ေရသန္႔မွ ေသာက္မွာလား

0
665

ေသာက္ေရတစ္ခြက္ကို ေရအိုးထဲကေန အိုးမႈတ္ခြက္ႏွင့္ အားရပါးရ ခပ္ေသာက္ခြင့္ရတဲ့ေခတ္ ေက်ာ္ခဲ့ပါၿပီ။ ယခုေခတ္တြင္ မည္သည့္အိမ္ မည္သည့္ေသာက္ေရအိုးစင္တြင္မွ မေတြ႕ရေတာ့ပါ။ အိုးမႈတ္ခြက္ကို မဆိုထား
တစ္ခ်ိဳ႕ အိမ္မ်ား၊ ေရအိုးစင္မ်ားတြင္ဆိုလၽွင္ေျမ ေရအိုးပင္ မထားေတာ့ေပ။ေရအိုးအစား ေနရာယူလာသည္က
ျဖဴျဖဴ၀၀ ေရသန္႔ဘူးႀကီးမ်ား။ အားရပါးရ ခပ္ေသာက္ရမည့္ေရအိုးအစား ေဂါက္
က ခံေသာက္ရသည့္ ေရသန္႔ဘူး၊ ေရသန္႔ေရေအးစက္မ်ားက အိမ္မ်ား၊ ႐ုံးမ်ား၊
ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားတြင္ပင္ ေနရာယူလာၾကပါၿပီ။အထူးသျဖင့္ တနသၤာရီတိုင္း၏
ၿမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ဝန္းက်င္မွစေရသန္႔ဘူးယဥ္ေက်းမႈ စတင္ထြန္းကား
လာခဲ့သည္။ ယခင္က တစ္လီတာဝင္ေရသန္႔ဘူးမ်ားသာ စေပၚစဥ္က တိုင္းသူ
တိုင္းသားတို႔က ေရသန္႔ဆိုသည္မွာ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့သာ။

၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွစ တိုင္းအတြင္း ေရသန္႔စက္႐ုံမ်ား အလၽွိဳလၽွိဳေပၚလာကာ ၂၀ လီတာဝင္ ေရသန္႔ဘူးႀကီးမ်ား အိမ္တိုင္ရာေရာက္ ျဖန္႔ေဝေရာင္းခ်ၾကသည္မွစ ၿမိဳ႕ျပလူတန္းစားတို႔ ေရသန္႔ဘူး ႀကိဳက္တတ္လာၾကသည္။ ယခုကားၿမိဳ႕ျပေနသူ အားလုံးနီး ပါးက ေရသန္႔မွေရသန္႔။
“႐ိုး႐ိုးေရ မေသာက္ခ်င္ဘူး၊ ေသာက္လို႔မဝင္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ႐ိုး႐ိုးေရက
ၾကည္ေပမဲ့ မျမင္ႏိုင္တဲ့ ပိုးမႊားေတြရွိႏိုင္တယ္။ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလ်ာလည္း ျဖစ္မွာယခုၿမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ တြင္းေရအစားစက္႐ုံထြက္ ေသာက္ေရသန္႔မ်ားသာေသာက္သုံးလာၾကသည္မွာ ၿမိဳ႕ျပေရတို႔မၾကည္ေတာ့၏ေလာ။

