ျပည္ေထာင္စု စနစ္ျဖင့္ သစ္ေတာစီမံအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း

0
1083

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ က်င့္သုံးတဲ့အတြက္  ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒက သီးျခားသတ္ မွတ္ ေပးထားတဲ့ ေျမေနရာ တခ်ဳိ႕ကလြဲလို႔ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ (ဖက္ဒရယ္အစိုးရက) ေျမပိုင္စရာ အေၾကာင္း မရွိပါဘူး။ ေျမယာ စီမံခန္႔ခြဲေရးဟာ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ ေတြရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အာဏာပါ။ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု မျဖစ္ခင္က ကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ေရး အျပည့္အ၀ရရွိထားတဲ့ ကြန္ဖက္ ဒရိတ္ျပည္နယ္ေတြျဖစ္လို႔ ျပည္ေထာင္စု ပိုင္ေျမရယ္လို႔ မရွိပါဘူး။

ဖက္ဒရယ္ သစ္ေတာဌာန (ျပည္ေထာင္စု သစ္ေတာဌာန) ရဲ႕တာ၀န္က ျပည္ေထာင္စု ဘုံအက်ဳိးအလို႔ငွာ ျပည္နယ္ တစ္ခုခ်င္းစီရဲ႕ သစ္ေတာစီမံခန္႔ခြဲမႈေတြ စံႏႈန္းစံထားေတြ ခ်မွတ္ေပးၿပီး ဥပေဒေၾကာင္းအရ တည့္မတ္ေပးရတဲ့သေဘာပဲ ရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီကေန႔မွာ အေမရိကန္ ဖက္ဒရယ္သစ္ေတာဌာနဟာ ေျမအမ်ား ဆုံးပိုင္ဆိုင္တဲ့ သစ္ေတာဌာနႀကီး ျဖစ္ေနပါတယ္။

ျဖစ္ရပုံကေတာ့ ပုဂၢလိက သစ္ေတာ ေတြကို စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ကုမၸဏီဟာ သစ္ေတြသာ စီးပြားျဖစ္ထုတ္သြားမယ္ စည္းကမ္း ခ်မွတ္ထားတဲ့အတိုင္း သစ္ေတာျပန္လည္ ထိန္းသိမ္းေရးကို ဖိဖိစီးစီး မလုပ္ၾကပါဘူး။

သစ္ေတာျပဳန္းတီးသြားမယ့္ ေျမေတြ ကို ဒီအတိုင္းပစ္ထားတာထက္ နယ္စီးျခား ျခင္းမရွိတဲ့ သစ္ေတာေတြကရတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ေရးရာ ၀န္ေဆာင္မႈ Ecosystem services အတြက္ ျပန္လည္ျပဳစုပ်ဳိး ေထာင္ဖို႔ ကုမၸဏီေတြနဲ႔ညႇိႏိႈင္းၿပီး ပုဂၢလိက ေျမေတြကို ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက ျပန္ လည္ ၀ယ္ယူရာကေန ကာလၾကာသည္ ႏွင့္အမွ် ျပည္ေထာင္စုအစိုးရက ပိုင္တဲ့ သစ္ေတာနဲ႔ စားက်က္ေျမေတြ တျဖည္းျဖည္း မ်ားလာတာပါတဲ့။

ဒီေျမေတြကို ျပဳစုၿပီး စားက်က္ေျမေတြ အျဖစ္လည္း စိတ္၀င္စားတဲ့ကုမၸဏီေတြကို ျပန္လည္ခ်ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္နယ္တစ္ခုမွာ ျပည္နယ္ကအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ သစ္ေတာေျမ၊ စားက်က္ေျမ၊ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းေျမ ရွိသလို ျပည္ေထာင္စုက တိုက္႐ိုက္ တာ၀န္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အလားတူ သစ္ေတာေျမေတြ ရွိေနပါတယ္။

ျမန္မာျပည္မွာ ဒီကေန႔ ေဆြးေႏြးေနတဲ့ သယံဇာတဆိုင္ရာ အာဏာခြဲေ၀ေရးနဲ႔ အခြန္ဘ႑ာခြဲေ၀ေကာက္ခံေရး ကိစၥေတြမွာ သစ္ေတာေျမနဲ႔ပတ္သက္ရင္ ဘယ္လို ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျပည္နယ္ ခြဲေ၀မလဲဆိုတာ စဥ္းစားဖို႔ လိုတယ္။

