ေသြးလြန္တုပ္ေကြးနဲ႔ ရာသီတုပ္ ေကြး ဘယ္တုပ္ေကြးက ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းပါသလဲ။ တနသၤာရီတိုင္းက ျပည္သူေတြကေရာ ဘယ္တုပ္ေကြးကို ပိုေၾကာက္ၾကပါသလဲ။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္လာေတာ့ လည္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ သ ေဘာသဘာ၀၊ ကာကြယ္ႏိုင္မည့္ နည္း လမ္းေတြ၊ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာေတြကို ေျပာခဲ့သလို ရာသီတုပ္ေကြး(Swin Flu,H1N1)ျဖစ္လာျပန္ေတာ့လည္း အဲသည္အတြက္ မစိုးရိမ္ဖို႔ ဝင္ေျပာတတ္ ေတာ့ တစ္ေန႔က တနသၤာရီဂ်ာနယ္မွ ကိုမ်ိဳးေအာင္က ေမးခြန္းေလးတစ္ခုေမး ပါ၏။
“ရာသီတုပ္ေကြးနဲ႔ ေသြးလြန္တုပ္ ေကြး ဘယ္သင္းက ပိုေၾကာက္ဖို႔ေကာင္း သလဲ”
“ျပည္သူေတြကေရာ ဘယ္ေရာဂါကို ပိုေၾကာက္တယ္ ထင္သလဲ”တဲ့။
“ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက ပိုေၾကာက္ ဖို႔ ေကာင္းတာေပါ့ဗ်ာ”လို႔ ကၽြန္ေတာ္ေျဖ ေတာ့ သူ႕ဘက္က သူတို႔စစ္တမ္းေလး တစ္ခုကို လုပ္ထားတာ ထုတ္ျပပါသည္။ စစ္တမ္းရဲ႕ အ႐ြယ္အစားက မႀကီးလွသ လို ေျဖၾကားသူ ေ႐ြးခ်ယ္မႈကိုလည္း အေသးစိတ္ မသိရေပမယ့္ ေျဖၾကားသူ အမ်ားစုက ပညာအရည္အခ်င္း မနိမ့္လွ ဆိုတာေတာ့ သူတို႔အေျဖကို ၾကည့္ၿပီး ခန္႔မွန္းလို႔ ရပါ၏။
ယေန႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အႏၲရာယ္ က လက္ရွိ ကမၻာ့လူဦးေရရဲ႕ ၅၅ ရာခိုင္ႏႈန္း သို႔မဟုတ္ လူသန္းေပါင္း ၃၆၀၀ကို ၿခိမ္းေျခာက္ အႏၲရာယ္ျပဳေနသလို ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၂၄ ႏိုင္ငံသည္ ကူးစက္ႏိုင္ ေျခ ရွိေနသည္ဟု Pediatric Dengue Vaccine Initiative (PDVI) အဖြဲ႕ႀကီး ၏ ယခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါသည္။ ရာသီတုပ္ေကြးသည္ ႐ုတ္တရက္ မည္ မၽွပင္ ကူးစက္ျပန္႔ပြားႏိုင္ခဲ့ပါသည္ ဆိုပါ ေစ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးသည္ လူမသိသူ မသိ ျပင္းထန္ေသာ အက်ိဳးဆက္တို႔ ျဖစ္တန္ေျခ ျမင့္မားစြာျဖင့္ ျပန္႔ႏွံ႔လ်က္ ရွိေၾကာင္း ယင္းအစီရင္ခံစာကပင္ ဆိုပါ သည္။
ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ႀကီး ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာအရ ရာသီတုပ္ေကြးကူးစက္ ခံရမႈက တစ္ကမၻာလုံး သုံးသန္းမွ ငါးသန္း ရွိခ်ိန္တြင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက သန္း တစ္ရာအထိ ကူးစက္ျပန္႔ပြားပါေၾကာင္း၊ ရာသီတုပ္ေကြး ကူးစက္မႈ၏အဆ ႏွစ္ဆယ္ရွိေၾကာင္း ဆိုပါသည္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအတြက္ ထိေရာက္ေသာ ကုသသည့္ ေဆးမရွိေသး သလို ကာကြယ္ေဆးလည္း အလြယ္ တကူ မရေသးပါ။ ရာသီတုပ္ေကြးထက္ ေၾကာက္စရာေကာင္းေသာ ေရာဂါရွစ္မ်ိဳး တြင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက နံပါတ္ ေလးေနရာတြင္ရွိေၾကာင္း စစ္တမ္း တစ္ခု က ဆိုပါသည္။
တနသၤာရီဂ်ာနယ္မွ တနသၤာရီတိုင္း အတြင္း ျပည္သူအခ်ိဳ႕ကို ေမးျမန္းခဲ့သည့္ စစ္တမ္းငယ္ကို ျပန္ၾကည့္ပါလၽွင္ တစ္ တိုင္းလုံးရွိ ၿမိဳ႕နယ္ဆယ္ၿမိဳ႕နယ္စလုံးမွ စစ္တမ္းကို ေကာက္ယူခဲ့ရာ ျပန္လည္ ေျဖဆိုေပးသူ စုစုေပါင္း ၃၀ရွိသည့္အနက္ ပ်မ္းမၽွအသက္မွာ ၃၃ႏွစ္ျဖစ္သည္။
