ထားဝယ္ၿမိဳ႕ ကၫုံရပ္ကြက္ရွိ ေျမတိုက္ေက်ာင္းဝင္းအတြင္း ႏွစ္ ၁၅၀ သက္တမ္းရွိၿပီျဖစ္ေသာ ပင္မေက်ာင္း ေဆာင္တစ္ေဆာင္ ေမလ ၁၁ ရက္ ညက မီးေလာင္ကၽြမ္းခဲ့ရာ ဂဏဝိမုတ္ စာခၽြန္ ေတာ္ႏွစ္ခုႏွင့္ အျခားေရွးေဟာင္း ပစၥည္း မ်ား မီးထဲပါသြားေၾကာင္း ယင္းေက်ာင္း တိုက္မွ ဆရာေတာ္မ်ားထံမွ သိရသည္။
မီးထဲပါသြားသည့္ စာခၽြန္ေတာ္ ႏွစ္ခုမွာ ထားဝယ္ခ႐ိုင္အတြင္း ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားေသာ ဂဏဝိမုတ္ ကူးတို႔ ဂိုဏ္း ပထမဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္အား ဂဏဝိမုတ္ အရာထားေတာ္မူသည့္ စာခၽြန္ေတာ္ႏွင့္ ကူးတို႔ဂိုဏ္းအား အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၅၈ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၉၆)ခုႏွစ္တြင္ အတုမရွိတိုက္ သမၼဳတိသာသနာပိုင္ ပုခန္းဆရာေတာ္က အမိန္႔ေတာ္ရွိသည့္ စာခၽြန္ေတာ္မ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္တမ္း မ်ားအရ သိရသည္။
မီးေလာင္သည့္ သစ္သား ေက်ာင္း ေဆာင္မွာ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၂၉ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၆၇)ခုႏွစ္တြင္ စတင္တည္ ေဆာက္ခဲ့သည့္ အလ်ား ၁၄၀ ေပ၊ အနံ ၁၀၀ ေပ၊ အျမင့္ ၃၀ ေပရွိ ေျခတံရွည္ တစ္ထပ္ သစ္သားေက်ာင္းေဆာင္ ျဖစ္ သည္။
ေက်ာင္းေပၚတြင္ ေရွးေဟာင္း ေ႐ႊပုရပိုက္မ်ား၊ ေပစာမ်ား၊ က်မ္းစာအုပ္ မ်ားႏွင့္ အျခားရွားပါး စာအုပ္စာတမ္း မ်ားႏွင့္ ေရွးေဟာင္း ပစၥည္းတို႔ ထားရွိရာ ပစၥည္းအားလုံး မီးထဲပါသြား ေၾကာင္း ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ သဒၶမၼ ေဇာတိက ဓဇ ဦးကလ်ာဏက မိန္႔ၾကားသည္။
“(ႏွေျမာဆုံးကေတာ့) စာခၽြန္ေတာ္ ပဲကြယ္။ ဒီပစၥည္းနဲ႔ လုံးထုပ္ၿပီးေနလာ ရတာ ၈၁ ႏွစ္(အ႐ြယ္ေရာက္ၿပီ)။ ၉ ႏွစ္သား ကတည္းက ေနလာရတာ”ဟု ေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္က မိန္႔သည္။
ဆရာေတာ္မွာ ယင္းေက်ာင္းေပၚ တြင္ တစ္ပါးတည္း သီတင္းသုံးၿပီး မီးေလာင္ေနသည္ကို မသိဘဲ ေက်ာင္း ဝင္းအတြင္း ေက်ာင္းေဆာင္တစ္ခုတြင္ သီတင္းသုံးသည့္ ရဟန္းငယ္တစ္ပါးက ေအာ္ဟစ္၊ ေက်ာင္းေဆာင္အား ေက်ာက္ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္မွ ႏိုးလာၿပီး ယင္းရဟန္းငယ္ ေထာင္ေပးသည့္ ေလွကားျဖင့္ ျပတင္းေပါက္မွ ဆင္းခဲ့ ရေၾကာင္း ဆရာေတာ္က မိန္႔ၾကားသည္
ေက်ာင္းေဆာင္၏ မည္သည့္ ေနရာက စတင္ေလာင္ကၽြမ္းသည္ကို မသိရဘဲ မီးေလာင္သည့္ အသံမ်ိဳး ၾကားသျဖင့္ ထၾကည့္ရာမွ အျမင့္ဆုံး ျပႆဒ္ဘုံဆင့္အတြင္း မီးခိုးလုံးမ်ား ထြက္ေနသည္ကိုသာည ၁၂ နာရီေက်ာ္တြင္ စျမင္ခဲ့ရာမွ ဆရာေတာ္ကိုသာ အဓိက ထား ကယ္တင္ခဲ့ေၾကာင္း အထက္ပါ ရဟန္းငယ္က မိန္႔သည္။
“မိနစ္ ၂၀ အတြင္းမွာ တစ္ ေက်ာင္းလုံး ျပာက်သြားတယ္၊ မီးသတ္ သမားေတြ မီးသတ္ခ်ိန္မွာ ႏွစ္နာရီ ေလာက္ သတ္လိုက္ရတယ္”ဟု အဆိုပါ ရဟန္းငယ္က မိန္႔သည္။
ေက်ာင္းေပၚတြင္ အျခား လၽွပ္စစ္ ပစၥည္း အသုံးအေဆာင္မ်ားလည္း မီးထဲပါသြားၿပီး ေက်ာင္းေအာက္ရွိ ကား တစ္စီးကိုမူ ဝိုင္းဆြဲထုတ္ၾကရာ မီးထဲပါ မသြားေသာ္လည္း အေတာ္ပင္ ပ်က္စီး ခဲ့ေၾကာင္း ရဟန္းငယ္ထံမွ သိရသည္။
ေရွးေဟာင္းေက်ာင္းေဆာင္ မီးေလာင္ ရျခင္းႏွင့္ ကူးတို႔ဂိုဏ္း စတင္ျဖစ္ေပၚ လာသည့္ စာခၽြန္ေတာ္မ်ား မီးထဲ ပါ သြားျခင္းသည္ တန္ဖိုး မျဖတ္ႏိုင္ေသာ ဆုံး႐ႈံးမႈျဖစ္ေၾကာင္း ထားဝယ္သား စာေရးဆရာတစ္ဦးျဖစ္သည့္ ယဥ္ေက်း မႈဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု ဒုတိယဝန္ ႀကီးေဟာင္း ေမာင္သန္းေဆြ(ထားဝယ္)က ေျပာသည္။
“တေလာကပဲ လုပ္ေသးတယ္ (ေျမတိုက္ေက်ာင္း)ႏွစ္ ၁၅၀ ျပည့္၊ ခုလို မီးထဲပါသြားေတာ့ အစားထိုး မရႏိုင္ ဘူးေပါ့ဗ်ာ”ဟု ေမာင္သန္းေဆြ (ထားဝယ္) က ေျပာသည္။
အဆိုပါ မီးေလာင္ကၽြမ္းမႈမွာ မ်က္ႏွာက်က္တြင္ရွိသည့္ ဝါယာႀကိဳး မ်ား ေဟာင္းႏြမ္းေဆြးေျမ႕ၿပီး အပူလြန္ကဲ ရာမွ မီးစတင္ေလာင္ကၽြမ္းခဲ့ေၾကာင္း ထားဝယ္ခ႐ိုင္ မီးသတ္တပ္ဖြဲ႕၏ မွတ္ တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။
