လက္လုပ္ ဝါကၽြတ္ေသနတ္လြမ္းခ်င္း

0
356

သီတင္းကၽြတ္ေတာ့မည္။ ကေလး မ်ားကေတာ့ ထုံးစံအတိုင္း သီတင္း ကၽြတ္လထဲ မဝင္မီကတည္းက မီး႐ႉး မီးပန္း ေဖာက္ေနသည္။
ေလာင္းလုံးၿမိဳ႕နယ္မွ ေက်ာင္းထိုင္ ဆရာေတာ္တစ္ပါးကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ ထုံးထမ္းအရ သီတင္းကၽြတ္တြင္ မီး႐ႉး မီးပန္းဘယ္အတြက္ ေဖာက္သည္ကို က်မ္းဂန္မ်ားတြင္ မေတြ႕ရဟု မိန္႔သည္။
သို႔ေသာ္ သီတင္းကၽြတ္တြင္ မီး႐ႉး မီပန္းေဖာက္သည့္ ယဥ္ေက်းမႈက ျမန္မာ ျပည္တြင္ အျမစ္တြယ္ခဲ့သည္မွာ ၾကာေခ်ၿပီ။
ယခုဆိုက သတင္းမကၽြတ္မီပင္ မီး႐ႉးမီးပန္းမ်ားက ၿမိဳ႕ေရာေတာနယ္ပါ ကုန္စုံဆိုင္ အႀကီးအသးတိုင္းတြင္ လြယ္ လင့္တကူ ဝယ္ႏိုင္ေနၿပီ။ တစ္ေဖာင္း ေဖာင္း တစ္ဒိုင္းဒိုင္း ေဖာက္ေနေလၿပီ။

ယခု လူလတ္ပိုင္းအ႐ြယ္ ျဖစ္ေနၿပီ ျဖစ္ေသာ တေခတ္တခါက ကေလးမ်ား ကား မီး႐ႉးမီးပန္းမ်ား ဝယ္ရန္ ယခုကဲ့သို႔ မလြယ္ကူခဲ့။ ၿမိဳ႕မ်ား၊ ႐ြာႀကီးမ်ားတြင္သာ ေရာင္းခ်သျဖင့္ သီတင္းမကၽြတ္မီ ကတည္းက မိဘကိုႀကိဳပူဆာၿပီး သီတင္း ကၽြတ္ သုံးရက္တြင္မွ ခြဲတမ္းျဖင့္ ေဖာက္ ၾကရ၏။
လြန္ခဲ့သည့္ အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္က တနသၤာရီတိုင္းအတြင္း ေခတ္အစားဆုံး မီးပန္းက ရဲေဘာ္တံဆိပ္။ အျခားတံဆိပ္ မ်ား မရွိသေလာက္ ရွား၏။ မီး႐ႉးတိုင္ မ်ားကား ကိုယ္တိုင္ဝယ္ေဖာက္ရန္ မဆို ထား အျခားသူမ်ား ေဖာက္ေနသည္ကိုပင္ ေတြ႕ရခဲလွ၏။

သို႔ေသာ္ ထိုေနာတ္ ကေလးမ်ား၏ လက္ထဲတြင္ “ဝါကၽြတ္ေသနတ္”ကိုယ္စီ ရွိေနၾကလိမ့္မည္။ လက္လုပ္ေသနတ္မ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုေသနတ္မ်ားက “ဘိန္း”၊ “ဒိုင္း”၊ “ေဖာင္း”၊ စသျဖင့္ အသံျမည္က မီးပြင့္သည္။
“ကၽြန္ေတာ္ငယ္ငယ္တုန္းက အခု လိုမ်ိဳး ေဗ်ာက္အိုး၊ မီး႐ႉး၊မီးပန္း၊ မီးဒုံး (႐ႉးဒ္ိုင္း) က အခုလို ဆိုင္ေပၚ တင္ မေရာင္းေသးပါဘူး။ မီးပန္းႏွစ္မ်ိဳးေလာက္ပဲ ရွိတယ္၊ အဲဒီမီးပန္းကေဖာက္လိုက္ရင္ အရမ္းအားေကာင္းေတာ့ မီး႐ႈိ႕ရင္ေပါက္ ျမန္တယ္။ အႏၲရာယ္ရွိတယ္၊ အေဖ အေမေတြက မဝယ္ေပးေတာ့ လက္လုပ္ ႐ိုက္ေဖာက္မီးပန္းကို ေဖာက္ၾကတယ္”ဟု ပုေလာၿမိဳ႕ေန အသက္၃၁ႏွစ္ရွိ ကိုေငြစိုးက ေျပာသည္။