ေျဖဆိုသူ၏ ၂၃ရာခိုင္ႏႈန္းက ေသြး လြန္တုပ္ေကြးကို ရာသီတုပ္ေကြးထက္ပို ၍ ေၾကာက္သည္ဟု ေျဖၾကေသာ္လည္း က်န္ ၇၇ရာခိုင္ႏႈန္းက ရာသီတုပ္ေကြးကို ေသြးလြန္တုပ္ေကြးထက္ ပို၍ေၾကာက္ၾက သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။ ေၾကာက္ၾက သည္ဟု ဆိုၾကရာတြင္လည္း အေၾကာင္း အရာက စုံလင္ပါ၏။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးကို ေၾကာက္ၾက သူတို႔အနက္ အမ်ားစုက ေသြးလြန္တုပ္ ေကြးအျဖစ္မ်ားသျဖင့္ ေၾကာက္သည္ဆို ပါသည္။ တစ္ဦးကသာ ေသြးလြန္တုပ္ ေကြးကို အၿမဲၾကားေနရ၊ ေသၾကသည္ကို အၿမဲၾကားေနရေသာ္လည္း ရာသီတုပ္ ေကြးကို မၾကားဖူးသျဖင့္ မေၾကာက္ဘဲ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးကို ေၾကာက္ေၾကာင္း ေျဖပါသည္။
ရာသီတုပ္ေကြးေၾကာက္သူတို႔ကမူ ေအာက္ပါအတိုင္း ေျဖဆိုၾကပါသည္။
-ေသြးလြန္တုပ္ေကြးထက္ ရာသီ တုပ္ေကြးက အေသအေပ်ာက္ ပိုမ်ားၿပီး ပိုလို႔ အႏၲရာယ္မ်ားပါသည္။ (၉ ရာခိုင္ႏႈန္း)
-ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက အၿမဲၾကား ဖူးေနၿပီး ရာသီတုပ္ေကြးက မၾကားရ သျဖင့္ ပိုေၾကာက္ပါသည္။ (၁၃ ရာခိုင္ႏႈန္း)
-ၾကားရေသာ သတင္းပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ အလ်ဥ္ေၾကာင့္ ရာသီတုပ္ေကြးက ပိုလို႔ေၾကာက္ဖို႔ ေကာင္းသည္ဟု ထင္ပါသည္။ (၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္း)
-ႏွာေခ်ျခင္းမွ ကူးစက္တတ္သျဖင့္ ကူးစက္ျမန္ျခင္းေၾကာင့္ ဝက္တုပ္ေကြးကို ပိုေၾကာက္ရပါသည္။ (၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း)
-ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက ကုသဖို႔ ေဆးရွိေပမဲ့ ဝက္တုပ္ေကြးက ကုသဖို႔ ေဆးမရွိေသးပါ။ (၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္း)
ဆိုေတာ့ အဲသည္စစ္တမ္းအရ ကၽြန္ ေတာ္တို႔ေတြ က်န္းမာေရးအသိပညာေပး မႈအပိုင္းမွာ မ်ားစြာ လိုအပ္ေသးေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ဆြဲႏိုင္ပါ၏။
အေျဖမ်ားအနက္ အခ်ိဳ႕ကို ျပန္ရွင္း ျပလိုပါသည္။
– ေသြးလြန္တုပ္ေကြးထက္ ရာသီ တုပ္ေကြးက အေသအေပ်ာက္ပိုမ်ားၿပီး ပိုလို႔ အႏၲရာယ္မ်ားပါသည္။
မွားပါသည္။ အကယ္၍ ရာသီဥတု က အလြန္အမင္း ေအးလာၿပီး မိုးေတြ အဆက္မျပတ္႐ြာကာ သည္းသည္း မည္းမည္း မိုးေအးေနၿပီး လူတိုင္း ကိုယ္ခံ အားက်ခ်ိန္တြင္ ရာသီတုပ္ေကြးက ကပ္အသြင္ ကူးစက္မႈ ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ အတြက္ ေၾကာက္ရသည္ဆိုေသာ္လည္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက လတ္တေလာ ကမၻာ့ပူေႏြးလာမႈႏွင့္ လူဦးေရအေျခအေန၊ ကမၻာ့ၿမိဳ႕ျပ ျဖစ္ထြန္းလာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကာကြယ္ ႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ ေဆာင္ၾက ရာတြင္ အခက္အခဲရွိျခင္း ေၾကာင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက ရာသီတုပ္ ေကြးထက္ ပိုအႏၲရာယ္မ်ားပါသည္။
