တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ဆလုံလူမ်ိဳးစစ္စစ္ ၆၀၀ ဦးေက်ာ္သာ ရွိေတာ့ေၾကာင္း တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ေရးရာဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ႏိုင္သက္လြင္က ႏိုဝင္ဘာလ ၁၇ ရက္ ေန႔ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ ေျပာၾကား ခဲ့သည္။
ဝန္ႀကီး ေျပာၾကားသည့္ ဆလုံစစ္ စစ္ ဦးေရ အတိအက်က ၆၃၅ ဦး။
ေကာ့ေသာင္းခ႐ိုင္တြင္ အိမ္ေျခ ၄၇ စု၊ လူဦးေရ ၂၀၄ ဦး။ ၿမိတ္ခ႐ိုင္တြင္ အိမ္ေထာင္စု ၉၈ စု၊ လူဦးေရ ၄၃၁ ဦး ဟု ဝန္ႀကီးက ေျပာခဲ့သည္။ မည္သည့္ စာရင္းဇယား၊ အခ်က္အလက္မ်ားကို အေျခခံေၾကာင္း ဝန္ႀကီးက ထည့္ေျပာ မသြားေပ။
သို႔ေသာ္ ဆလုံစစ္စစ္ဦးေရႏွင့္ တကြ ဗမာဆလုံ၊ ကရင္ဆလုံ၊ မြန္ ဆလုံႏွင့္ ပအို႔ဆလုံ ဟူေသာ ေသြးေႏွာ ဆလုံဦးေရမ်ားပါ အားလုံးေပါင္း ၁၈၁၉ ဦး ရွိေၾကာင္း ဝန္ႀကီး၏ ေျပာၾကား ခ်က္က လြန္ခဲ့သည့္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့ဖူးေသာ စာတမ္း အခ်ိဳ႕ႏွင့္ မကြာဟလွပါ။
ဆလုံေဒသခံအခ်ိဳ႕ ေျပာျပခ်က္အရ ဆလုံဦးေရ ၁၈၀၀ ဝန္းက်င္သာ ရွိေတာ့ သည္ဟု ၂၀၁၄ ခုႏွစ္က ျပဳစုထားေသာ ရန္ကုန္ အေနာက္ပိုင္းတကၠသိုလ္ ျမန္ မာစာဌာန တြဲဘက္ပါေမကၡ ေဒါက္တာ ရီရီခင္၏ ဆလုံလူမ်ိဳး၏ လူမႈဘ၀ စာတမ္းတြင္ ပါရွိသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ က်င္းပသည့္ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝးတြင္ တင္သြင္း ခဲ့သည့္အဆိုတြင္ တိုင္းအတြင္း ဆလုံ ဦးေရ ၃၄၃၈ ဦးသာ ရွိေတာ့သည္ဟု ေဖာ္ျပထားေၾကာင္း ယင္းစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အထက္ပါ ကိန္းဂဏန္းမ်ားသာ အမွန္ဆိုက ၂ ႏွစ္အတြင္း ဆလုံဦးေရ ထက္ဝက္ခန္႔ ေလ်ာ့က်သြားသည္ဟု ဆိုရေတာ့မည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္မူ ဆလုံ စုစုေပါင္း ၁၈၀၀ ဝန္းက်င္ဟူသည့္ ကိန္းဂဏန္းကို ဆလုံေခါင္းေဆာင္ႀကီး တစ္ဦးက ျငင္းဆိုလိုက္သည္။
ျငင္းဆိုခဲ့သူက ဆလုံမ်ိဳးႏြယ္စု၏ ေနာက္ဆုံးနတ္ဆရာ ျဖစ္လာဖြယ္ရွိသူ ဆလုံနတ္ဆရာအိုႀကီး ကာရွား။ ကာရွား သည္ ဆလုံမ်ိဳးႏြယ္စု၏ တစ္ဦးတည္း ေသာ နတ္ဆရာျဖစ္ၿပီး သူ၏ နတ္ဆရာ ေနရာကို ဆက္ခံမည္သူ မရွိေသးဟု ဆို သည္။
နတ္ဆရာ ကာရွားက ဆလုံ ၁၈၀၀ ခန္႔ မရွိႏိုင္ေတာ့ဟု ဘာသာျပန္မွ တစ္ဆင့္ ေျပာခဲ့ေလသည္။ ဦးေရမည္မၽွ ရွိေသး သည္ကိုမူ နတ္ဆရာကာရွားလည္း အမ်ားနည္းတူ အတိအက် မေျပာႏိုင္ေပ။
