ၿပီးခဲ့သည့္ လအတြင္းက ျမန္မာ တစ္ႏိုင္ငံလုံးက လူထုၾကား ပြက္ေလာ ႐ိုက္ခဲ့သည့္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု ရွိခဲ့ ပါသည္။
အြန္လိုင္းေပၚမွာ ဟာသဗီဒီယို မ်ားတင္ဆက္ရင္း နာမည္ႀကီးလာသည့္ ေအာင္ရဲေထြးရဲ႕ အမႈကို ရန္ကုန္ အေရွ႕ ပိုင္းခ႐ိုင္ တရား႐ုံးက အမႈ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ေအာင္ရဲေထြးကို ႏွစ္သစ္ကူးပြဲ တစ္ခုတြင္ ဝိုင္းဝန္း႐ိုက္နက္ခဲ့သည့္အမႈ ျဖစ္သည့္အတြက္ ယင္းသို႔ ႐ုပ္သိမ္း သည့္အေပၚ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈအတြက္ ၿငိမ္းေျခာက္မႈအျဖစ္ လူထုၾကားတြင္ ပြက္ေလာ႐ိုက္သြားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
အဆိုပါ အမႈႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒ ေၾကာင္းအရ အျမင္ကိုလည္း စာဖတ္သူ မ်ား သိသင့္သည္၊ သိခ်င္မည္ဟု ေမၽွာ္ လင့္ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္၏ ေရွ႕ေန ဘ၀ျဖတ္သန္းမႈတစ္ေလၽွာက္ အမႈ႐ုပ္ သိမ္းျခင္း ဆက္စပ္ၿပီး ေလ့လာသိရွိထား ခ်က္မ်ားကို စာဖတ္သူမ်ားအား ျပန္ လည္မၽွေဝျဖစ္ျခင္း ျဖစ္သည္။
လူကိုထိခိုက္ေစျခင္း၊ ပစၥည္းကို ထိခိုက္ေစျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္သိကၡာကို ထိခိုက္ေစျခင္း အစရွိသည္တို႔မွာ လူ႕ အဖြဲ႕အစည္းကို ထိခိုက္ေစေသာ အမႈမ်ား ျဖစ္၍ ရာဇဝတ္မ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ထား ေၾကာင္း မွတ္သားဖူးပါသည္။ ရာဇဝတ္မႈ မ်ားျဖစ္၍ နစ္နာသူက တရားလိုျပဳလုပ္ တရားစြဲဆို၍ ျဖစ္ေစ၊ နစ္နာသူကိုယ္စား ႏိုင္ငံေတာ္က တရားလို ျပဳလုပ္ တရားစြဲ ဆို၍ ျဖစ္ေစ အမႈမ်ား စြဲဆိုေလ့ ရွိပါ သည္။ တရား႐ုံးသို႔ ဦးတိုက္ေလၽွာက္ထား တိုင္တန္းျခင္း၊ သက္ဆိုင္ရာ ရဲစခန္းမ်ား တြင္ ပထမ သတင္းေပး တိုင္ခ်က္ေရး၍ အမႈဖြင့္လွစ္ျခင္း အစရွိသည့္ နည္းလမ္း မ်ား ရွိပါသည္။
ရာဇဝတ္က်င့္ထုံး ဥပေဒ ပုဒ္မ – ၃၄၅တြင္ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္း ျဖစ္ပြား ေသာ သာမန္အမႈမ်ားကို တရား႐ုံးတြင္ ေက်းေအးႏိုင္ေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားၿပီး ေက်ေအးႏိုင္သည့္ ပုဒ္မမ်ား၊ ေက်ေအး ႏိုင္သည့္ သူမ်ား၊ ေက်ေအးရမည့္ ပုံစံ မ်ားကို ျပ႒ာန္းထား ရွိသည္။ က်န္ ျပည္ သူအခ်င္းခ်င္း ျဖစ္ပြားေသာ အမႈမ်ားကို ေက်ေအးခြင့္မရွိေသာ္လည္း ရာဇဝတ္ က်င့္ထုံး ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄၉၄ အရ အမႈ ႐ုပ္သိမ္းႏိုင္ေၾကာင္း ျပ႒ာန္းထားရွိသည္။
