“ျပည္သူ႕အား လိုပါသည္”သည္လို ေျပာမည္ႀကံတိုင္း ဆရာမင္းခန္႔၏ “ျပည္သူကို ျပန္ျပန္မခိုင္းပါနဲ႔” ေဆာင္း ပါးေခါင္းစဥ္ကို ျပန္ျပန္သတိရသည္။ အဲသည္ေၾကာင့္ပဲ ျပည္သူ႕အားကို လို အပ္သည့္ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးအေၾကာင္း ဆက္မေရးျဖစ္ခဲ့တာ လေပါင္းၾကာလာခဲ့ ပါၿပီ။ ခု ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေတြ ျပည္ သူ႕အၾကား မ်ားျပားစြာ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ ျဖစ္လာၿပီး ေသေပ်ာက္တာေတြ ရွိလာ ခ်ိန္မွာေတာ့ အားတင္းၿပီးေရး ျဖစ္သည္။ ျပည္သူ႕အားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ လိုအပ္ပါ သည္။
ႏိုင္ငံသည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာကာစ ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ မူရင္းမဆြကပင္ လၽွင္ Double Burden လို႔ ေခၚရမည့္ အစြန္းတရားႏွစ္ဘက္ကို ရင္ဆိုင္ၾကရပါ သည္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေပ်ာက္ကြယ္ သြားၿပီးေလေသာ ဝမ္းပ်က္၊ ဝမ္းေလၽွာ၊ ငွက္ဖ်ား၊ တီဘီ အစရွိေသာ ကူးစက္ ေရာဂါမ်ားကို ႏိုင္ႏိုင္နင္းနင္း မႏွိမ္နင္း ႏိုင္ေသးပါ။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ကမၻာျပား ျခင္းသက္ေရာက္မႈအရ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံ မ်ား၏ လတ္တေလာျဖစ္လာေသာ မကူး စက္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားျဖစ္သည့္ အဝ လြန္ေရာဂါ၊ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳ အစရွိသည့္ ေရာဂါတို႔ ဖိစီးမႈကို သက္ေရာက္ခံၾကရပါ သည္။
သည္ထက္ ဇာတ္နာတာက ကမၻာ့ ၿမိဳ႕ျပျဖစ္ထြန္းလာမႈ အက်ိဳးသက္ေရာက္ ခ်က္ Globalization Effect အရ ေတာမွာျဖစ္သည့္ ငွက္ဖ်ား၊ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးတို႔တြင္လည္း ယခင္လို နယ္ေျမ အကန္႔အသတ္မရွိေတာ့။ ေတာကေရာဂါ ၿမိဳ႕ေရာက္၊ ၿမိဳ႕ကေရာဂါ ေတာေရာက္ ျဖစ္လာသည့္အေန အထားတြင္ အေတာ္ အလုပ္လုပ္ႏိုင္ပါမွ အေသအေပ်ာက္ေတြ နည္းလာမည့္ အေရးျဖစ္ပါ၏။
သူမ်ားေတြႏိုင္ငံမွာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ ေလၿပီးေသာ ေရာဂါမ်ားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထိန္းခ်ဳပ္ရာမွာ အခက္အခဲေတြ ဝန္ထုပ္ ဝန္ပိုးေတြက ႏွစ္ဆမက သုံးဆမက အခက္ အခဲေတြ ရွိပါသည္။ လတ္တေလာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ကူးစက္ျပန္႔ပြားေန ခ်ိန္ျဖစ္သျဖင့္ ယင္းေရာဂါ ကာကြယ္ႏွိမ္ နင္းဖို႔ အေရးႀကီးပုံကို သာဓက ေဆာင္ ပါမည္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဟူသည္