ေဗဒင္ေမးစရာ မလိုပါ။ အစိုးရဌာန ဆိုင္ရာမွာ လုပ္ေနတဲ့သူမ်ားရဲ႕သေဘာ ထားကို ေမးရင္ သစ္ေတာနယ္ေျမေတြကို ျပည္ေထာင္စုကပဲ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားသင့္တယ္လို႔ တညီတၫြတ္တည္း ေျပာၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ အေၾကာင္းျပခ်က္တစ္ခုက ျပည္နယ္ေတြမွာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္နဲ႔ေတာင့္တင္းသန္မာတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္း မရွိလို႔ပါဆိုၿပီး ဆင္ေျခေပးၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဟိုတုန္းကဆိုရင္ေတာ့ သစ္ေတာက ၀င္ေငြဟာ တိုင္းျပည္ ဘ႑ာအတြက္ အေရးႀကီးလို႔ မေပးႏိုင္ဘူး ေျပာၾကလိမ့္မယ္။ ခုက်ေတာ့လည္း သစ္ေတာက ၀င္ေငြက မေျပာပေလာက္ေတာ့ ဒီအတြက္ ေတာ့ ဗ်ာမ်ားမယ္ မထင္ပါဘူး။

ဒီေနရာမွာ ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္းစား ၾကည့္ရင္ ေဒသအေျခအေနကို ဗဟိုက စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ၿပီး ၫႊန္ၾကားလုပ္ ကိုင္ေစတဲ့ ဗဟိုမွ ဦးစီးစီမံသည့္ သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေရး စနစ္ဟာ အလုပ္မျဖစ္တာ သက္ေသပါ။ Local solution for local problem ေဒသက ျပႆနာေတြကို ေဒသခံေတြကပဲ ေဒသနည္းနဲ႔ ေျဖရွင္းတာ အေကာင္းဆုံးမို႔ ေဒသကို Decentralize လုပ္ဖို႔ (သက္ဆိုင္ရာ နယ္အလိုက္ အာဏာခြဲေ၀ေလ်ာ့ခ်ေပးဖို႔) လိုတယ္ဆိုတာ ေျမျပင္မွာ ကြင္းဆင္း သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ေနတဲ့ သစ္ေတာသမားစစ္စစ္တိုင္းက သေဘာ ေပါက္ပါတယ္။ (ဒါေၾကာင့္မို႔လည္း အတိတ္က ခ႐ိုင္၀န္ေတြက သူတို႔တာ၀န္ယူ တဲ့သူတို႔သစ္ေတာ ဘယ္လိုစီမံခန္႔ခြဲမယ္ ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္ေရးဆြဲခဲ့ၾကတာပါ) သူတို႔ေတြကေတာ့ ဗဟိုကေန ျပည္နယ္/ တိုင္းေဒသႀကီးေတြကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြ အျပည့္အ၀ ခြဲေပးဖို႔ သေဘာတူၾကမွာပါ။ စြမ္းေဆာင္ရည္ မရွိလို႔ မေပးရင္ ဘယ္ေတာ့မွ ရွိလာမွာလည္း မဟုတ္လို႔ အခ်ိန္ကာလ တစ္ခုသတ္မွတ္လို႔ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမႇင့္တင္ရင္း တျဖည္းျဖည္း လႊဲေပးဖို႔လိုပါ လိမ့္မယ္။

ဗဟိုကေန တိုင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္ေတြကို သစ္ေတာဆိုင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲေရး အာဏာ လႊဲေျပာင္းေပးတဲ့အခါမွာ စဥ္းစားစရာ တစ္ခုက ပတ္၀န္းက်င္ထိန္း သိမ္းေရးနဲ႔ ေဂဟ၀န္ေဆာင္မႈ ကိစၥေတြပါ။ (သတိခ်ပ္ရန္- အထက္စည္းက ေအာက္ကို ခြဲေ၀ေပးတာ မဟုတ္ဘဲ  ျပည္နယ္ေတြကို တန္းတူစဥ္းစားၿပီး လႊဲေျပာင္းေပးရမယ္ ဆိုတဲ့ သေဘာထားကို ထားရွိရန္ပါ) ဒါကေတာ့ နယ္ေျမတစ္ခုကေနတစ္ခု ေက်ာ္လြန္ ဆက္စပ္ေနတဲ့ သေဘာသဘာ၀ရွိ ေတာ့ ျပည္နယ္တစ္ခုရဲ႕ နယ္ေျမတစ္ခု တည္းမွာရွိတဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေဘာင္က ေက်ာ္လြန္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ လိုအပ္ခ်က္ ရွိေနပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ တာ၀န္ယူ ထိန္းသိမ္းရမယ့္ ကတိက၀တ္ ေတြ ရွိပါတယ္။

