ေသနတ္မ်ား သာမန္ အရပ္သား မ်ား၏ လက္ထဲ ေရာက္ရွိေနျခင္းမွ တစ္ဆင့္ ထားဝယ္ခ႐ိုင္ ေတာင္သုံးလုံး ေဒသတြင္ တစ္ႏွစ္အတြင္း ေသနတ္ ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ လူ ၃ ဦး ေသဆုံးခဲ့ရၿပီ ျဖစ္သည္။လြန္ခဲ့သည့္ မတ္လ ၂၂ ရက္ ေန႔က ေတာင္သုံးလုံးေဒသ သစ္ခက္ ေခ်ာင္းေက်း႐ြာတြင္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးက ညီအစ္ကို ၂ ဦးအား တူမီးေသနတ္ျဖင့္ ပစ္သတ္ခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
လတ္တေလာ ေအာက္တိုဘာလ ၁၃ ရက္ အ႐ုဏ္တက္ခ်ိန္တြင္ ေတာင္ သုံးလုံး႐ြာအတြင္း အရပ္သားႏွင့္ ရဲတပ္ ဖြဲ႕တို႔ ေသနတ္ အျပန္အလွန္ ပစ္ခတ္ခဲ့ ရာမွ လက္နက္ကိုင္ အရပ္သားတစ္ဦး ေသဆုံးခဲ့သည္။ယခုအခါ ေတာင္သုံးလုံး ေဒသ ခံမ်ား စိုးရိမ္တႀကီး ေမးခြန္းထုတ္လာ ၾကသည္။
ေသနတ္သံေတြက လူတို႔ႏွင့္ ပိုနီး လာၿပီလား။ အရပ္သားေတြလက္ထဲ ေသနတ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ စိမ့္ဝင္ေန ၿပီလဲ..။
” နယ္လူထုအေနနဲ႔ စိုးရိမ္မႈေတြ ျမင့္တက္လာတဲ့သေဘာ ရွိတယ္။ ေတာပုန္း(တူမီး)ေတြလည္း ေတာလိုက္ မုဆိုးေတြက ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို သုံး ေနၾကတာပဲ။ လမ္းမေပၚမွာ ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ေပၚတင္ႀကီးယူသြားတာ ေတြ႕ေနရ တာပဲ” ဟု ေတာင္သုံးလုံး႐ြာမွ အသက္ ၄၀ အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးက ေျပာ သည္။ထိုေမးခြန္းမ်ားက ထားဝယ္ ေဒသသို႔ပါ ကူးစက္လာၿပီး လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္က ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ထားဝယ္ၿမိဳ႕ လယ္ေခါင္ ေသနတ္ပစ္ပြဲကို ထားဝယ္ လူထုျပန္ အမွတ္ရေစသည္။
၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၄ရက္ေန႔ တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ယင္း ၿမိဳ႕လယ္ ေခါင္ ေသနတ္ပစ္ပြဲတြင္ မူးယစ္၀ရမ္း ေျပးတစ္ဦးက ရဲတပ္သားတစ္ဦးကို ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္သတ္ခဲ့ဖူးသည္။ ” သာမာန္လူေတြ ေသနတ္ကိုင္ ထားေတာ့ စိုးရိမ္စရာေတြ ျဖစ္လာ တာေပါ့။ အႏုၾကမ္းစီးမႈ၊ လုယက္မႈေတြ ဆိုလည္း ေသနတ္ေတြနဲ႔ ျဖစ္လာ ႏိုင္တယ္၊ ေဆးဝါးသုံးစြဲၿပီး သာမန္စိတ္ မဟုတ္ခ်ိန္ လက္ထဲ ေသနတ္ရွိေနရင္ ေဘးလူေတြအတြက္ စိုးရိမ္စရာေပါ့” အထက္ပါ ေသနတ္ပစ္ခတ္မႈ ျဖစ္စဥ္ အား ကိုယ္တိုင္ျမင္ခဲ့သူ ေျမာက္ ႐ြာရပ္ ေန အသက္ ၅၀အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသား တစ္ဦးက ေျပာသည္။