ေအးဒီးအမည္ရွိ ေရၾကည္ေရသန္႔ မွာ ေပါက္ပြားသည့္ ေန႔အခ်ိန္မွာ ကိုက္ ေသာျခင္က်ားေၾကာင့္ ပ်ံ႕ပြားကူးစက္ ေသာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးသည္ ယခင္က အခ်ိန္၊ ကာလ၊ ေနရာ၊ အသက္အ႐ြယ္ ေ႐ြးသည့္ေရာဂါအျဖစ္ သိမွတ္ခဲ့ၾကရာမွ ယခုအခါ ရာသီမေ႐ြး၊ အသက္အ႐ြယ္ မေ႐ြး၊ ေတာေရာၿမိဳ႕ပါ ျဖစ္ပြားႏိုင္သည့္ ေရာဂါ ျဖစ္လာပါသည္။
ယခင္က ေဖေဖာ္ဝါရီ ၊ မတ္လမွာ ျဖစ္ပြားမႈ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း တက္လာၿပီး ေက်ာင္းဖြင့္ရာသီ ေမ၊ ဇြန္မွာ အျမင့္ဆုံး ကူးစက္တတ္ကာ မိုး႐ြာသြန္းခ်ိန္ ဇူလိုင္၊ ဩဂုတ္မွာ က်သြားတတ္ပါ၏။ ႏိုဝင္ ဘာ၊ ဒီဇင္ဘာမွာ မရွိသေလာက္ ျဖစ္သည္။
ယခု ရာသီမေ႐ြး ျဖစ္သည္။
ယခင္က ၿမိဳ႕ျပေရာဂါျဖစ္ၿပီး ေက်း လက္မွာ မျဖစ္တတ္။ ယခု ေတာေရာ ၿမိဳ႕ပါ ျဖစ္သည္။
ယခင္က အသက္ေျခာက္လမွ အ သက္တစ္ဆယ့္ေလးႏွစ္အတြင္းသာ ျဖစ္ မ်ားသည္ဟု ေယဘုယ် လက္သင့္ခံထား ၾကသည္။ ယခု လူႀကီးေတြမ်ားတြင္ပါ ျဖစ္ပြားလာၿပီး စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ျဖစ္လာ သည္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးသည္ ေသြးလန္႔ သည့္အဆင့္ေရာက္ပါက အသက္ေသ ဆုံးႏိုင္သည့္ ေရာဂါျဖစ္ပါ၏။
ျဖစ္ပြားႏႈန္းက ကမၻာမွာေရာ ျမန္ မာတြင္ပါ တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ တရိပ္ရိပ္ တက္လာသည္။
ေက်းလက္လူဦးေရႏွင့္ က်န္းမာ ေရးဝန္ထမ္း လႊမ္းၿခဳံမႈအခ်ိဳး
ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္ မႈလုပ္ငန္းသည္ နယ္ပယ္က်ယ္ျပန္႔ပါ ၏။ ႀတိဂံပုံႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ေျပာရလၽွင္ ၿမိဳ႕ ျပလူဦးေရသည္ ႀတိဂံ၏ထိပ္ပိုင္းျဖစ္ သည္။ ေတာ႐ြာေန လူဦးေရသည္ လူဦး ေရစုစုေပါင္း၏ ၇၀ ရာႏႈန္းရွိၿပီး ႀတိဂံ၏ ေအာက္အေျခပိုင္းႏွင့္ အလားသဏၭာန္ တူပါသည္။ သို႔ေသာ္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ ေရွာက္မႈေပးေနေသာ အေနအထားသည္ ႀတိဂံပုံေဇာက္ထိုး ျဖစ္ပါသည္။ ၿမိဳ႕ျပတြင္ ပစၥည္းကိရိယာႏွင့္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္း အင္အားမ်ားသေလာက္ ေတာ႐ြာ ေက်း လက္မွာ နည္းပါးသည္။ ယင္းအေန အထားအရ ေက်းလက္ေတာ႐ြာမ်ား၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ ျပည္သူ႕အားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရယူႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါ သည္။