ငယ္စဥ္ကတည္းက ထားဝယ္တြင္းေရကိုသာ ေသာက္သုံးႀကီးျပင္းခဲ့ေသာ
ထားဝယ္သား ေရပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ျဖစ္သည္ စာေရးဆရာ ဦးေက်ာ္ဦးကမူ
ထားဝယ္ၿမိဳ႕၏ ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားမွေရမ်ားမွာ ေသာက္သုံးရန္ အဆင့္မီေသာ
ေရမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။”ဒို႔ငယ္ငယ္တုန္းက တြင္းေရပဲေသာက္ခဲ့တာ၊ တြင္းေရပဲ ေသာက္ၿပီးႀကီးလာတာပဲ၊ ခုမွ ထားဝယ္တြင္းေရေတြကထူးျခား(ေျပာင္းလဲ)သြားတာ မဟုတ္ေပ
မဲ့ ျမန္မာတျပည္လုံးက ေရသန္႔ ေရသန္႔ေၾကာက္တယ္။ ေရသန္႔က သန္႔စင္ၿပီး
ျဖစ္လို႔ ပိုးမႊားကင္းစင္တယ္။ စိတ္ခ်လက္ခ် ေသာက္ရတယ္”ဟု ၿမိတ္ၿမိဳ႕၊
ၿမိဳ႕သစ္ရပ္ေန အသက္ ၄၀ ရွိ ေဒၚစံစံကေျပာသည္။ထိုေရသန္႔ယဥ္ေက်းမႈ၊ အိမ္တြင္၊အမ်ားႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာေနရာမ်ားတြင္
ေရသန္႔ဘူးႀကီးထား ၿမိဳ႕ျပမွသည္ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ အလွမ္းနီးေသာ ေက်း႐ြာအခ်ိဳ႕ထိပင္ကူးစက္လာပါၿပီ။
အရင္က ခရီးသြားလၽွင္ ေရဘူးေလးမ်ားထဲသို႔ ေရတြင္းထဲက ေသာက္ေရခပ္ထည့္သယ္သြားေလ့ရွိသည္ဆိုေသာ ထားဝယ္ၿမိဳ႕
တိုးခ်ဲ့ျမို့သစ္ရပ္ကြက္ ေနမဇာဇာသည္လည္း အခုေနာက္ပိုင္းခရီးသြားလၽွင္ လမ္းတြင္ ေရသန္႔သာဝယ္ေသာက္ေတာ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။

“ခရီရွည္သြားရင္ ေရသန္႔ဝယ္
ေသာက္တာက ဝန္ထုတ္ဝန္ပိုး မျဖစ္ေတာ့
ဘူး။ ေရကို သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္း ေသာက္ရတယ္လို႔လည္း ခံစားရတယ္ေလ”ဟုမဇာဇာက ေျပာသည္။ေရသန္႔မေပၚမီက တြင္းေရကိုသာတြင္တြင္ ေသာက္ခဲ့သူတိူ့အခုအခ်ိန္တြင္ ေသာက္ေရအတြက္ ေန႔စဥ္ ေငြပိုသုံးေနၾကရေလၿပီ။
“ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာ”ဟူသည့္
စကားပုံ ရွိပါသည္။လူတို႔သည္ ဟိုးယခင္ကတည္းက
ေရၾကည္ရာ၊ ေသာက္သုံးေရ အဆင္ေျပသည့္ေနရာမ်ားတြင္သာ အေျခခ်ေနထိုင္ျခင္း၊ ၿမိဳ႕႐ြာတည္ေဆာင္ျခင္းတို႔ ျပဳတတ္ၾကပါသည္ယခုၿမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ တြင္းေရအစားစက္႐ုံထြက္ ေသာက္ေရသန္႔မ်ားသာ
ေသာက္သုံးလာၾကသည္မွာ ၿမိဳ႕ျပေရတို႔မၾကည္ေတာ့၏ေလာ။
ငယ္စဥ္ကတည္းက ထားဝယ္တြင္းေရကိုသာ ေသာက္သုံးႀကီးျပင္းခဲ့ေသာ
ထားဝယ္သား ေရပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ျဖစ္သည္ စာေရးဆရာ ဦးေက်ာ္ဦးကမူ
ထားဝယ္ၿမိဳ႕၏ ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားမွေရမ်ားမွာ ေသာက္သုံးရန္ အဆင့္မီေသာေရမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာပါသည္။
“ဒို႔ငယ္ငယ္တုန္းက တြင္းေရပဲ
ေသာက္ခဲ့တာ၊ တြင္းေရပဲ ေသာက္ၿပီးႀကီး
လာတာပဲ၊ ခုမွ ထားဝယ္တြင္းေရေတြက
ထူးျခား(ေျပာင္းလဲ)သြားတာ မဟုတ္ေပ
မဲ့ ျမန္မာတျပည္လုံးက ေရသန္႔ ေရသန္႔။ျဖစ္ေနတာကိုး”ဟု ဦးေက်ာ္ဦးက ေျပာသည္။
ေရသန္႔ဆိုလၽွင္ ဏ့၇ မွဟု လူအမ်ားက ထင္ျမင္ယူဆေနၾကၿပီး ၎မွာလြဲမွားေနကာ ဏ့ ဆိုသည္မွာ အက္စစ္
ဓာတ္ အနည္းအမ်ား တိုင္းတာသည့္ယူနစ္တစ္ခုသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကမၻာ့က်န္း
မာေရးအဖြဲ႕(WHဥ) ၏ စံသတ္မွတ္ခ်က္အရ ဏ့ ၆.၅ ႏွင့္ ဏ့ ၈.၅ အၾကားရွိသည့္ေရကို ေရသန္႔စံမီသည္ဟု သတ္မွတ္ထားေၾကာင္း ဦးေက်ာ္ဦးက ေျပာသည္။ေသာက္သုံးရန္သင့္သည့္ေရမွာဏ့ တန္ဖိုးတစ္ခုတည္း မဟုတ္ဘဲဘက္တီးရီးယား၊ ဓာတုဓါတ္ပစၥည္းမ်ားမပါဝင္ရဟု WHဥ မွ စံသတ္မွတ္ထားၿပီးယင္းသို႔ေသာေရမ်ိဳးဆိုက စက္႐ုံထုတ္ေရ
ေရသန္႔မွ ေသာက္မွာလားသန္႔ျဖစ္ေစ၊ တြင္းေရျဖစ္ေစ၊ တျခားေန
ရာတစ္ခုခုက ရသည့္ေရျဖစ္ေစ အႏၲရာယ္ကင္းစြာ စိတ္ခ်လက္ခ် ေသာက္သုံးႏိုင္ေၾကာင္း ဦးေက်ာ္ဦးက ေျပာသည္။”ေရသန္႔မွ ေရသန္႔လို႔ တယူသန္
ျဖစ္ဖို႔ေတာ့ မေကာင္းဘူးေပါ့၊ ဒါအေရးတနသၤာရီသတင္းအဖြဲ႕ Àႀကီးတယ္၊ ေရသန္႔စက္႐ုံက ထုတ္လိုက္
တိုင္း စံနဲ႔မညီတဲ့ စက္႐ုံအနည္းအက်ဥ္းလည္း ရadS နတာကးkd ” ဟ k ၎က ေျပာသည။္
တနသၤာရီတိုင္းအတြင္းမွ ေရသန္႔ဘူးတို႔ မည္သို႔ ရွိေလသနည္း။

ၿမိတ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေရသန္႔စက္႐ုံသုံးပုံတစ္ပုံခန္႔မွာ အစားအေသာက္ႏွင့္ေဆးဝါးကြပ္ကဲမႈ ဦးစီးဌာန(FDA)ကထုတ္ေပးသည့္ အစားအေသာက္ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ခြင့္ ေထာက္ခံခ်က္ မရွိေသးေၾကာင္း ေရသန္႔စက္႐ုံလုပ္ငန္းရွင္အသိုင္းအဝိုင္းက ဆိုလာသည္။လက္ရွိ ၿမိတ္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းေရသန္႔စက္႐ုံ ၈ ခုရွိၿပီး စက္႐ုံ ၅ ခု
သာ FDA က်ၿပီးျဖစ္ကာ က်န္စက္႐ုံ၃ ခုမွာ ေလၽွာက္ထားဆဲ သာျဖစ္ေၾကာင္းအစားအေသာက္ႏွင့္ေဆးဝါးကြပ္ကဲမႈ
ဦးစီးဌာန၊ ၿမိတ္ခ႐ိုင္႐ုံးခြဲက ယခုလတြင္ေျပာလာသည္။ ေရသန္႔ကေတာ့
တိုင္းသူတိုင္းသားမ်ားၾကား အေရာင္းအဝယ္မပ်က္ေပ။