အမႈ႐ုပ္သိမ္းျခင္းဆိုသည္မွာ နစ္ နာသူ (သို႔မဟုတ္) တရားလိုက သက္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒ႐ုံးသို႔ အမႈ႐ုပ္သိမ္းေပး ပါရန္ တင္ျပ ေလၽွာက္ထားျခင္းသာျဖစ္ၿပီး ကာယကံရွင္မ်ား မည္မၽွပင္ ေက်နပ္ ေစကာမူ ႏိုင္ငံေတာ္က မေက်နပ္လၽွင္ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္မရရွိသည့္ သေဘာ ရွိပါ သည္။
႐ုပ္သိမ္းလႊာကိုလည္း သက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒအရာရွိက တရား႐ုံးသို႔ တင္ျပရၿပီး အဆင့္မ်ားအေနျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ ရဲ တပ္ဖြဲ႕ထံ သေဘာထား မွတ္ခ်က္ ေတာင္းခံျခင္း၊ အထက္ အဆင့္ ဥပေဒ႐ုံး မ်ားထံ တင္ျပျခင္းမ်ား၊ တရား႐ုံးသို႔ တင္ျပေလၽွာက္ထားျခင္း၊ တရား႐ုံးမွ ခြင့္ျပဳ/မျပဳ အမိန္႔ခ်မွတ္ျခင္းမ်ား ရွိပါ သည္။
ထိုသို႔ မ်ားေျမာင္လွေသာ အဆင့္ မ်ားကို ႀကဳံေတြ႕ဖူးသေလာက္ ႏိုင္ငံေတာ္ ကိုယ္စား ေဆာင္႐ြက္ရသည္ျဖစ္၍ သက္ ဆိုင္ရာ ဌာန (သို႔မဟုတ္) အဖြဲ႕အစည္း မ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို႔၏ စံႏႈန္းမ်ား၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား၊ မူဝါဒမ်ား၊ ဥပေဒ မ်ား၊ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားႏွင့္ တိုင္းတာ၍ အမႈ႐ုပ္သိမ္းသင့္^မသင့္ သေဘာထား မွတ္ခ်က္ေပးျခင္း၊ တင္ျပျခင္း၊ ဆုံးျဖတ္ ခ်က္ခ်ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္သည္ဟု သိရွိ ရပါသည္။
အေတြ႕အႀကဳံမ်ားအေနျဖင့္ တူမက အေဒၚကို ဓားျဖင့္ထိုးမိသည့္အမႈ၊ အုပ္စု လိုက္ ရန္ျဖစ္သည့္အမႈ၊ အသက္မျပည့္ ေသာ အမ်ိဳးသမီးကို ေပါင္းသင္းမႈ၊ ယာဥ္ တိုက္၍ လူေသမႈ၊ ယာဥ္တိုက္၍ ဒဏ္ရာ ရေစမႈ၊ အိမ္ေက်ာ္နင္း၍ နာက်င္ေစမႈ၊ ဆဲဆို႐ိုက္နက္မႈ၊ ေငြအလြဲသုံးစားမႈ မ်ားတြင္ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္တင္ျခင္းမ်ိဳး ႀကဳံခဲ့ ဖူးပါသည္။ က်န္ႀကီးေလးေသာ အမႈမ်ား ျဖစ္ေသာ မုဒိမ္းမႈ၊ လူသတ္မႈ၊ လူေသမႈ၊ ခိုးမႈ၊ ဓားျပမႈမ်ား ႐ုပ္သိမ္းခြင့္တင္သည္ ကိုေတာ့ မႀကဳံဖူးပါ။ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ရသည္ ဟုလည္း အခုမွ ၾကားဖူးပါသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ပတ္သက္ သည့္ မူးယစ္မႈ၊ လူကုန္ကူးမႈ၊ သယံဇာတ အမႈမ်ား၊ လက္နက္မႈ၊ ေလာင္းကစား မႈမ်ားမွာလည္း ႐ုပ္သိမ္းေပးရန္ အေၾကာင္းမရွိပါ။ ၿငိမ္း၊ စု၊ စီ အမႈမ်ားကို ေတာ့ တစ္ခါက မူဝါဒအရ ႐ုပ္သိမ္း ေပးခဲ့ဖူးသည္ဟုေတာ့ ၾကားဖူးပါသည္။