အားလုံးနားရည္၀ၿပီးသား စကား ျဖစ္သည့္ “ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသ ျခင္းထက္ ပိုေကာင္းသည္”ဟူသည့္အ တိုင္းပင္ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ျခင္းသည္ ကုသျခင္းထက္ ပိုမိုထိေရာက္သလို အကုန္ အက်လည္း နည္းပါးပါသည္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအတြက္ဆိုလၽွင္
၁။ ျခင္အကိုက္မခံရေအာင္ အက်ႌ လက္ရွည္၊ ေဘာင္းဘီရွည္ ဝတ္ဆင္ပါ။
၂။ အိပ္သည့္အခါတိုင္း ေန႔၊ ည မေ႐ြး ျခင္ေထာင္ျဖင့္ အိပ္စက္ပါ။ ေဆး စိမ္ျခင္ေထာင္ကိုလည္း အသုံးျပဳႏိုင္ပါ သည္။
၃။ ျခင္ႏိုင္ေဆးလိမ္းပါ။
စသည့္ အသိပညာမ်ားကို ျပည္သူ႕အၾကား စိမ့္ဝင္မွတ္သား နာယူ တတ္လာရန္ က်န္းမာေရးပညာေပး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္း မ်ားႏွင့္အတူ လက္တြဲဝိုင္းဝန္းၾကရန္ မ်ားစြာ လိုအပ္သည္။
ေနာက္တစ္ခုက ပိုးေလာက္လန္းႏွင့္ ျခင္ ရွင္းလင္းျခင္းပါ။ သက္ႀကီးျခင္တစ္ ေကာင္ျဖစ္လာပါမွ ႏွိမ္နင္းျခင္းထက္ ပိုးေလာက္လန္းဘ၀မွာ ႏွိမ္ႏွင္းျခင္းက ပိုမိုလြယ္ကူ ထိေရာက္ပါသည္။ ျခင္ ေပါက္ပြားႏိုင္သည့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကို ရွင္းလင္းထားျခင္းျဖင့္ မိသားစုႏွင့္ ပတ္ ဝန္းက်င္ကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါသည္။
ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္မႈ မည္သို႔လုပ္ ေဆာင္ေနၾကသနည္း၊ ယခုေရာ ဘာေတြ လုပ္ၾကမည္နည္း စသျဖင့္ ေတြးေတာဖို႔ လိုအပ္သလို ႏိုင္ငံတကာကိုလည္း ျပန္လွည့္ ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။ မေလးရွားႏွင့္ စင္ကာပူတို႔တြင္ ျပည္သူ႕က်န္းမာေရး ဥပေဒေတြ အေသအခ်ာျပ႒ာန္းကာ မိမိအိမ္တြင္း ပိုးေလာက္လန္း ေတြ႕ရွိ ပါက ျပည္သူ႕က်န္းမာေရးရဲမ်ားမွ စစ္ေဆး ကာ ျပင္းထန္ေသာဒဏ္ေငြ တပ္႐ိုက္ အေရးယူပါသည္။ မိမိအိမ္တြင္း ေလာက္ လန္း မခိုမကပ္ဖို႔ မိမိတို႔တာဝန္ယူၾကရ ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာလည္း ထို႔နည္း တူျဖစ္ပါသည္။ သည္လို ပူးေပါင္းလုပ္ ေဆာင္လာဖို႔ မိမိတို႔ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္း တို႔က ဖုံး၊ သြန္၊ လွဲ၊ စစ္ လုပ္ဖို႔ စည္း ႐ုံးလ်က္ လူစုလၽွင္ အားလုံးပါဝင္မလာ ၾက။ ရံဖန္ရံခါမ်ား မိမိတို႔မွ အဲသည္အ လုပ္ အရပ္ထဲလုပ္ေနခ်ိန္ ထူးထူးျခားျခား အခိုင္းခံရ အေစခံရတာမ်ိဳး ႀကဳံလၽွင္ ႀကဳံရတတ္ပါေသးသည္။
“တဆိတ္ ဆရာမေရ၊ ကၽြန္ေတာ့္ အိမ္က ဘုရားပန္းအိုးေလးပါ လဲေပးသြား ပါဦး”ဆိုတာမ်ိဳး ႀကဳံရသလို
ရံဖန္ရံခါမေတာ့
“အဲသေလာက္ ေရရွားေနတဲ့အထဲ၊ ေရေတြ လာသြန္ေနေသးတယ္။ ငါနဲ႔ ေတြ႕ေတာ့မွာပဲ”စသျဖင့္ အႀကိမ္းအ ေမာင္းလည္း ခံရတတ္ပါသည္။
Globalization Effect ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔
အေတာ္မ်ားမ်ား တက္ႂကြစြာလုပ္ လိုၾကသည္က ျခင္ေဆးမႈတ္ၾကဖို႔ ျဖစ္ ပါသည္။ အမွန္က အဲသညၤ္သါေည ျဖန္းသည့္လုပ္ငန္းသည္ ေသြးလြန္တုပ္ ေကြး ေရာဂါကပ္အသြင္ ျပန္႔ပြားမႈအား ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း (Outbreak Control Measure)တြင္သာ အသုံးျပဳၾကပါသည္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေၾကာင့္ ေသြး လန္႔သည့္ လကၡဏာရွိသည့္ ကေလးတစ္ ေယာက္ရွိခဲ့သည္ႏွင့္ ျပည္သူ႕က်န္းမာမွ ဝန္ထမ္းမ်ားက အဲသည္ကေလးရွိေနသည့္ ေနအိမ္ႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုက္ႏွစ္ရာပတ္ လည္ကို သက္ႀကီးျခင္ေကာင္ ႏွိမ္ႏွင္း ေရးအတြက္ ျခင္ေဆးမႈတ္ၾကရာမွာပဲ အသုံးျပဳသည့္ ဗ်ဴဟာ ျဖစ္ပါသည္။
အလဟသကာကြယ္ေရးအတြက္ ယင္း Foggan mechine ကို မသုံးၾကေပမဲ့ ေခတ္အဆက္ဆက္ ႏိုင္ငံေရးသမားတို႔က အျပေကာင္းလွသည့္ သည္လုပ္ငန္းကို လုပ္လိုၾကပါသည္။ ျခင္ ေခတၱခဏ ေပ်ာက္ကင္းေပမဲ့ ယင္းေဆးေၾကာင့္ ျဖစ္ ေသာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ပတ္ဝန္း က်င္က ခံရပါသည္။ ထို႔ထက္ ဆိုးသည္ က ယင္းေဆးကို မၾကာခဏ မလိုအပ္ ပါဘဲ အသုံးျပဳပါက ႐ႉမိသူတို႔ အသက္ ႐ႉလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါေတြအျပင္ ယင္းျခင္တို႔ ယင္းပိုးသတ္ေဆးကို ယဥ္ပါး ေစသည့္ ျပႆနာ ရွိႏိုင္ပါသည္။
အဘိတ္
အဘိတ္ေခၚ ေလာက္လန္းေသေဆး သည္ အက်ိဳးမ်ားပါသည္။ အႏၲရာယ္ မရွိ၊ ေသာက္သုံးရာမွာ အနံ႔အသက္ မေကာင္းတာႏွင့္ ေဈးႀကီးလြန္းတာေၾကာင့္ အၿမဲတေစ မသုံးႏိုင္တာမွအပ အက်ိဳး ေက်းဇူးမ်ားပါသည္။ ေငြေၾကးအင္အား အေျခအေနအရ ယင္းအဘိတ္ခတ္ျခင္းကို ျပည္သူ႕က်န္းမာမွ ေရာဂါပိုးကူးစက္ ျပန္႔ပြားမႈ အမ်ားဆုံးအခ်ိန္၊ အမ်ားဆုံး ၿမိဳ႕နယ္မွာ အဲသည္အဘိတ္ခတ္တာကို လုပ္ေဆာင္တတ္ၾကပါသည္။