ဆလုံတို႔၏ လူေနမႈစ႐ိုက္အရပင္ ေနရာတစ္ခုတြင္ အတည္တက် မေန ထိုင္ျခင္း၊ ဘာသာစကားႏွင့္ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး အခက္အခဲ(ေလွေပၚတြင္ ေနထိုင္ဆဲ ဆလုံမ်ားရွိဆဲျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္)တို႔ေၾကာင့္ ဆလုံစစ္တမ္း ေကာက္ယူသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ဆလုံဦးေရ အတိအက် ေကာက္ယူရန္ အခက္အခဲရွိၾကသည္။
အထူးသျဖင့္ ဆလုံစစ္စစ္တို႔သည္ သူစိမ္းမ်ားႏွင့္ မဆက္သြယ္ မဆက္ဆံ လိုၾက။ ဆလုံနတ္ပြဲကဲ့သို႔ေသာ ဆလုံ တို႔၏ အႀကီးမားဆုံး ပြဲေတာ္သို႔ပင္ သူစိမ္း မ်ားရွိေနလၽွင္ ဆလုံစစ္စစ္အခ်ိဳ႕ ဝင္မႏႊဲ ၾကေပ။
ဆလုံဦးေရ တႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ေလၽွာ႔နည္းလာသည္ကိုမူ အစိုးရႏွင့္ ဆလုံအေရး ေလ့လာသူအားလုံးက လက္ခံထားၾကသည္။ ေနာက္ဆုံးလက္ က်န္ဆလုံတို႔သည္ ကၽြန္းစုၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းရွိ ဒုံးပုလဲေအာ္၊ ေညာင္းမႈိင္း၊ လင္းလြန္းေအာ္၊ ပက္ကလက္ကၽြန္း၊ ဘုတ္ျပင္းၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ အလယ္ မာန္၊ လငန္း႐ြာ၊ ကံေမာ္ႀကီး၊ ကိုေဖာ့႐ြာ ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ မႀကဳံဂလက္၊ ေညာင္ဝိႏွင့္ ဇာဒဏ္ႀကီးကၽြန္းတို႔တြင္ ေနထိုင္ လွည့္လည္က်က္စားၾကသည္။
ဆလုံဦးေရ ေလ်ာ့နည္းလာရျခင္း မွာ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ အရက္၊ ဆလုံ အခ်င္းခ်င္း အိမ္ေထာင္ျပဳမႈနည္းလာ ျခင္းႏွင့္ ဆလုံအုပ္စုအခ်ိဳ႕တို႔သည္ ထိုင္းႏိုင္ငံသို႔ ေျပာင္းေ႐ြ႕သြားလာျခင္း တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေဒါက္တာ ရီရီခင္၏ အထက္ပါ ၂၀၁၄ စာတမ္းတြင္ ေရးသား ေဖာ္ျပထားသည္။
အထက္ပါ အေၾကာင္းတရား မ်ားသည္ ေရငုပ္ကၽြမ္းက်င္သည့္ ဆလုံ လူမ်ိဳးမ်ားအား ေရလုပ္ငန္းရွင္ တခ်ိဳ႕က မူးယစ္ေဆးမ်ား ေကၽြးကာ ခိုင္းေစျခင္း၊ ဆလုံကၽြန္းမ်ား ေပၚသို႔ အျခားတိုင္းရင္း သားမ်ား ေရာက္လာၿပီး အိမ္ရာထူေထာင္ ၾကျခင္း၊ ကၽြန္းမ်ားတြင္ ရပ္တည္ေနထိုင္ရ အဆင္ မေျပသည့္ အခါ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းရင္း ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္ ေရာက္သြားျခင္းတို႔ ေၾကာင့္ဟု ဆလုံတိုင္းရင္းသားမ်ားက ေျပာသည္။
