင္းလ၌ ၾကာသ ပေတးေန႔ႏွင့္ စေနေန႔၊ သီတင္းကြၽတ္လ၌ အဂၤါေန႔ႏွင့္ ၾကာသပေတး၊ တန္ေဆာင္ မုန္းလ၌ ေသာၾကာေန႔ႏွင့္ဗုဒ္ၶဟူးေန႔၊ နတ္ေတာ္လ၌ တနလၤာေန႔ႏွင့္ စေနေန႔၊ ျပာသိုလ ၾကာသပေတးေန႔ႏွင့္ စေနေန႔၊ တပို႔တြဲလ၌ ၾကာသပေတးေန႔ႏွင့္ အဂၤါေန႔၊ တေပါင္းလ၌ စေနေန႔ႏွင့္ ဗုဒၶဟူးေန႔တို႔သည္ ရက္ရာဇာရက္တို႔ ျဖစ္ေၾကာင္း စာခ်ိဳးျဖင့္ မွတ္သားၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
တခ်ိဳ႕က စက္ဘီး၊ အပ္ခ်ဳပ္စက္ စသည့္ ပစၥည္းမ်ား၀ယ္လွ်င္ပင္ ရက္ ေကာင္းရက္ျမတ္၊ ရက္ရာဇာ ျပႆဒါး ေရြးၾကဆဲ ျဖစ္သည္။
တခ်ိဳ႕က၊ ရက္ေကာင္းရက္ျမတ္၊ ရက္ရာဇာအျပင္ အခါေတာ္ေပးျပကၡဒိန္ပါ အျခား ၾကည့္သင့္ၾကည့္ထိုက္သည္ မ်ားကိုပါ ၾကည့္႐ႈတြက္ခ်က္ေသးသည္။
ေျမ၊ အိမ္၊ ၿခံ၊ ဆိုင္ကယ္၊ စက္ ပစၥည္း တစ္ခုခု၀ယ္လွ်င္ နတ္ႀကီးေလးပါး ျပကၡဒိန္ရွိ ရက္ရာဇာ ကိုၾကည့္ၿပီးမွ ၀ယ္ယူေလ့ရွိၿပီး ေျမ၀ယ္လွ်င္ ရက္ရာဇာ ကို အရင္ေရြးၿပီး ေျမဆန္ေရဆန္ ကိုလည္းေရြးကာ နဂါးေျမ ဂဠဳန္ေျမမ်ား က လာဘ္ေကာင္းသည္ဟု ယုံၾကည္ ေၾကာင္း ၿမိတ္ၿမိဳ႕၊ ၿမိတ္ေတာင္ရပ္ေန အသက္ ၅၂ ႏွစ္ရွိ ေဒၚၾကဴၾကဴလြင္က ေျပာသည္။
ငယ္စဥ္ကတည္းက မိဘမ်ားေျပာ ျပထားသည့္အတြက္ ခရီးသြားျခင္း၊ အိမ္ေဆာက္ျခင္း၊ အိမ္တိုင္ထူျခင္း၊ စရံ ေငြေပးျခင္း စသည္တို႕ကို ျပႆဒါး ေန႕တြင္ လုံး၀မလုပ္ရဲေၾကာင္း ဆိုသည္။
“ျပႆဒါးေန႔ဆို အလွဴေတာင္ မလုပ္ဘူး” ဟု ၎က ဆိုသည္။
အိမ္တိုင္ထူ၊ မဂၤလာေဆာင္ စသည့္ အေရးႀကီးသည့္ ေန႔ရက္မ်ားဆိုပါက တခ်ိဳ႕က ေဗဒင္ကိန္းခန္း တတ္ကၽြမ္းသူ မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ၾကပါေသးသည္။