လတ္တေလာ အေျခအေန
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးသည္ ရန္ကုန္ တိုင္းအတြင္း ယခုႏွစ္ျဖစ္ပြားမႈ ယခင္ႏွစ္ ကထက္ မမ်ားခဲ့ေသာ္လည္း ၿမိတ္ေဆး႐ုံ ႀကီး၏ အခ်က္အလက္မ်ားအရ ယခုႏွစ္ ျဖစ္ပြားမႈ မ်ားျပားပါသည္။ ဇန္နဝါရီလ အတြင္း ကေလးကုသေဆာင္တြင္ အတြင္းလူနာအျဖစ္ ကုသမႈခံယူသူ ၂၀ ေက်ာ္မွသည္ လစဥ္ဆတိုး တိုးတက္ ကူးစက္လာခဲ့သည္။ ယခုလအတြင္း အတြင္း လူနာတစ္ရာေက်ာ္ရွိလာၿပီး ေသဆုံးသူ ကေလးႏွစ္ဦးရွိလာခဲ့ၿပီး ယင္း ကိန္းဂဏန္းမ်ားတြင္ လူႀကီးလူနာမပါဝင္ ေသးသလို ျပင္ပပုဂၢလိကေဆး႐ုံေဆး ခန္းမ်ားမွ ကိန္းဂဏန္း မပါဝင္ေသးပါ။ သည့္အတြက္ အားစိုက္ကာ ကာကြယ္ႏွိမ္ နင္းေရးလုပ္ငန္းကို ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္က ေလးမ်ားစုစည္းမိၿပီး အလြယ္တကူ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔မည့္အခ်ိန္မက်မီ ကာကြယ္ ေရးလုပ္ငန္းမ်ား အားလုံး ဝိုင္းဝန္းလုပ္ ေဆာင္ၾကရမည့္ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္ပါသည္။
တစ္အိမ္ေထာင္တည္း လုပ္႐ုံႏွင့္ ကာကြယ္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါမဟုတ္ပါ။ တစ္အိမ္ခ်င္းမွသည္ တစ္ရပ္ကြက္လုံး၊ တစ္ၿမိဳ႕နယ္လုံး ညီၫြတ္စြာ ကာကြယ္ႏွိမ္ နင္းပါမွ ယင္းကပ္အသြင္ ေရာဂါပိုးကူး စက္ျပန္႔ႏွံ႔မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါ သည္။
လတ္တေလာ ေႂကြးေၾကာ္ေနေသာ Universal Health Coverage ၏ အေျခခံသည္လည္း ျပည္သူ႕အားကိုလၽွင္ အေျခခံရယူဖို႔ ျဖစ္ပါ၏။ မိမိတို႔ က်န္း မာေရးဝန္ထမ္းအင္အားျဖင့္ အဘယ္မွာ အလုံးစုံကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါမည္နည္း။ မိမိတို႔ဘက္မွ က်န္းမာေရးပညာေပးၿပီး အားလုံးက ဝိုင္းၾကဝန္းၾကပါဝင္ၾကပါမွ သာလၽွင္ သည္စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ေက်ာ္ လႊားႏိုင္ေပမည္ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ယင္း ကူးစက္ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ မိမိတို႔ ခ်စ္လွစြာေသာ ေသြးခ်င္းသားခ်င္း ရင္ႏွစ္သည္းခ်ာတို႔အသက္ကို အခ်ိန္မီ ကယ္တင္ၾကပါစို႔၊ ဝိုင္းၾက ဝန္းၾကပါ စို႔ဟု တိုက္တြန္းခ်င္ပါသည္။
