ထား၀ယ္အေၾကာင္း ရာဇ၀င္ႏွင့္ သမိုင္းသုေတသနေတြကို ေရးသားေဖာ္ျပလာခ်ိန္ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ သမိုင္းသုေတသနကို စိတ္ပါ၀င္စား၍ ေလ့လာေနၾကေသာ အျခားတိုင္းရင္းသားမ်ားမွ သမိုင္း သုေတသနကို စိတ္ပါ၀င္စားၾကသူမ်ား မၾကာမၾကာ ေမးတတ္သည့္ ကၽြန္ေတာ္ အေမးခံရေလ့ရွိသည့္ ေမးခြန္းမ်ားစြာထဲ၌ တစ္ခုမွာ
“ထား၀ယ္ဆိုသည့္ ေ၀ါဟာရ၏ အနက္အဓိပ္ၸာယ္မွာ မည္သို႔နည္း”ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။ စကားေျပာပံုစံျဖင့္ေျပာလွ်င္ “ထား၀ယ္ဆိုတဲ႔စကား အဓိပၸာယ္က ဘာလဲ”ဟူ၍ ေမးေလ့ ရွိၾကသည္။
ထိုအေမးစကားမ်ားကို ယခင္ေလးငါး ႏွစ္ခန္႕ကတည္းက ဆိုရွယ္မီဒီယာမ်ားတြင္ ကၽြန္ေတာ္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေရးသား ေျဖၾကားေပးခဲ့ၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း ပံုႏွိပ္ေပၚတြင္ တစ္ႀကိမ္မွ မေဖာ္ျပျဖစ္ခဲ့ေခ်။
ဤေဆာင္းပါးသည္ ယေန႔ေခတ္ ကာလသံုး သုေတသနစံသေဘာႏွင့္ ေရးသားထားသည့္ စာတမ္းအားဆိုင္ရာ ပညာရပ္သေဘာႏွင့္ အလွမ္းေ၀းကာ စိမ္းေနေသးသည့္သူမ်ားအတြက္ ရိုးရွင္းလြယ္ကူစြာ သိရွိနားလည္ႏိုင္ေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ေဆာင္းပါးဟန္ ျပန္ျပင္ဆင္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ပါ၍ အခ်ိဳ႕ေနရာ မ်ားတြင္ စာတမ္းကဲ့သို႔ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ထံုးနည္းမ်ားအတိုင္း တင္ျပရမည့္ အခ်က္အလက္မ်ား အကုန္အစင္ အျပည့္အအ၀ ပါ၀င္ျခင္း မရွိသလို ေဆာင္းပါးတြင္ရည္ညႊန္း ကိုးကားမ်ားႏွင့္တကြ အတိအက်ေဖာ္ျပ၍ မျဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ လိုရင္းအႏွစ္ခ်ဳပ္သေဘာမွ်ကို တင္ျပေပးထားရာ ကၽြန္ေတာ့္ တင္ျပပံုညံ့ဖ်င္းသျဖင့္ အခ်ိဳ႕ ေနရာမ်ားတြင္ သေဘာမေပါက္ျခင္း ပါ၀င္သင့္သည္မ်ား မပါ၀င္ဘဲ လစ္ဟာေနသည္မ်ား ပါေကာင္း ပါေနႏိုင္ေသးသည္ျဖစ္သည္။
ထို႕ေၾကာင့္ ေဆာင္းပါးတိုမွ်ကိုသာၾကည့္၍ အထင္မွား အမွတ္မွား မျဖစ္ၾကေစရန္ မူလစာတမ္းကို ဖတ္ဖူးၾကေသာ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္တန္းမွ ဆရာမ်ားၾကား အျငင္းပြားဖြယ္မရွိ အသိအမွတ္ျပဳ သေဘာက်လက္ခံသည့္ တင္ျပခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါေၾကာင္း စာဖတ္သူမ်ားအား ႀကိဳတင္ အသိေပးတင္ျပအပ္ပါသည္။