ယခု အသက္ ၅၀ ဝန္းက်င္ ထားဝယ္ သားတိုင္းနီးပါး လက္လုပ္ဝါကၽြတ္ ေသနတ္ကိုင္ဖူးၾကသည္ခ်ည္း။ ယမ္း မီးျခစ္ဘူးက ဘက္စုံသုံး လက္စြဲေတာ္ က်ည္ဆံ။
“ယမ္းမီးျခစ္ဆံဘူး ရွိေနရင္ အသံ ျမည္ မီးပြင့္တာပဲ” ဟု ေကာ့ေသာင္း ေရာက္ ထားဝယ္သား ဦးမ်ိဳးလြင္က ေျပာသည္။
ဦးမ်ိဳးလြင္တို႔ ငယ္စဥ္က သီတင္းမကၽြတ္မီကတည္းက တစ္ခ်ိန္လုံး တဘိန္းဘိန္း တဒိုင္းဒိုင္း။
ယင္းသို႔ ေဖာက္ႏိုင္ေရး သီတင္း ကၽြတ္လ မစမီကတည္းက သီတင္းကၽြတ္ ေသနတ္လုပ္ရန္ လိုအပ္သည့္ပစၥည္း ရွာေဖြစုေဆာင္းၾကရသည္။ ပစၥည္းရွာဖို႔ ေနရာ အဓိကပစ္မွတ္က ေတာ႐ြာမွာဆိုက စက္ဘီးျပင္ဆိုင္။ စက္ဘီးစပုတ္တံ၊ ဆိုင္ကယ္က်ဳေခါင္း၊ ဆိုင္ကယ္စပ အေဟာင္းအပ်က္မ်ား ရွာၾကရသည္။ ယင္းတို႔သည္ သီတင္းကၽြတ္ ေသနတ္ အတြက္ အဓိက လိုအပ္ပစၥည္းမ်ား။

စက္ဘီးစပုတ္တံရက စပုတ္ေခါင္း ကိုျဖဳတ္၊ အတံကို ေသနတ္ပုံ ေသနတ္ပုံ ထြက္ေအာင္ ေကြး၊ စပုတ္ေခါင္းထဲ ယမ္းဆံ ျခစ္ထည့္၊ မီးျခစ္ဘူးက ယမ္း စကၠဴျပား ေသးေသးဆုတ္ၿပီး အေပၚကဖုံး၊ ေသနတ္ေခါင္းတြင္စြပ္ၿပီး မာသည့္ေနရာ တြင္ ႐ိုက္ခ်လိုက္က “ဒိုင္း..” ျမည္ကာ မီးပြင့္။ ယင္းကား စပုတ္ေခါင္းေသနတ္။
“ခုဆိုပိုေတာင္ေကာင္းေသး၊ ဆိုင္ ကယ္စပုတ္တံေတြ ေပါမွေပါ၊ ကိုယ္ ေတာင္ လုပ္ျပလိုက္ခ်င္တယ္” ဟု ၿမိတ္ ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕သစ္ရပ္ေန အသက္ ၄၅ ႏွစ္ရွိ ဦးစိုးႏိုင္က စိတ္အားထက္သန္စြာ ေျပာ သည္။

ဆိုင္ကယ္အတြင္းတာယာ က်ဳ ေခါင္းကို သစ္သားဒုတ္ထဲ ထည့္ျမဳတ္၊ ခဲသီးကိုခြဲၿပီး မီးျဖစ္အရည္ေဖ်ာ္ကာ က်ဳေခါင္းထဲ သုံးပုံတစ္ပုံထိ ေလာင္း ထည့္၊ ၅ လက္မ သံကို တစ္ပိုင္းျဖတ္ၿပီး ေခါင္းဘက္ကိုယူကာ သေရကြင္းျဖင့္ တုတ္မွာခ်ည္၊ က်ဳေခါင္းထဲ ယမ္းဆံ ျခစ္ထည့္၊ ယမ္းစကၠဴျပား ဆုတ္ၿပီး ဖုံး၊ သံေခါင္းကိုစြပ္ၿပီး မာသည့္ေနရာတြင္ ႐ိုက္ခ်လိုက္က “ဘိန္း.” ျမည္ကာ မီးပြင့္။
ယင္းကား လက္႐ိုက္ေသနတ္။