လက္ရွိတြင္ ကေလးကို ဗိုက္ခဲြ ေမြးသည့္ ဗိုက္ႀကီးသည္မမ အခ်ိဳ႕မွာ ေဗဒင္ဆရာ ေရြးေပးသည့္ေန႔ကိုမွ ဗိုက္ခဲြ မည္ဟု ပူဆာတတ္ေၾကာင္း သားဖြား မီးယပ္ အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး ေဒါက္တာ စိုးလြင္က သူ၏ “ခဲြေမြးရမယ့္ရက္ ေဗဒင္ေမးလို႔တြက္ႏွင့္ မိခင္ေလာင္းတို႔ အေရး ေမးခ်င္ရာေမး ေဆာင္းပါးမ်ား”စာအုပ္ပါ “ရက္ရာဇာ ျပႆဒါး ခဲြမလား ေမြးမလား”ေဆာင္းပါးတြင္ ေဖာ္ျပသည္။
သူႀကံဳဖူးသည့္ ေမြးလူနာတစ္ဦးႏွင့္ မိသားစု၀င္မ်ားမွာ ကေလးကို အေရးေပၚ ခဲြရန္ လိုအပ္ေနေသာ္လည္း ေဗဒင္ဆရာ ေပးသည့္ေန႔ျဖစ္သည့္ ေနာက္ ၂ ရက္ ေနမွသာ ေမြးလိုေၾကာင္း ေပကပ္ေန သျဖင့္ ေအာက္ပါအတိုင္း ရွင္းရွင္းျပတ္ျပတ္ ေျပာရသည္အထိ ရွိခဲ့ဖူးေၾကာင္း ေဆာင္းပါးတြင္ ေဖာ္ျပပါသည္။
“ဒီေန႔ ျပႆဒါးမွာ ကေလးအရွင္ ေမြးမွာနဲ႔ ေနာင္ ၂ ရက္ အၾကာ ရက္ရာဇာ မွာ ကေလးအေသ ေမြးမွာကို ႀကိဳက္ရာ ေရြးေပေတာ့”
ထိုအခါမွ ခဲြေမြးရန္ သေဘာတူၿပီး ခဲြေမြးေသာအခါ ကေလးလည္ပင္း ခ်က္ ႀကိဳး ၃ ပတ္ေတာင္ က်ပ္က်ပ္ရစ္ပတ္ေန ၿပီး ဆက္ေစာင့္ပါက ကေလးေသႏိုင္သည့္အေနအထားရွိေနသည္ကို ႀကံဳခဲ့ရ ဖူးေၾကာင္း ေရထားပါသည္။
ဤဘက္ေခတ္ လူငယ္ပိုင္းအခ်ိဳ႕ ကမူ လူႀကီးမ်ားေလာက္ ရက္ရာဇာ၊ ျပႆဒါးအေပၚ အေလးအနက္ မထား ေတာ့ပါ။
“တခ်ိဳ႕တစ္၀က္ကလည္း ေ႐ွးထံုး မပယ္ၾကေသးဘူး။ တခ်ိဳ႕တစ္၀က္က လည္း ဒီအေပၚမွာ သိပ္ၿပီးေလးေလး နက္နက္ မထားၾကေတာ့ဘူး၊ အေရးႀကီး တာေလာက္ပဲ ရက္ရာဇာ ေရြးၾကေတာ့ တယ္”ဟု သရက္ေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ စံုစင္ ဖ်ားေက်းရြာေန ေဒၚမာမာစန္းက ေျပာ သည္။
ထား၀ယ္ၿမိဳ႕နယ္ ၀ကုန္းေက်းရြာ ေန အသက္ ၂၉ ႏွစ္အရြယ္ရွိ ကိုမ်ိဳးေဇာ္ ကမူ ဆိုင္ကယ္ကဲ့သို႔ေသာ ပစၥည္းမ်ိဳး ၀ယ္ယူျခင္းအတြက္ ေန႔ေကာင္းရက္ သာ မေရြးဟု ဆိုသည္။
“ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႔ဆိုရင္ေတာ့ ေရြးမွာ မဟုတ္ဘူး။ ေရွးလူႀကီးေတြ ကေတာ့ ျပႆဒါးေန႔မွာ လုပ္ရင္ မေကာင္းဘူး။ ေဘးျဖစ္တတ္တယ္လို႔ ယူဆၾကတာေလ။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲလိုေဘးျဖစ္မယ္လို႔ မယူဆဘူး”ဟု ကိုမ်ိဳးေဇာ္က ေျပာသည္။