ထား၀ယ္လူမ်ိဳး ေဒသခံထား၀ယ္မ်ား အေနျဖင့္လည္း မိမိတို႔ကို တစ္ဦး တစ္ေယာက္က ဤသို႔ အေမးရွိလာခ့ဲေသာ္ ေျဖတတ္ေနၾကရန္ အနက္ေဟာႏွင့္ အဓိပၸာယ္ဘာသာျပန္ တို႔ကိုသိမွတ္ထားဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါသည္။
“ထား၀ယ္ဆိုတာ ဘာလဲ”ဟု ေမးလာသည္ကို ထား၀ယ္တစ္ဦးအေနႏွင့္ မေျဖတတ္ျဖစ္ေနသည္ရွိေသာ္ ရွက္ဖြယ္ျဖစ္သလို တျခားသူမ်ား အထင္အျမင္တြင္ တစ္မ်ိဳးတစ္မည္ ျဖစ္သြားေစႏိုင္ပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ထား၀ယ္ေဒသခံမ်ား အပါအ၀င္ အျခားနယ္မ်ားမွ ေဒသႏၲရသမိုင္းကို စိတ္၀င္စားၾကသူမ်ား သမိုင္းသုေတသန သမားမ်ား တိုတုိႏွင့္လိုရင္းကို သေဘာမိသိမွတ္ႏိုင္ၾကပါေစရန္ စာတမ္းကို အႏွစ္ခ်ဳပ္၍ ဤေဆာင္းပါးတိုအျဖစ္ တင္ျပအပ္ပါသည္။
ဤေဆာင္းပါးပါ အေျဖစာသည္ ေနာက္ေရးရာဇ၀င္မ်ားလာ အစဥ္အလာ ယံုၾကည္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ေ၀ါဟာရတစ္ခု အေပၚထိုစကားမွ ဆင္းသက္လာသည္။ ဤစကားမွျဖစ္လာသည္ဟု ယုတ္ၱိမတန္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာနည္းလမ္းမက်ေသာ အယူအဆမ်ားကို သံုးသပ္ေ၀ဖန္ထား ျခင္းမဟုတ္ဘဲ စကားလံုး ေ၀ါဟာရကို သက္ဆိုင္ရာပညာရပ္ေဘာင္အတြင္းမွ စနစ္တက် ေလ့လာတင္ျပထားျခင္းျဖစ္ ေသာေၾကာင့္ ပညာရွင္မ်ားမွ သေဘာက် လက္ခံၾကျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ ေ၀ါဟာရ တခု၏ အနက္အဓိပၸာယ္ကို ဘာသာေဗဒ ႐ႈေထာင့္မွ ခ်ဥ္းကပ္ၿပီး သမိုင္းဘာသာေဗဒေခၚ စကားရင္းျမစ္စစ္ေဆးျခင္း ပညာရပ္ နည္းစနစ္ျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္တင္ျပေပးထားပါသည္။
ထား၀ယ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကို ပုဂံေခတ္ေက်ာက္စာတို႔တြင္ “ထ၀ယ္””ဟု ေရးေလ့ရွိပါသည္။ အျခားေရးထံုးဟန္ အခ်ိဳ႕ကိုလည္း ေတြရပါသည္။ တင္ပလႅင္ ေခြ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို ထ၀ယ္ဘုရားလို႔ ေရးသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။ “႐ႈယ္ရည္ရိယ္ေသာ ထ၀ယ္ပုရွာအရပ္။ ပုရွာတန္ထိမ္ သံုဆူ ေလထားဧအ္” (၆၂၇ ခုစြဲ မင္း၀ိုင္းေက်ာက္စာ ပုဂံၿမိဳ႕။ ၉။) ေခတ္အသံုးသို႕ဖလွယ္ေသာ္“ေရႊရည္ေရး ေသာထ၀ယ္ ဘုရားအရပ္ ဘုရားတန္ထိမ္ သံုးဆူတည္ထားေလ၏။” “အရွိုယ့္အယ္ မ်က္ႏွာထ၀ယ္ ၅ ေတာင္ေသာပုရွာေလ ပ္ႅဳဧအ္။”(၅၉၁ ခုစြဲ ပုဂံၿမိဳ႕ ၾကံသိုင္းၾကီးသမီး ေက်ာက္စာ ။ ၄။၅။) [မွတ္ခ်က္။ အ႐ႈိယ္အယ္တြင္ ရွိယ္မွ “ယ္” ေအာက္တြင္ “အ” ရွိသည္။ ယင္း “အ”သည္ ကီးဘုတ္တြင္ မပါ၀င္ပါသျဖင့္ ရိုက္သြင္း ေဖာ္ျပ၍ မရသည့္ အခက္အခဲရွိေသာေၾကာင့္ ယင္း “အ”” ေနရာတြင္ ၎ႏွင့္အတူတူ ျဖစ္သည့္ ေခတ္အသံုး ေအာက္ျမစ္ကို ရိုက္ျပထားပါသည္။
ဆက္စပ္သုတအေနျဖင့္ သိမွတ္ၾက ႏိုင္ပါေစရန္ ဘုရားႏွင့္ စပ္ေသာ အေခၚ အခ်ိဳ႕ကို လိုရင္းအေနျဖင့္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပေပးပါမည္။ ယေန႔အေခၚ ရပ္ေတာ္မူဘုရားကို “ဘုရားရပ္”ဟုၿပီး ေလ်ာင္းေတာ္မူကို “ဘုရားတန္ထိမ္း”ဟု ေရးသားေခၚဆိုၾက ပါသည္။ ထား၀ယ္ ဟူေသာ ေ၀ါဟာရႏွင့္ နီးစပ္ပုဒ္ျဖစ္သည့္ ထက္၀ယ္ ဟူေသာအေရးအသားလည္း ေတြ႔ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ အနက္ေဟာႏွင့္ အဓိပ္ၸာယ္ ဘာသာျပန္အားျဖင့္ တူညီမွု မရွိေပ။ သီးျခားစီသာ ျဖစ္သည္။ ထက္ ၀ယ္ဆိုေသာ ေ၀ါဟာရ ကို “ထက္၀ယ္ဖြဲ႕ ေခြေနေတာ္မူသည္”ဆိုသည့္ ေနရာတြင္ သံုးသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ထား၀ယ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပုဒ္တစ္ခုစီ၏ အနက္ေဟာကို စစ္တမ္းထုတ္ၾကည့္ရာ ေအာက္ပါအတိုင္း ေတြ႕ရပါသည္။ တူးေဖာ္ေတြ႕ရွိၿပီးသမွ် အေနအထားတြင္ အေစာဆံုးေတြ႕ရေသာ ထား၀ယ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရ၏ မူလ အေရးအသားမွာ “ထ၀ယ္”” ဟူ၍ ျဖစ္ သည္။ ၎င္းေ၀ါဟာရမွ “ထ” ၏ အနက္ေဟာကို ပထမ တင္ျပေပးပါမည္။
ဘာသာေဗဒပညာရပ္ဆိုင္ရာအလို အားျဖင့္ စကားအုပ္စုတူညီေသာနယ္ပယ္ မ်ားအျပင္ ပညာရပ္ေဘာင္အတြင္း ခြင့္ျပဳ ထားသည့္ နယ္ပယ္မ်ားအထိ စစ္ယူႏိုင္ေသာ မိမိလက္လွမ္းမွီသမွ်တြင္ “ထ”ဟူသည့္ပုဒ္ကို စစ္တမ္းထုတ္ၾကည့္ရာ “ႏႈင္း”ဘာသာတြင္ “ထ”ကို “အိုး”။ တင္ခုလ္နာဂဘာသာတြင္ “ထာထမ္”ကို ထမင္းအိုး ဟင္းအိုး။ ကခ်င္ဘာသာတြင္ အိုးေဟာ “ဒိဒု”။ တ႐ုတ္တြင္ ေထာေထာ္ ေဒါ ေျမအိုး ေျမခြက္ ။ ျမန္မာဘာသာတြင္ အိုးႀကီးကို ““ေဒၚမား”ဟု ေခၚသည္။ “မား” ၏ အနက္မွာ “ၾကီး”ျဖစ္သည္။ “အိုး’’ အေခၚ “ေဒါ”ပုဒ္ ႏွင့္ မိတ္တူ ျဖစ္၍ “အိုး” အေဟာ ျဖစ္ပါသည္။ ဤတြင္ ထႏွင့္ ၀ဂ္တူျဖစ္သည့္ တ တယ္ ေတာ္ တို႔ႏွင့္ မိတ္တူလည္း ျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ “ႀကီး မား”ေဟာ “ထယ္” ပုဒ္ပ်က္ ျဖစ္ေနမည္ လားဟူ၍ ေတြးဆခ်င့္ယူႏိုင္သည္လည္း ရွိသည္။ ထ ထယ္ ပုဒ္တို႔၏ မိတ္တူပုဒ္ မ်ားကို အက်ဥ္းအားျဖင့္ အနည္းငယ္မဆ ေဖာ္ျပရေသာ္-