တနသၤာရီတိုင္းအတြင္း အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ေသနတ္ကိုင္ ေဆာင္သူ မ်ားက လက္လုပ္တူမီးေသနတ္ႏွင့္ ေခတ္မီ ေသနတ္မ်ား ကိုင္ေဆာင္ၾကသည္။
တနသၤာရီတိုင္းအတြင္း ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းတြင္ပင္ ႏွစ္စမွ ေအာက္တိုဘာ ၁၂ ရက္အထိ တူမီး ၁၄ လက္ႏွင့္ ပြိဳင့္၂၂၊ ပစၥတို စသည့္ ေခတ္မီေသနတ္ ၁၀လက္ ဖမ္းဆီးရမိခဲေၾကာင္း တိုင္းရဲတပ္ဖြဲ႕ မွတ္တမ္းတြင္ ေဖာ္ျပသည္။ယင္းစာရင္းတြင္ ေအာက္တိုဘာ ၁၃ရက္တြင္ ဖမ္းမိသည့္ ေတာင္သုံးလုံး ႐ြာမွ ပြိဳင့္ ၂၂ ေသနတ္ ၁ လက္ႏွင့္ ၿမိတ္ခ႐ိုင္ တနသၤာရီၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ဖမ္းမိသည့္ လက္လုပ္ေသနတ္ ၁ လက္ တို႔ မပါဝင္ေသးေပ။
အထက္ပါစာရင္းမ်ားအရ ၿမိတ္ ခ႐ိုင္တြင္လည္း ယခုႏွစ္အတြင္း တြင္ လက္လုပ္ေသနတ္ ၇ လက္ႏွင့္ ပစၥတို ၁ ဖမ္းမိထားသည္။
” လက္နက္ရွိတဲ့သူေတြက အားကိုး တစ္ခုရွိေနတယ္ေလ တစ္ခုကို အဆင္ မေျပရင္ တစ္ခုကိုလုပ္တာ သူတို႔စိတ္ကူး ေပါက္ရာ လုပ္ႏိုင္တယ္ေပါ့၊ စိုးရိမ္စိတ္ ေတာ့ ရွိတယ္ေပါ့ေနာ္” ၿမိတ္ၿမိဳ႕ အင္းေလး ၿမိဳင္ရပ္ကြက္ေန ကိုေမာင္ေ႐ႊက ေျပာ သည္။
ေကာ့ေသာင္းခ႐ိုင္တြင္လည္း ယခုႏွစ္အတြင္း လက္လုပ္ေသနတ္ ၅ လက္ႏွင့္ ေခတ္မီေသနတ္ ၃ လက္ ဖမ္းမိထားသည္။
” ၿမိဳ႕နယ္၊ ေက်း႐ြာတခ်ိဳ႕မွာ ေသ နတ္ဖမ္းမိတဲ့သတင္းေတြ ၾကားရတယ္၊ အဲလိုၾကားရတိုင္း အဲဒီေဒသက ျပည္သူ ေတြအတြက္ စိုးရိမ္တဲ့ ခံစားမႈမ်ိဴး ျဖစ္မိပါတယ္” ဟု ေကာ့ေသာင္းၿမိဳ႕မွ တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ေဒၚႏြယ္ရီလင္း က ေျပာသည္။ေကာ့ေသာင္းကဲ့သို႔ေသာ နယ္စပ္ ေနရာမ်ိဳးတြင္ ေခတ္မီေသနတ္မ်ား ေငြ ရွိက အလြယ္တကူဝယ္ႏိုင္ၿပီး ေငြေၾကး ေဖာသီစြာ သုံးစြဲႏိုင္ေသာ ဒုစ႐ိုက္သမား မ်ားက ပိုမိုဝယ္ယူထားႏိုင္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။
ယင္းကို ထားဝယ္ၿမိဳ႕မွ ရပ္ကြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး လုပ္ခဲ့ဖူးသူ ဦးႏိုင္ မ်ိဳးသြင္ကလည္း ေထာက္ခံ ေျပာဆို သည္။တိုင္းအတြင္း ေသနတ္မ်ား ဖမ္းမိ မႈ၊ ပစ္ခတ္မႈမ်ားကို ေလ့လာ သုံးသပ္ ပါက မူးယစ္ေဆးဝါး အပါအဝင္ ဒုစ႐ိုက္ လုပ္ငန္းျဖင့္ စီးပြားေရး လုပ္ကိုင္သူမ်ား လက္ထဲတြင္ ေသနတ္မ်ား ကိုင္ေဆာင္ ထားႏိုင္ေၾကာင္း ဦးႏိုင္မ်ိဳးသြင္က ဆို သည္။” မူးယစ္ေဆး၊ ေသနတ္ေတြ ဖမ္းတဲ့ အခါမွာ ရဲရဲတင္းတင္းနဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔ လိုတယ္။ ျပည္သူအမ်ား ထိခိုက္ နစ္နာႏိုင္တဲ့ ကိစၥေတြကို အေရးစိုက္ၿပီး ျပတ္ျပတ္သားသား လုပ္သင့္တယ္။ နယ္စပ္က ဝင္လာတဲ့ကား၊ ဆိုင္ကယ္ ေတြကို ဂိတ္ေတြမွာ တိတိက်က်နဲ႔ ပုံမွန္စစ္ေဆးသင့္တယ္။ အဟန္႔အတား တစ္ခုျဖစ္ေအာင္ေပါ့” ဟု ဦးႏိုင္မ်ိဳးသြင္ က ေျပာသည္။
စာရင္းဇယား အတိအက် မသိ ရေသာ္လည္း လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ား တြင္လည္း လူထုၾကားက ေသနတ္မ်ား အနည္းႏွင့္အမ်ား ဖမ္းမိခဲ့သည္မွာ အေသအခ်ာ။
လက္ရွိတြင္ ေသနတ္မ်ား သာမန္ အရပ္သားမ်ားၾကား မည္မၽွ စိမ့္ဝင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနမည္ကို မည္သူမၽွ မခန္႔မွန္းႏိုင္။ေသနတ္မ်ားက လူထုၾကားထဲ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနျခင္း မဟုတ္ဘဲ မေကာင္းသည့္ ဒုစ႐ိုက္အလုပ္ လုပ္ေနသူ တစ္ခ်ိဳ႕တြင္ သာ ေတြ႕ရေၾကာင္း တိုင္းေဒသႀကီး ရဲတပ္ဖြဲ႕မႉး ရဲမႉးႀကီးေနမ်ိဳးက ဆိုသည္။
” ငါတို႔မိတဲ့သူ အေတာ္မ်ားမ်ားက ဟိုဖက္ေတြက ဝယ္တာမ်ားတယ္၊ ဟို ဖက္(ထိုင္းႏိုင္ငံ)ေတြက ဝယ္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ထားၾက တယ္ေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီ အထဲမွာ မူးယစ္ အေရာင္းအဝယ္လုပ္ တဲ့သူေတြကလည္း ေဆာင္တတ္တဲ့ သေဘာေတြ လာေတြ႕တယ္၊ အရန္ေပါ့ ေနာ္” ဟု တိုင္းေဒသႀကီးရဲတပ္ဖြဲ႕မႉး ရဲမႉးႀကီးေနမ်ိဳးက ေျပာသည္။
မူးယစ္ေဆးဝါး သုံးစြဲေရာင္းဝယ္ သူအခ်ိဳ႕က ၎တို႔အႏၲရာယ္ ျဖစ္လာ ခ်ိန္တြင္ ကာကြယ္ရန္အတြက္ ေသနတ္ ေဆာင္ၾကသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။တနသၤာရီအပတ္စဥ္မွ ေမးျမန္းသူ အားနီးပါးက ေသနတ္မ်ား အရပ္သား မ်ားၾကားသို႔ စိမ့္ဝင္ေရာက္ရွိေနမႈအေပၚ သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူတို႔ ကိုင္တြယ္ ေနမႈမွာ အားရဖြယ္မရွိေၾကာင္း ေျဖဆို ၾကသည္။
တိုင္းေဒသႀကီးဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဒါက္ တာ လဲ့လဲ့ေမာ္ကကလည္း ယခင္ ကတည္းက မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့သည့္ နယ္ စပ္ဂိတ္ေပါက္မ်ားကို လက္ရွိ အခ်ိန္ အထိလည္း ” ဒီေဒသမွာ ေသနတ္ ဘယ္ေလာက္ ရွိတယ္ဆိုတာ ကၽြန္မကလည္း မသိဘူး ေပါ့ရွင္။ ဒါေပမယ့္ အတိုင္းအတာ တစ္ခုအထိ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားေတာ့ ပ်ံႏွံ႔ေနတယ္” ဟု ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ေျပာသည္။