“ေရသန္႔ဗူးေသာက္တာ မ်ားလာတဲ့အခါ တြင္းေရက တစ္မ်ိဳးျဖစ္သြားတယ္၊စိတ္ေၾကာင့္လဲ ျဖစ္မွာပါ၊ မသန္႔သလို
ခံစားရၿပီး ေရသန္႔ပဲအလြယ္ဝယ္သုံး
ေတာ့တယ္၊ ခုဆိုဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကအစေရသန္႔ပဲ၊ အလႉလုပ္လည္း အဲ့လိုပဲ”ဟု
ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕ ေအာင္သုခရပ္ကြက္မွဦးဝင္းျမင့္က ေျပာသည္။
တစ္ခ်ိဳ႕က ေရသန္႔စက္႐ုံမ်ားကိုမယုံ။ သို႔ေၾကာင့္ မလႊဲသာမွ ေသာက္သည္။
သို႔ေသာ္ ဧည္သည္မ်ားကိုမူ ေရသန္႔ျဖင့္တည္ခင္းသည္။
“အိမ္မွာ ဆို လုံး၀ကိုမေသာက္ဘူး။ဧည့္သည္ေတြ လာရင္ေတာ့ ေရသန္႔ဗူးပဲ
ဧည့္ခံေပး လုကိ တ္ ယ” ေလာင္းလးkH ၿမိဳ႕နယ၊္စမ္း လမွ ;f ေက်း႐ြာမွ ဦးၫိုေအးက ေျပာ
သည္။ထို ေသာက္သုံးၿပီးသား ေရသန္႔ဘူး
ခြံတို႔ကို တိုင္းတြင္းသားတို႔ မည္သို႔စီရင္ၾကပါသနည္း။၂၀ လီတာဗူးႀကီးတို႔က ေရကုန္
လၽွင္ ျပန္လဲသည္။တစ္လီတာႏွင့္ေအာက္ ဗူးငယ္တို႔
ကိုမူ တစ္ခ်ိဳ႕က တစ္ေနရာရာတြင္ ျပန္သုံးသည္ေျဖၾကသည္။

တစ္ခ်ိဳ႕က မီး႐ႈိ႕သည္ဟု ဆိုၾကသည္။
အမ်ားအားျဖင့္မူ အမႈိက္ပုံးတြင္၊တစ္ေနရာရာတြင္ လႊင့္ပစ္သည္ဟု ဆို
ၾကပါသည္။ထိုေရသန္႔ဘူးခြံတို႔သည္ ေခ်ဖ်က္
ရန္ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီၾကာျမင့္ကာ ေခ်ာင္းေျမာင္း
မ်ား၊ လမ္းေဘးမ်ားတြင္ မျမင္ခ်င္မွ
အဆုံး ေတြ႕ေနရပါသည္။ေမးမိသည့္ တိုင္းတြင္းသားအမ်ားစု
က ေရသန္႔ကို အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ဆက္ေသာက္ၾကဦးမည္ဟု ဆိုၾကသည္။ၿမိတ္ၿမိဳ႕ ေဇယ်ာသီရိရပ္ကြက္ေန
အသက္ ၇၅ ႏွစ္အ႐ြယ္ ေဒၚေအးၾကည္ကမူ ဘယ္ေရေသာက္ေသာက္ ျပႆနာမရွိဟု ဆိုသည္။
“ေရသန္႔ဆိုတာ ခုမွ၊ တစ္သက္လုံး႐ိုး႐ိုးပဲေသာက္လာတာ ဘာမွမျဖစ္ဘူး”ဟု ေဒၚေအးၾကည္က ေျပာသည္။