သို႔ေသာ္ လူအေတာ္မ်ားမ်ားကမူ မဂၤလာေဆာင္ႏွင့္ အိမ္တိုင္ထူသည့္ ကိစ္ၥမ်ိဳးတြင္ ရက္ေကာင္းရက္ျမတ္ကို တတ္ကၽြမ္း နားလည္သူမ်ားႏွင့္ တြက္ခ်က္ သင့္ေၾကာင္း လက္ခံထားၾကဆဲ ျဖစ္ သည္။
“ပန္းရန္သမားေတြကေတာင္မွ ဒီေန႔ ဆိုျပႆဒါး၊ အုတ္ျမစ္ခ်လို႔မရလို႔ မခ် ေပးဘူးဆိုရင္ ကိုယ္လည္း ဘာမွ လုပ္ လို႔မရဘူးေလ။ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြကလည္း အဲဒါကို အခုထိ ယံုေန တုန္းေလ။ အမ်ားနဲ႔ကိုယ္တစ္ေယာက္ ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနေတာ့ အိမ္ေဆာက္ ဘာညာ မွာေတာ့ ေရြးတာေတာ့ ရွိတာေပါ့” ဟု ကိုမ်ိဳးေဇာ္က ဆိုသည္။
ေကာ့ေသာင္းမွ အၿငိမ္းစားေက်ာင္း အုပ္ဆရာ ဦးေက်ာ္ျမင့္ကမူ ေက်ာင္း ေဆာင္သစ္/ရံုးသစ္ဖြင့္ပဲြလုပ္လွ်င္ ၿမိဳ႕နယ္ အဖြဲ႔ကို တိုင္ပင္ကာ ရံုးပိတ္ရက္တြင္ လုပ္ေလ့ရွိေၾကာင္း ေျပာသည္။
“ျပႆဒါး၊ ရက္ရာဇာ ဆိုတာထက္ မဂၤလာ႐ွိတဲ့ေန႔မ်ိဳး ေရြးလုပ္တာေပါ့။ အဓိက ရံုးပိတ္ရက္ ေရြးလုပ္တာေပါ့” ဟု ဦးေက်ာ္ျမင့္က ေျပာသည္။
ေလာင္းလံုးၿမိဳ႕နယ္ ေလးသြန္းခံရြာ ေန ဦးေက်ာ္၀င္းကမူ တစ္ခုခု လုပ္လွ်င္ ရက္ရာဇာ၊ ေနေကာင္းေန႔ျမတ္မ်ိဳးတြင္ မလုပ္သည့္တိုင္ ျပႆဒါးေန႔မဟုတ္ သည့္ ရက္လြတ္ကို ေရြးေစခ်င္ေၾကာင္း ေျပာသည္။
“ျပႆဒါးေန႔မွာလုပ္ရင္ေတာ့ ခိုက္မိမွာပဲ။ ကိုယ္ျဖစ္ကိုယ္ခံရမွာပဲ” ဟု ဦးေက်ာ္၀င္းက ေျပာသည္။
မည္သို႔ဆိုေစ အခါေတာ္ေပး ျပကၡဒိန္ မ်ား ေစ်းကြက္ထဲ ေရာင္းေနရဆဲျဖစ္ သည္။ ရြက္ဆုတ္ျပကၵဒိန္မ်ားႏွင့္ အျခား သာမန္ ျပကၡဒိန္ႀကီးမ်ားေပၚတြင္လည္း ရက္ရာဇာ၊ ျပႆဒါး ေဖာ္ျပထားမႈကို ေတြ႔ေနရပါလိမ့္ဦးမည္။ ။
တနသၤာရီသတင္းအဖြဲ႕