အေသအေပ်ာက္အားျဖင့္ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးက ေသြးလန္႔အဆင့္ မဟုတ္ ေသာ အဆင့္(Dengue Fever) ျဖစ္ ပြားသူ၏ ၁ရာခိုင္ႏႈန္းေအာက္ ေသဆုံး ႏိုင္ၿပီး ေသြးလန္႔အဆင့္ ေသြးလြန္တုပ္ ေကြး (DHF) ျဖစ္ပြားသူ၏ ၂ ရာခိုင္ႏႈန္း မွ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေသဆုံးႏိုင္သည္။ ရာသီတုပ္ေကြးက ျဖစ္ပြားသူ၏ ၀.၀၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ေသဆုံးႏိုင္သည္ဟု ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က ဆိုပါသည္။
-ႏွာေခ်ျခင္းမွ ကူးစက္တတ္သျဖင့္ ကူးစက္ျမန္ျခင္းေၾကာင့္ ရာသီတုပ္ေကြး ကို ပိုေၾကာက္ရပါသည္။
အားလုံး မမွန္ပါ။ ေလမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္သျဖင့္ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ျမန္တတ္ေသာ္ လည္း ရာသီဥတုအေျခအေန၊ တကိုယ္ ရည္သန္႔ရွင္းေရးတို႔ျဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါ သည္။ ျခင္က်ားမွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ေသာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးသည္လည္း တစ္ကိုယ္ ရည္သန္႔ရွင္းေရး၊ ျခင္ႏွင့္ ေလာက္လန္း ႏွိမ္နင္းေရးတို႔ျဖင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါသည္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ ငံအဖို႔ သည္ေရာဂါႏွစ္ခုစလုံး အႏၲရာယ္ သည္ သတိထားေစာင့္ၾကည့္ၾကရမည့္ အေနအထားျဖစ္ေသာ္လည္း သက္ေရာက္ မႈအရ ပိုမိုျမင့္မားေသာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အႏၲရာယ္ကို ပိုမိုအေလးထားၾကပါသည္။
– ေသြးလြန္တုပ္ေကြးက ကုသဖို႔ ေဆးရွိေပမယ့္ ရာသီတုပ္ေကြးက ကုသဖို႔ ေဆးမရွိေသးပါ။
မွားပါသည္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး အတြက္ ကုသသည့္ေဆးမရွိသလို ကာ ကြယ္ေဆးလည္း အလြယ္တကူ မရႏိုင္ ေသးပါ။ ႁခြင္းခ်က္အေနျဖင့္ ကာကြယ္ ေဆးကို စမ္းသပ္လ်က္ရွိဆဲျဖစ္ၿပီး ေသြး လြန္တုပ္ေကြး ဗီဇထည့္ထားေသာ ျခင္ မ်ိဳးစိတ္ျဖင့္ လူကို အကိုက္ခိုင္းကာ လူမွ ပဋိတုံ႔ျပန္မႈ ပစၥည္းထြက္ေစကာ ကာ ကြယ္ႏိုင္မည့္နည္း ဂ်ပန္၊ မေလးႏွင့္ စင္ ကာပူတို႔တြင္ စမ္းသပ္အသုံးျပဳေနေသာ္ လည္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မသုံးႏိုင္သလို အျပည့္အဝ မေအာင္ျမင္ေသးပါ။ လူကို ထိုးႏွံမည့္ ကာကြယ္ေဆးသည္လည္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြး မ်ိဳးစိတ္အားလုံးအား အျပည့္အဝ မကာကြယ္ႏိုင္ေသးသလို ေဈးႏႈန္းအားျဖင့္ ႀကီးပါသည္။
ရာသီတုပ္ေကြးအတြက္မူ ထိ ေရာက္ေသာ ကာကြယ္ေဆးကို လက္ လွမ္းတမီ ရႏိုင္ပါသည္။ ကာကြယ္ႏိုင္ ပါသည္။ ဗိုင္းရပ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ၾကသည့္ ေရာဂါႏွစ္မ်ိဳးစလုံးအတြက္ ကုသေသာ ေဆးတိတိက်က်မရွိျငား ရာသီတုပ္ေကြး အတြက္မူ ကာကြယ္ေဆး ရႏိုင္ထိုးႏွံႏိုင္ သည္။ ရာသီအေနအထားအရ ကမၻာႀကီး ပူေႏြးလာျခင္း၊ လူဦးေရ ထူထပ္လာျခင္း၊ ကမၻာအႏွံ႔ အလြယ္တကူ ခရီးသြားလာႏိုင္ လာျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး သည္ ရာသီတုပ္ေကြး ပိုမိုအေလးသတိျပဳ ၾကရမည့္ ေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္သည္။