အထက္ပါ ေတြ႕ႀကဳံရသည့္ ျပည္သူ အခ်င္းခ်င္းအမႈမ်ားအနက္တြင္လည္း အုပ္စုလိုက္ ရန္ျဖစ္မႈမွာ ျပည္သူမ်ား အေၾကာက္တရားကို ျဖစ္ေစ၍ လည္း ေကာင္း၊ အသက္မျပည့္ေသးေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို ေပါင္းသင္းမႈ(ပုဒ္မ- ၃၆၃) ျပည္သူမ်ား၏ ကိုယ္က်င့္တရားကို ထိခိုက္ေစ၍ ဟုဆိုကာ ဥပေဒ႐ုံးမ်ားႏွင့္ တရား႐ုံးမ်ားက ႐ုပ္သိမ္းခြင့္မျပဳခဲ့သည္ ကိုလည္း ႀကဳံခဲ့ဖူးပါသည္။
႐ုပ္သိမ္းခြင့္ တင္ျပေလၽွာက္ထား ရာတြင္ အမႈ႐ုပ္သိမ္းလိုသည့္ တရားလို (သို႔မဟုတ္) နစ္နာသူ(အခ်ိဳ႕အမႈမ်ားမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕က တရားလို ျပဳလုပ္ေလ့ရွိ)က ႐ုပ္သိမ္းလိုသည့္ အေၾကာင္းအရာႏွင့္ တကြ စာျဖင့္ ေရးသား ေလၽွာက္ထားခ်က္ ကို သက္ဆိုင္ရာ အမႈလိုက္ ဥပေဒ အရာ ရွိ (သို႔မဟုတ္) တာဝန္ခံ ဥပေဒအရာရွိသို႔ တင္ျပရာတြင္ ႀကဳံေတြ႕ဖူးသေလာက္မွာ ဥပေဒအရာရွိက ပထမဦးစြာ နစ္နာသူ ကိုယ္တိုင္ (သို႔မဟုတ္) နစ္နာသူ ကြယ္ လြန္ခဲ့ပါက နစ္နာသူ၏ ဇနီး/ ခင္ပြန္း/ သား/သမီး/ မိဘ အမွန္ဟုတ္မဟုတ္ စိစစ္ေလ့ရွိပါသည္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခု၏ ၿခိမ္းေျခာက္၊ အက်ပ္ကိုင္၊ မေလ်ာ္ဩဇာသုံး၍ ႐ုပ္ သိမ္းေစျခင္း ရွိမရွိ ၊ နစ္နာသူ ဒဏ္ရာရရွိ သည့္ အခ်ိန္တြင္ စြပ္စြဲခံရသူ(တရားခံ)ဘက္မွ ေဆာက္႐ြက္ျပဳမူခဲ့ပုံ၊ ေဆးကုသမႈ ခံယူသည့္ ကိစၥရပ္မ်ား၊ နာေရးကိစၥရပ္မ်ား အစရွိသည္တို႔ကို ေက်လည္ေအာင္ အေသးစိတ္ စိစစ္ၿပီးမွသာ အမႈ႐ုပ္သိမ္း လႊာမ်ားေပၚတြင္ မိမိေရွ႕၌ လက္မွတ္ ေရးထိုးၿပီး လက္ေဗြခတ္ႏွိပ္ေစသည္ ကိုသာ အစဥ္ႀကဳံေတြ႕ဖူးပါသည္။
႐ုပ္သိမ္းလႊာ မိတၱဴမ်ားကိုလည္း သက္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ားသို႔ ေပးပို႔ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ ရဲတပ္ဖြဲ႕သို႔လည္း သေဘာထား မွတ္ခ်က္ ျပန္ၾကားေပးပါရန္ အေၾကာင္းၾကားစာေပးပို႔ပါသည္။ ရဲတပ္ ဖြဲ႕ကလည္း တစ္ခါတစ္ရံ နစ္နာသူ (႐ုပ္သိမ္းလႊာတြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထား သူ)ကို ေခၚယူေမးျမန္းျခင္းမ်ိဳးလည္း ႀကဳံခဲ့ရဖူးၿပီး ရပ္႐ြာေအးခ်မ္းသာယာေရး ကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစျခင္း၊ စည္း ကမ္းမလိုက္နာျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္တရား ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း၊ ျပည္သူကို အေၾကာက္ တရားျဖစ္ေစျခင္း၊ ေနာက္ထပ္ အမႈ ထပ္ မံျဖစ္ပြားေစျခင္း အစရွိေသာ အေၾကာင္း တရားမ်ားႏွင့္ လြတ္ကင္းမွ “အမႈ႐ုပ္ သိမ္းျခင္းကို ကန္႔ကြက္ရန္ မရွိေၾကာင္း” သေဘာထား မွတ္ခ်က္ ျပန္ၾကားေလ့ ရွိသည္ဟု မွတ္သားခဲ့ရဖူးသည္။
ရဲတပ္ဖြဲ႕မွ အမႈ႐ုပ္သိမ္းျခင္းအား ကန္႔ကြက္ျခင္းမရွိေၾကာင္း ျပန္ၾကားလာ သည့္အမႈမ်ားကိုလည္း ဥပေဒ႐ုံးမ်ား အဆင့္ဆင့္မွ ေနာက္အလားတူ အမႈမ်ား ေပၚေပါက္ရန္ အေၾကာင္းရွိ/မရွိ၊ တရား လိုျပသက္ေသမ်ား၏ အမႈတြင္ အမွန္ ထြက္ဆိုရန္ အေၾကာင္း ရွိ/မရွိ ၊ အမႈ ဆက္လက္စစ္ေဆးျခင္း၏ အက်ိဳးဆက္၊ စြပ္စြဲခံရသူ(တရားခံ)အေနျဖင့္ ထိုက္သင့္ သည့္ ေနာင္တ အသိတရား ရ/မရ ၊ နစ္နာသူတြင္ ရရွိသည့္ ဒဏ္ရာ (သို႔မဟုတ္) ဆုံး႐ႈံးမႈအတြက္ ကုစားႏိုင္မႈ အေျခအေနတို႔ကို သုံးသပ္ၿပီး ေက်နပ္ လက္ခံႏိုင္မွ အမႈလိုက္ ဥပေဒ အရာရွိက တရား႐ုံးမ်ားသို႔ အမႈ႐ုပ္သိမ္းေပးရန္ ေလၽွာက္လဲတင္ျပေလ့ရွိပါသည္။ ရာဇ ဝတ္က်င့္ထုံး ဥပေဒအရ ဥပေဒအရာရွိက သာ ေလၽွာက္ထားခြင့္ရွိၿပီး စြပ္စြဲခံရသူ (တရားခံ) ေရွ႕ေနက ေလၽွာက္ထားခြင့္ မရွိပါ။ (ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ အခ်ိဳ႕ေသာ သေဘာ ထား မွတ္ခ်က္ျပန္ၾကားစာမ်ားတြင္”တရား႐ုံး၏ အဆုံးအျဖတ္ကို ခံယူသင့္ ေၾကာင္း”ဆိုေသာ စာသားမ်ိဳးပါလၽွင္ ပိုမို အေလးထား စိစစ္ရေၾကာင္း ဥပေဒ အရာရွိတစ္ဦး ေျပာျပသည္ကိုလည္း မွတ္သားဖူးပါသည္။)
႐ုပ္သိမ္းခြင့္ ေလၽွာက္ထားတင္ျပ တိုင္းလည္း တရား႐ုံးက ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ ေပးရမည္ဟု ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ မရွိပါ။ တရားသူႀကီးမ်ားကိုယ္တိုင္ကလည္း ႐ုပ္ သိမ္းခြင့္ေပးေလ့ မရွိပါ။ ႀကဳံခဲ့ဖူးေသာ တရားသူႀကီးမ်ားမွာ အမႈ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ တင္ျပလာမႈအေပၚ နစ္နာသူ(မ်ား)အား ေခၚယူစစ္ေဆးျခင္း၊ ျပည္သူတရားသူႀကီး အဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ထားသည့္ အဆင့္ဆင့္ ေသာ တရားစီရင္ေရးအဖြဲ႕မ်ားအေနျဖင့္ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ လိုက္နာရန္ ၫႊန္ၾကားခ်က္ အမွတ္ ၁၁ အား လိုက္နာ ျခင္း၊ ဥပေဒႏွင့္ အေၾကာင္းအရာကို သုံး သပ္ၿပီးမွသာ အမႈ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ေပးသည္ ကိုလည္း အႀကိမ္မ်ားစြာ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ဖူး ပါသည္။