ယင္းအခ်က္မ်ားကို ဆလုံအေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား၊ ဆလုံတို႔ႏွင့္ လက္ပြန္း တတီးေနထိုင္သူမ်ားက ေထာက္ခံၾက သည္။
ဆလုံတို႔ ထိုင္းဘက္သို႔ ထြက္ခြာမႈ မ်ားျပားလာသည္မွာ ထိုင္းႏိုင္ငံ အာဏာ ပိုင္မ်ားက ဆလုံတို႔အား ငါးဖမ္းခြင့္မွအစ အထူးအခြင့္အေရး ေပးထားသျဖင့္ စားဝတ္ေနေရး ပိုမိုေျပလည္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕မွ အမ်ိဴး သား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ဝင္းက ေျပာသည္။
“သူတို႔ စားဝတ္ေနေရးနဲ႔ သူတို႔ ေနေရးထိုင္ေရးက ကၽြန္ေတာ္တို႔ အခြင့္ အေရးမေပးဘူးဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ထက္ အခြင့္အေရးေပးတဲ့ ထိုင္းတို႔ အျခားဖက္ ကို ေရာက္သြားတယ္ေလ”ဟု ေဒါက္ တာခင္ေမာင္ဝင္းက ေျပာသည္။
ေနရာလုပြဲ၊ ေရခ်ိဳလုပြဲ၊ လုပ္ငန္းခြင္ လုပြဲမ်ားကလည္း လူအမ်ားႏွင့္ မဆက္ ဆံလိုေသာ ဆလုံမ်ား ေ႐ႊ႕ေျပာင္းထြက္ ခြာၾကရန္ အေၾကာင္းတစ္ခု ျဖစ္လာသည္။
ဆလုံတို႔ နားခိုေလ့၊ ေရခ်ိဳခပ္ေလ့ ရွိေသာ ကၽြန္းမ်ားတြင္ လူတို႔ေနရာ ဝင္ယူၾကယုံမကေပ။ ေရေပ်ာ္ဆလုံတို႔ ေသဆုံးခ်ိန္မွ လာေရာက္ျမဳပ္ႏွံ သၿဂႋဳဟ္ သည့္ ကၽြန္းသခ်ႋဳင္းမ်ားပင္ လူတို႔၏ လုယူမႈခံေနရေၾကာင္း ဟိုတယ္ႏွင့္ ခရီး သြားၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာန၊ တိုင္းေဒသႀကီး ဦးစီးမႉး ဦးၫိုေအးက ေျပာသည္။
“အခ်ိဳ႕ကၽြန္းေတြဆို ဆလုံ သခ်ႋဳင္းကုန္းေတြ ရွိတယ္၊ မလာနဲ႔လို႔ ေမာင္းထုတ္လိုက္ေတာ့ ဆလုံသခ်ႋဳင္း ကုန္းေတြ ခ်လို႔ မရေတာ့ဘူး”ဟု တိုင္း ေဒသႀကီးဦးစီးမႉး ဦးၫိုေအးက ေျပာသည္။
ခရီးသြားလုပ္ငန္းရွင္တို႔ကလည္း လွပသစ္လြင္သည့္ ကၽြန္းတန္းကမ္း ေသာင္မ်ားႏွင့္ ရွားပါးဆလုံလူမ်ိဳးစုတို႔ ရွိရာသို႔ ခရီးသြားမ်ားပို႔ေဆာင္လာၾကသည္ကလည္း သူစိမ္း႐ြံ႕ေသာ ဆလုံတို႔ အတြက္ စိန္ေခၚမႈတစ္ခု ျဖစ္သည္။
ဆလုံလူမ်ိဳးအား ကမၠာက စိတ္ဝင္ စားေနၿပီး ခရီးသြားကုမၸဏီမ်ားက ဆလုံ ျပစားမည္ဟုသည့္ အေတြးမ်ိဳး ဝင္ေနၾက ေၾကာင္း ဆလုံလူမ်ိဳးမ်ားအား ေလ့လာ ေစာင့္ၾကည့္ေနသူ မႀကဳံဂလက္ (ဆလုံ) ႐ြာေန ဦးခင္ေမာင္ေထြးက ေျပာသည္။
“သူတို႔(ဆလုံေတြ)ကို လူသားခ်င္း ဆိုတဲ့ အေတြးအျမင္ေတြထက္ သူတို႔ကို ခရီးသြားလုပ္ငန္းရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ ျပစားဖို႔ သက္သက္ေလာက္ ျမင္ေနပုံနဲ႔ ဆိုရင္ သူတို႔(ဆလုံ)ေတြအတြက္ သိပ္ အေျခအေနမေကာင္းဘူး”ဟု ဦးခင္ ေမာင္ေထြးက ေျပာသည္။
ဆလုံလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၎တို႔အား ျပတိုက္ထဲ ထည့္သကဲ့သို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းကို မႀကိဳက္ၾက၊ ဆလုံလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၎တို႔၏ ထုံးစံျဖင့္ သီးသန္႔ ရွင္သန္႔ ရပ္တည္လိုၾကၿပီး ၎တို႔၏ အႀကီး အကဲက အုပ္ခ်ဳပ္သည္ကိုသာ လိုလား ၾကသည္ဟု ဘုတ္ျပင္းၿမိဳ႕နယ္ အတြင္း ရွိ ဆလုံေက်း႐ြာမ်ားကို သြား ေရာက္ ေလ့လာခဲ့ၿပီး ဆလုံလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ဘာသာျပန္မွတဆင့္ ေတြ႕ဆုံစကားေျပာ ခဲ့သူတစ္ဦးက ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ကတည္းက ေျပာဆိုဖူးသည္။
ဆလုံမ်ားႏွင့္ လက္ပြန္းတတီး ေနထိုင္သူမ်ားကမူ ဆလုံလူမ်ိဳးစု တစစ ေပ်ာက္ကြယ္လာရျခင္းမွာ ဆလုံအမ်ိဳး သားတို႔ မူးယစ္ေဆး ေက်းကၽြန္ျဖစ္ရ ျခင္းကလည္း အဓိကတရားခံ တစ္ခုဟု ဆိုၾကသည္။
“သူတို႔ျဖတ္သန္းလာတဲ့ မူးယစ္ ေဆးဝါး နံပါတ္ဖိုး တစ္ေခတ္မွာကို လူဦးေရ ေတာ္ေတာ္ကို ေခါက္ခ်ိဳး ေလာက္က်သြားတာ” ဟု မႀကဳံဂလက္ ႐ြာေန ဦးခင္ေမာင္ေထြးက ေျပာသည္။
ယင္းေျပာၾကားခ်က္ကို ေအာင္ဘာ ေက်း႐ြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးေဌးႏိုင္က လည္း ေထာက္ခံသည္။
“ဆလုံေတြက ဟိုးအရင္ကတည္း က ဘိန္းေတြနဲ႔ စခဲ့တယ္၊ သူတို႔ေတြက ဒါေတြ သုံးစြဲေနရင္ ေရပိုငုပ္ႏိုင္၊ အလုပ္ ပိုလုပ္ႏိုင္တဲ့ပုံပဲ၊ ဆက္ၿပီး သုံးစြဲေနရင္ ေတာ့ ေနာက္မ်ိဳးဆက္ေတြေတာ့ ျပတ္ သြားႏိုင္ဖို႔မ်ားတယ္”ဟု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးေဌးႏိုင္က ဆိုသည္။
လက္ရွိတြင္လည္း မူးယစ္ေဆးဝါး ျဖန္႔ျဖဴးသူမ်ားက ကၽြန္းမ်ား၊ ေလွမ်ား ေပၚအထိ လာေရာက္ ေဖာက္ကား ေရာင္းခ်ေနၾကဆဲဟု ဆလုံ႐ြာမ်ားမွ ေဒသခံတို႔က ေျပာၾကသည္။”ၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာလည္း ျဖစ္ေနတာပဲ ဆိုေပမယ့္ ဒီလိုေနရာ လူမ်ိဳးစုရွိ တဲ့ ေနရာမွာ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ေလးနဲ႔ ဒီမူးယစ္ေဆးဝါးကို ပေပ်ာက္ေအာင္ ကူညီေစခ်င္တယ္”ဟု ဘုတ္ျပင္းၿမိဳ႕နယ္ လငန္း႐ြာေန ဦးျမင့္လြင္က ေျပာသည္။
နာမက်န္းျဖစ္ကလည္း ေရေပ်ာ္ ဆလုံအမ်ားစုက ေခတ္ေပၚေဆးဝါးမ်ား ျဖင့္ မကုတတ္ၾကသည္ကလည္း ဆလုံ တို႔၏ ဓေလ့တစ္ခု။