ဥပမာ အားျဖင့္ ကုလသမဂၢ၏ ဇီ၀မ်ိဳးစုံမ်ိဳးကြဲမ်ားဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္ အရဆိုရင္ သားငွက္ဇီ၀ထိန္းသိမ္းေရး အတြက္ ၁၇.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အထိ ႏိုင္ငံရဲ႕ နယ္ေျမေတြကို သဘာ၀ထိန္းနယ္ေျမေတြ အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းကာ ထိန္းသိမ္းဖို႔ လိုပါ တယ္။ ကမာၻ႕ရာသီဥတု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံရဲ႕  ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း နယ္ေျမေတြကို သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေရး နယ္ေျမအျဖစ္ ထိန္းထားဖို႔ ကတိက၀တ္ ေတြ ရွိေနပါတယ္။

ဒါေတြ လုပ္ေဆာင္တာဟာလည္း အားလုံးရဲ႕ ဘုံအက်ဳိးစီးပြားအတြက္ ျဖစ္ တာမို႔ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဟာ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းရမယ့္ တာ၀န္နဲ႔ အာဏာကို ခ်ိတ္ဆက္ထားဖို႔ လိုေနပါ ေသးတယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ျပည္နယ္ေတြမွာ သစ္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ႀကိဳး၀ိုင္းေတာနဲ႔ ႀကိဳးျပင္ေတာေတြကို စီမံခန္႔ခြဲမႈအာဏာ ကို ျပည္နယ္ကို ေပးရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္း အလို႔ငွာ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးနယ္ေျမေတြ ေရေ၀ေရလဲေတာေတြ၊ စိမ့္စမ္းေျမေတြနဲ႔ ဒီေရေရာက္ေတာေတြ ကို ဗဟို ျပည္ေထာင္စုက ဆက္လက္ထိန္း သိမ္းသင့္ပါတယ္။ စီးပြားျဖစ္ သစ္(ကၽြန္း၊ ပ်ဥ္းကတိုး၊ ပိေတာက္) မရွိေတာ့ေပမယ့္ သစ္ေတာဖုံးလႊမ္းမႈေကာင္းေနေသးတဲ့ ႀကိဳး၀ိုင္းေတြကို ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းေတာ ေတြအျဖစ္ အဆင့္အတန္းေျပာင္းလဲၿပီး ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေအာက္မွာ ထားသင့္ပါတယ္။ ႀကိဳး၀ိုင္းေတာ၊ သားငွက္ထိန္းသိမ္းေရးေတာ မဖြဲ႕စည္း ရေသးတဲ့ သစ္ပင္ေပါက္ေရာက္မႈေကာင္းတဲ့ ႀကိဳးျပင္ သစ္ေတာေတြ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ကိုေတာ့ Concurrent Power လို႔ ေခၚတဲ့ ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ျပည္နယ္ပူးတြဲအုပ္ခ်ဳပ္ တဲ့နယ္ေျမလို႔ သတ္မွတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔မွလည္း ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဘုံအက်ဳိးစီးပြား ႏိုင္ငံတကာ ကတိက၀တ္ေတြကို ဆက္လက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

႐ိုးရာဓေလ့ေျမယာစီမံခန္႔ခြဲမႈေအာက္ မွာရွိတဲ့ေျမေတြကိုေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္အစိုးရက သက္ဆိုင္သူေတြ အားလုံးနဲ႔ ေဆြးေႏြးၿပီး ျပည္နယ္ဥပေဒကို လိုသလို ျပ႒ာန္းသြားဖို႔ပါပဲ။ ေျမလြတ္ ေျမ႐ိုင္းဆိုတာ မရွိသင့္ပါ။

ဒီလို ႏိုင္ငံေရးအရ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေလွ်ာ့ခ်ေပးတာ လုပ္တာေတာင္မွ ေအာက္ေျခအဆင့္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ ေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မလုပ္ႏိုင္ရင္ ဖက္ဒရယ္ဟာ စိတ္ကူးယဥ္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ပဲ ျဖစ္သြားမွာပါ။

ဒီေနရာမွာ အင္မတန္လက္ေတြ႕က်တဲ့ အခ်က္က ျပည္နယ္က အာဏာလႊဲ ေျပာင္းမႈအရ အုပ္ခ်ဳပ္ရမည့္ သစ္ေတာ ေတြအတြက္ ျပည္နယ္သစ္ေတာဌာန ေတြဖြဲ႕စည္းေရး၊ ဗဟိုမွ ၀န္ထမ္းမ်ားလႊဲ ေျပာင္းေပးေရးနဲ႔ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမႇင့္တင္ ေရးတို႔ပါပဲ။