အမႈ႐ုပ္သိမ္းျခင္းဆိုသည္မွာ နစ္နာ သူက တင္ျပခ်က္အေပၚ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယ္ စား အဆင့္ဆင့္ေသာ ဥပေဒဆိုင္ရာ၊ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား က ရာဇဝတ္က်င့္ထုံး ဥပေဒ ပုဒ္မ- ၄၉၄ အရ အမႈ ႐ုပ္သိမ္းေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါ သည္။
အမႈ႐ုပ္သိမ္းျခင္း၊ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ျပဳ ရန္ တင္ျပျခင္းတို႔မွာ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္း ျဖစ္လင့္ကစား အလြန္မလြယ္ကူ၊ ျဖစ္ ေတာင့္ျဖစ္ခဲ ကိစၥသာ ျဖစ္ၿပီး ဥပေဒ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားႏွင့္ ညီၫြတ္မွသာ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ရေလ့ရွိေသာေၾကာင့္ အျဖစ္ မမ်ားသည့္ ကိစၥရပ္သာ ျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာတို႔၏ လူမႈေရးနယ္ပယ္တြင္ ႀကီးသည့္အမႈ ငယ္ေစ၊ ငယ္သည့္အမႈ ပေပ်ာက္ေစဟု ဆို႐ိုးစကားရွိသည့္အျပင္ ၂၀၁၀ ျပည္ေထာင္စု တရားစီရင္ေရး ဥပေဒ၏ တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ အေျခခံ မူမ်ားတြင္”ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းျဖစ္ပြား ေသာ အမႈမ်ားကို ဥပေဒ ေဘာင္အတြင္းမွ ေက်ေအးၿပီး ျပတ္ေအာင္ေဆာင္႐ြက္ ေရး”ဟုလည္း ျပ႒ာန္းထားပါသည္။
တရား႐ုံးမ်ားတြင္ ျပည္သူအခ်င္း ခ်င္း ေျပလည္သျဖင့္ ေက်ေအးၿပီးျပတ္ ျခင္းမွာ ေပ်ာ္႐ြင္စရာ ေကာင္းသည့္ ကိစၥ ျဖစ္သလို ရန္မီးတစ္စ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားတာ မ်ိဳးျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ ထိုက္ သည့္ ကိစၥတစ္ရပ္အျဖစ္ ေရွ႕ေနတစ္ ေယာက္အေနနဲ႔ ယုံၾကည္ထား ပါသည္။
သို႔ေသာ္ . . . . လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို ထိခိုက္ေစတာေတြ၊ ဥပေဒကို ယုံၾကည္မႈ ကင္းမဲ့ေစတာေတြ၊ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ တရားကို ထိပါးေစတာေတြ၊ အေၾကာက္ တရားေတြ တိုးပြားေစသည့္အမႈမ်ိဳးကို ပိတ္သိမ္းေပးတာေတြ၊ ႐ုပ္သိမ္းေပး တာ ေတြကေတာ့ ကန္႔ကြက္သင့္၊ ႐ႈတ္ခ် သင့္ သည္ဟု ထင္ျမင္ယူဆပါေၾကာင္း . . .။