ဘာသာ စကား အနက္
အေဗာမိရီ တ ႀကီး၊ အႀကီး ႀကီးမား
မိကီရ္ ေထ ။
ႏုင္း ထယ္ ။
ေပါင္းေရွ႕ခ်င္း ထုမ္ အႀကီး၊ႀကီး၊ အထီး
တိဗက္ မ္ေထာ ျမင့္၊ ျမင့္မား
တရုတ္ ေထာ ေထာ္ အရင္းခံ၊
ပထမ စသည္ျဖင့္ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
“၀ယ္” ပုဒ္၏ အနက္ေဟာ
ေရွးေခတ္ေက်ာက္စာတို႔တြင္ ဗယ္ ညာ ဆိုသည့္ေ၀ါဟာရ စကားမ်ားအစား လက္၀ယ္ လက်ာ လက္ယာ ဆိုသည္တို႔ ကိုသာ ေတြ႕ရပါသည္။ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ အနည္းငယ္မွ် ေဖာ္ျပရေသာ္
“လက္၀ယ္ပုခမ္ လက်ာပုခမ္ၾသက္”
(၆၁၁ ခုစြဲ စေလၿမိဳ႕အေရွ႕ က်စြာမင္း အမိန္႔ေတာ္ျပန္တမ္း)
“လက်ာနံေတာင္၀င္ ၂ လက္၀က္ ခ္ႅင္႐ုယ္”
(၆၂၇ စြဲ ပုဂံျမိဳ႕ ကုသ သမုတိဘုရား ေက်ာက္စာ)
“လက္၀ယ္”တြင္ “၀ယ္”ပုဒ္ ။ “လ က်ာ” လက္ယာတြင္ “ယာ” ပုဒ္။ ၀ယ္ႏွင့္ ယာ ပုဒ္ႏွစ္ခုသည္ ေႏွာင္းခတ္မ်ားတြင္ ဗယ္ႏွင့္ညာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသံုးစြဲလာ သည္။ ျဖစ္လာသည္။ ဤသည္ကိုၾကည့္၍ ေရွးေခတ္တြင္ “၀ယ္”ဟု ေရးျခင္းသည္ “၀ယ္”ဟု ၀သဇ္ၨနီသံမပါဘဲ ရြတ္ဆို သည္လို႔ ယူရပါသည္္။ ယင္းအျပင္ ေ၀ါဟာရေျပာင္းထံုးစနစ္အရ “ယ္” ယပက္လက္ သတ္သည္ ( – ဲ) ႏွင့္ အတူတူသာျဖစ္သည္။ ေနာက္ပိုင္း ေခတ္မ်ားတြင္ “၀ဲ” ဆိုသည္ကို ၀သဇၨနီသံ ထည့္ျပီး ေျပာင္းလဲရြတ္ဆိုလာျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။ “၀ယ္”မွ “ဗယ္” “ယာ”မွ “ညာ” ဗ်ည္းသံမ်ား ေျပာင္းလဲပံုကို မွတ္သား သင့္သည္။ ထို႔အတူပင္ “ပ” “ဗ” “၀” တို႔သည္လည္း ဆက္သြယ္ ခ်က္ရွိျပီး ေျပာင္းလဲတတ္သည္ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။
အႏြယ္တူဘာသာမ်ားထဲမွ မိတ္တူ သည္မ်ားကို ၾကည့္သည့္ အခါ “၀ယ္” “၀ဲ” ဆိုေသာ ပုဒ္တို႔ကို “မူလက။ ေအာက္။ အနိမ့္။ ေအာက္ဘက္။ အနိမ့္ဘက္။ ယာ။ အထက္။ အျမင့္။” စသည္တို႕ကို ေတြ႕ရ ပါသည္။ ေအာက္တြင္ အနည္းငယ္မွ် ၾကည့္ပါ။
တိဗက္ ယ အထက္ အေပၚ အျမင့္
ယန္ ယရ္ယသ္ ။
ဂ္ယသ္ ယာဘက္
တရုတ္ ယု ။
မရု ေယာ ။
မုဆိုး ရွာ ။
ကခ်င္ ျခာ ။