ဒီေန႔ သစ္ေတာဦးစီးဌာနမွာလုပ္ေနတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကိုေမးရင္ အားလုံးလိုလိုက ျပည္ေထာင္စု သစ္ေတာဌာနေအာက္ မွာပဲ လုပ္လိုၾကၿပီး ျပည္နယ္ကတိုက္႐ိုက္ ထိန္းခ်ဳပ္မယ့္ သစ္ေတာဦးစီးဌာနကို ေျပာင္း ေရႊ႕လိုစိတ္ရွိမွာ မဟုတ္ပါ။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ဆယ္ႏွစ္အတြင္း ေျပာင္းေရႊ႕ႏိုင္ေရး ႀကိဳးစားေပမယ့္ ဒီကေန႔အထိ မေျပာင္း လိုတဲ့အတြက္ Decentralization ဟာ အေတာ္ဂြက်က် ျဖစ္ေနတာေတြ႔ရပါတယ္။ ျပည္နယ္အတြင္းေကာက္လို႔ရတဲ့ သစ္ေတာခြန္ကို ျပည္နယ္အစိုးရကယူၿပီး သစ္ေတာ၀န္ထမ္းကိုေတာ့ ျပည္ေထာင္စု ဗဟို အစိုးရကခန္႔၊ ဗဟိုအစိုးရ ဘတ္ဂ်က္နဲ႔ ၀န္ထမ္းလစာေပးဆိုတာ အဓိပ္ၸာယ္ မရွိပါဘူး၊ ျပည္နယ္က ရႏိုင္တဲ့ အခြန္အေပၚမူတည္ၿပီး ၀န္ထမ္းအင္အား သတ္မွတ္ ျပည္နယ္အတြင္း ခန္႔အပ္ တာ၀န္ေပး တိုက္႐ိုက္အုပ္ခ်ဳပ္တာပဲျဖစ္ သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ လုံးလုံးရတဲ့ အခြန္ကေန ရပ္တည္ၿပီး စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္ျခင္း မရွိေသးတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ ဗဟိုက ယာယီ၀င္ေရာက္ ကူညီထိန္းသိမ္းေပးရမွာ ျဖစ္ေပမဲ့ ေရရွည္မွာ ျပည္နယ္ေတြ ကိုယ့္ ေျခေထာက္ေပၚကိုယ္ ရပ္ရမွာပါ။

ဒါေၾကာင့္ ဖက္ဒရယ္ေတာင္းဆိုတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြကလည္း ဗဟိုက ရရင္ၿပီးေရာ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရး အခြန္လႊဲေျပာင္းေပးေရး ေတာင္းဆိုေန႐ုံ သာမက ဒီလို လက္ေတြ႕က်က် ေတြ႕လာ ရမယ့္စိန္ေခၚမႈအတြက္လည္း ႀကိဳတင္ စဥ္းစား ျပင္ဆင္မႈေတြ လုပ္ဖို႔လည္း လိုပါတယ္။ ဒီလို မလုပ္ခဲ့ရင္ ေဒသခံျပည္သူ ေတြလိုအပ္တဲ့ ျပည္သူ႔၀န္ေဆာင္မႈဟာ ျပည္ေထာင္စုက လည္းမေပး၊ ျပည္နယ္ ကလည္း တာ၀န္မယူႏိုင္ ေမ်ာက္သစ္ ကိုင္းလြတ္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီကိစၥဟာ သစ္ေတာ ဌာနတစ္ခုတည္းသာမက က်န္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး ဌာနေတြမွာ လည္းႀကဳံေတြ႕ရမယ့္ စိန္ေခၚမႈေတြပါ။

ျပန္ခ်ဳပ္ရရင္ ႏိုင္ငံေရး စကား၀ိုင္း ေတြမွာ Power sharing နဲ႔ Revenue sharing က သေဘာတူညီခ်က္ ရေကာင္းရ ႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႕ ဘ၀မွာ ဒီလို ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရဲ႕ အက်ဳိးေက်းဇူး အမွန္တကယ္မခံစားရဘဲ အသားစားတဲ့ က်ားေနရာမွာ ေသာင္းက်န္း ဖ်က္ဆီးတဲ့ ၀ံပုေလြေတြ အစားထိုး ေရာက္ လာႏိုင္တဲ့ အႏၲရာယ္ကိုလည္း ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ဖို႔လိုေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါ တယ္။   ။

စာေရးသူမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ထင္ရွားေသာ သစ္ေတာႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္ တစ္ဦး ျဖစ္သည္။

ဝင္းမ်ိဳးသူ