“က်န္းမာေရး ရွိလာရင္ ႐ိုးရာနတ္ ေတြနဲ႔ ကုတာမ်ားေတာ့ ဖြား/ေသႏႈန္း (ေမြးဖြား/ေသဆုံး) ေတြက တအားမ်ား တယ္” ဟု ဦးခင္ေမာင္ေထြးက ဆိုသည္။
လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ အစိုးရမွ က်မ္း မာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား စတင္ျပဳလုပ္ ေပးေနၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း လုံေလာက္ ေသာ အေထာက္အပံ့မ်ား မဟုတ္ေသး ေၾကာင္း ေဒသခံတို႔က ဆိုၾကသည္။
ဆလုံလူမ်ိဳးမ်ား၏ ႐ိုးရာဓေလ့မ်ား ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ လမွစ လစဥ္ဆန္ဖိုး ေထာက္ပံ့ေပးျခင္း တို႔ကို တိုင္းအစိုးရ၏အစီအစဥ္ျဖင့္ ႐ိုးရာ ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေပးေနေၾကာင္း တိုင္းရင္း သားလူမ်ိဳးမ်ား ေရးရာဝန္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး ႏိုင္သက္လြင္က အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ ေျဖဆိုထားသည္။
ဆလုံလူမ်ိဳမ်ားအား ထိန္းသိမ္းကာ ကြယ္ရန္ လုံေလာက္ေသာ ရန္ပုံေငြမ်ား လိုအပ္ျခင္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ရာဌာန တာ ဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္ ကဲ့သို႔ေသာ ကၽြမ္းက်င္ ပညာရွင္မ်ား ပါဝင္သည့္ အထူးေကာ္မတီတစ္ရပ္ဖြဲ႕ စည္းႏိုင္ရန္ လိုအပ္လ်က္ ရွိေၾကာင္း ဝန္ႀကီးက ေျပာဆိုခဲ့သည္။
ယင္း အစီအမံမ်ားက အရွိန္အဟုန္ ျမင့္စြာ က်ဆင္းေနေသာ ဆလုံမ်ိဳးႏြယ္စု ဦးေရအား ထိန္းသိမ္း ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု အစိုးရက ေမၽွာ္လင့္ေနဟန္ ရွိသည္။
အကယ္၍ ဆလုံလူမ်ိဳးစု ျမန္မာ ႏိုင္ငံအတြင္းမွ ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါက ဗမာလူမ်ိဳးစု ၉ ခုမွ ဆလုံအား ထုတ္ပယ္ ရေတာ့ မည္ျဖစ္သည္။
ဆလုံလူမ်ိဳးတို႔ ဆက္လက္တည္ရွိ ႏိုင္ေရးအတြက္ ၎တို႔၏ သဘာ၀ အတိုင္း ရပ္တည္ႏိုင္သည့္ အခင္းအ က်င္းမ်ား ျပန္လည္ဖန္တီးေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ဝင္း က ေျပာသည္။
“သူ႕သဘာ၀အလိုက္ လက္ရွိ အေနအထားမွာပဲ သဘာ၀အတိုင္း ေနႏိုင္ဖို႔ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကူညီေပးဖို႔ပဲ”ဟု ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ဝင္းက ေျပာသည္။