အဆိုပါ ေသနတ္ကိစၥႏွင့္ ပက္သက္ သည့္ စီမံခ်က္မ်ားကို ယခင္ကလည္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၿပီး လက္ရွိအခ်ိန္ အထိ လုပ္ေဆာင္ေနသည့္အျပင္ မူဝါဒေရးရာ ပိုမိုအားေကာင္းလာေစရန္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရသို႔လည္း အၿမဲတမ္း တင္ျပေန သည္ဟု ေဒါက္တာ လဲ့လဲ့ေမာ္က ဆို သည္။ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္သူမ်ားကိစၥမွာ မူဝါဒေရးရာအရ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုး ရက အျပည့္အဝ လုပ္ႏိုင္စြမ္း မရွိသည့္ ကိစၥျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ကိုလည္း အေရးႀကီးက႑အေန ျဖင့္ တင္ျပထားေၾကာင္း ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က ဆိုသည္။
ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ ေသနတ္ ကိစၥကို စိုးရိမ္ ပူပန္ေန႐ုံျဖင့္မၿပီးဘဲ ေသနတ္သတင္းၾကားပါက သက္ဆိုင္ ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို သတင္းေပးရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ၎က ေျပာသည္။” ဒီအိမ္မွာေတာ့ ေသနတ္ရွိ ႏိုင္ တယ္ဆိုၿပီး တိုးတိုးတိတ္တိတ္ ကၽြန္မ တို႔ကို သတင္းေပးရမွာ။ သတင္း ေပးလို႔ရွိရင္ေတာ့ ကၽြန္မတို႔က ျဖစ္ႏိုင္ ေခ်ရွိမရွိ ကၽြန္မတို႔ဘက္က ကၽြန္မ တို႔နည္း ကၽြန္မတို႔ဟန္နဲ႔ စုံစမ္း၊ စုံစမ္း ၿပီးေတာ့မွ တကယ္ျဖစ္တယ္ ဆိုလို႔ ရွိရင္ ကင္းပုန္းဝပ္ဖမ္းတာပဲျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ရမွာ” ဟု ၎က ဆိုသည္။
တနသၤာရီအပတ္စဥ္မွ ေမးျမန္းသူ မ်ားက တာဝန္ရွိသူမ်ားက ေသနတ္ ကိစၥကို လက္ရွိကိုင္တြယ္ ေဆာင္႐ြက္ ေနမႈထက္ ပိုမို အားထုတ္ ေဆာင္႐ြက္ ေစလိုေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။
” အစိုးရအေနနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို ပိုၿပီး ပံ့ပိုးသင့္တယ္၊ ႀကံ႕ခိုင္ၿပီးစြမ္းရည္ျမင့္တဲ့ ျပည္သူ႕ ရဲလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးသင့္တယ္၊ ေသနတ္ကို တရားမဝင္ ကိုင္ေဆာင္မႈ ေလ်ာ့က် ေအာင္၊ မရွိေအာင္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ ႐ြက္ေပးသင့္တယ္၊ ထိထိမိမိ စစ္ေဆး ေရးေတြ ျပဳလုပ္ေပးသင့္တယ္” ဟု တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ေဒၚႏြယ္ရီလင္း ကေျပာသည္။