ယု ေအာက္ဆင္း
ထိုင္ ခြာ ယာဘက္
ကခ်င္ က၀ု လ၀ု ေအာက္ အေၾက အနိမ့္
ပဲ ၀ဲဘက္
လိစု ၀ု အနိမ့္ ေအာက္
ႏုင္း အဲရ္ ။
ခ်င္း ေဗး(လန) ၀ဲဘက္
မြန္ ပဲါး ။
ယင္းတို႔ကိုေထာက္၍ “၀ယ္” “၀ဲ” ပုဒ္တို႔၏အနက္ေဟာသည္ “ေအာက္။အေၾက။အနိမ့္။ေအာက္အရပ္” စသည့္ အနက္ေဟာျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။ ထိုပုဒ္မ်ား၏ အနက္ေဟာမ်ားအရ “ထ၀ယ္” ဟူေသာ ေ၀ါဟာရ ၏ အနက္ေဟာကိုဖြင့္ဆိုလွ်င္ လူမ်ိဳးကို မူတည္၍ ဖြင့္ေသာ္ –
“ထ။ထယ္”ပုဒ္ေဟာ
တ႐ုတ္စကား ေထာ။ေထာ္ အရင္းခံ။ပထမ
ေပါင္းေရွ႕ခ်င္း ထုမ္ အၾကီး။ၾကီး
ႏုင္း ထယ္ ။
ထို႔အျပင္ တ႐ုတ္တို႔သမိုင္းမွတ္ တမ္းပါ ထား၀ယ္ကိုေခၚဆိုရာ ျဖစ္ေသာ “ေထာ္၀မ္” ဟူေသာစကားရပ္ႏွင့္ ဆက္၍ ယူေသာ္
ထ = မူလ ပထမ အရင္းခံ အၾကီး
၀ယ္၀ဲ = ေအာက္အရပ္ အေၾက အရပ္ အနိမ့္အရပ္
အခ်ဳပ္သေဘာအေနျဖင့္ ပုဒ္တစ္ခုစီ ၏ အေဟာကို ထိုသို႔ ရပါသည္။
“ထား၀ယ္ဟူသည့္ ေ၀ါဟာရ၏အဓိပ္ၸာယ္”
“ထ၀ယ္”ဟူသည့္ပုဒ္၏ အနက္ ေဟာသည္ ေအာက္အရပ္မွ မူလပထမ အရင္းခံလူၾကီး(အကိုၾကီး)မ်ား” ဟု အနက္ရသည္။ ေနာက္တစ္နည္းအားျဖင့္ ထား၀ယ္တို႔၏ေနရပ္ ပထ၀ီ ေၾကာင္းအရ တည္၍ဖြင့္ဆိုေသာ္ ထား၀ယ္အရပ္သည္ ေတာင္ပတ္လည္၀ိုင္းလ်က္ရွိရာ “အိုးၾကီး” ပံုသဏၭာန္ပင္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကို ေထာက္၍ “ေျမနိမ့္ပိုင္းတြင္ ေနထိုင္ေသာ အရင္းခံလူမ်ိဳးမ်ား” ဟူ၍လည္း အနက္ရသည္။
ကၽြန္ေတာ့္အေနျဖင့္ အထက္ပါကဲ့သို႔ အနက္ဖြင့္ျပထားေသာ္လည္း ပုဒ္တစ္ခုစီ၏ အနက္ေဟာကို ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ သေဘာအရ လိုရင္းကိုတင္ျပေပး ထားျပီး ျဖစ္ပါသျဖင့္ ဆိုင္ရာဘာသာ ရပ္ကို တတ္သိနားလည္၍ ကၽြမ္းက်င္ ၾကေသာ ပညာရွင္အသီးသီးတို႔၏ ပိုမို ေကာင္းျမတ္ဆီေလ်ာ္သည့္ အနက္ေဟာ အေပၚ အဓိပ္ၸာယ္ဖြင့္ဆို ဘာသာျပန္ခ်က္ မ်ားကို ငံ့လင့္ေနပါေသး၏။ ပိုေကာင္း ျမတ္သည္ကိုသာရယူလိုပါသည္။ ထိုေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ဖြင့္ဆိုထားခ်က္မွ် ျဖင့္ ရပ္တန္႔မေနၾကဘဲ တင္ျပပါ အေျခခံ အခ်က္အလက္မ်ားကို စည္းေဘာင္ အတြင္းမွ လိုအပ္သလို ယူငင္အသံုးခ်ၿပီး ပိုမိုေကာင္းျမတ္ဆီေလ်ာ္ေသာ ဖြင့္ဆိုပံု ဘာသာျပန္မ်ားကို ဆင့္ပြားၾကံဆ ေရးသားေဖာ္ျပႏိုင္ၾကပါေစရန္ ရည္သန္တိုက္တြန္း အပ္ပါသည္။ ။
အာကာၿဖိဳး(ကံေပါက္)