ဆိုင္ကယ္ စပကေတာ့ ဆိုင္ကယ္ ရွားသည့္ထိုေခတ္က ရွားသည္။ စပ အပ်က္တစ္လုံး ရလာသူက ကံထူးရွင္။ အသံက်ယ္ၿပီး လွပသည့္ မိုးပ်ံေသနတ္ ပိုင္ရွင္ ျဖစ္ေလၿပီ။
စပေခါင္းအပ်က္ထဲက မလိုသည့္ သံစမ်ား ဖယ္ရွား။ အေပါက္ႏွင့္ အေန ေတာ္ မူလီေခါင္းအေဟာင္းကိုရွာၿပီး စပမွာ သေရပင္ႏွင့္တြဲစြပ္၊ ေရာင္စုံပလပ္ စတစ္ေလၽွာ္ႀကိဳးမ်ားကို တထြာခန္႔စီ ျဖတ္မြကာ စပေခါင္းတစ္ဖက္ထိပ္မွာ ခ်ည္တြဲ၊ စပေခါင္းထဲ အထက္ကအတိုင္း ယမ္းထည့္က မိုးေပၚကို တစ္အားလြဲပစ္၊ ေအာက္ကို လွလွပပ ဝဲပ်ံက်လာၿပီး ေျမႀကီးမာ(သို႔) သမံတလင္းႏွင့္ ထိလၽွင္ မီးပြင့္အသံျမည္။

“အေပၚပစ္လိုက္ရင္ ေအာက္ျပန္ က်ရင္ေပါက္တယ္၊ ေျပာရရင္ေတာ့ ပစ္ေဖာက္ေပါ့၊ ဒါမ်ိဳးနဲ႔ ေဆာ့ဖူးတယ္”ဟု ၿမိတ္မွ အသက္ ၄၁ ႏွစ္အ႐ြယ္ ဦးေက်ာ္မင္းက ေျပာသည္။
ေသနတ္မလုပ္တတ္သည့္ ကေလး ငယ္ေလးမ်ားက မ်က္ႏွာငယ္ေလးနဲ႔ လိုက္ၾကည့္၊ ကေလးႀကီးမ်ား၊ အစ္ကို မ်ားဆီ အပူကပ္လုပ္ခိုင္း။ မည္သို႔ဆိုေစ ယင္းေခတ္က ကေလးႀကီး ကေလးငယ္ တိုင္းလက္ထဲ သီတင္းကၽြတ္ေသနတ္က တေယာက္တစ္လက္က်။
ယခုေခတ္ကေလးတို႔ ယင္း လက္ လုပ္ဝါကၽြတ္ေသနတ္ သုံးစြဲဖို႔ မဆိုထား ျမင္ဖူးသူပင္ မရွိသေလာက္။

“သားသားက မီးၾကယ္ေလးေတြနဲ႔ ကစားတယ္၊ ေဘာလုံးမီးပန္းေတြက မကစားဘူး ေၾကာက္လို႔၊ ေမေမလည္း ေပးမေဆာ့ဘူး၊ လက္လုပ္ေသနတ္ ကိုေတာ့ သိဘူး။ ၅၀ တန္ မီးပန္းေတြ ယမ္းမီးပန္းေတြ ႏွစ္ခ်က္ေဖာက္၊ သုံးခ်က္ ေဖာ္ေတြနဲ႔ ေဖာက္ျဖစ္တယ္” ဟု ၿမိတ္ၿမိဳ႕မွ အသက္ ၆ ႏွစ္အ႐ြယ္ ေမာင္သုတေအာင္က ေျပာသည္။
“က်န္တာေတာ့ သိဘူး”
အသက္ ၆ ႏွစ္အ႐ြယ္သာ မဟုတ္။ လက္လုပ္ဝါကၽြတ္ေသနတ္ကို အသက္ ၂၀ ဝန္းက်င္ လူငယ္မ်ားပင္ ေတာ္႐ုံ မသိၾကေတာ့။
သူတို႔ေတြ႕ႏိုင္ရန္လည္း မလြယ္ ေတာ့၊ ေမးမိသူတိုင္း မည္သူမၽွ မသုံးၾက ေတာ့။

“အရင္ေခတ္ကေတာ့ သီတင္း ကၽြတ္ေတာ့မယ္ဆိုတာနဲ႔ အခ်ိန္ေပးၿပီး ေတာ့ လုပ္ၾကရတာ အခုေခတ္ကေတာ့ ပိုက္ဆံရွိရင္ ဘယ္မွာဝယ္ဝယ္ အလြယ္ တကူဝယ္လို႔ရေနတာေလ ဘယ္သူ႕မွလဲ တကူးတက လုပ္ေနၾကမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္တယ္”ဟု ထားဝယ္ ဇရစ္ရပ္ကြက္မွ အသက္ ၃၇ ႏွစ္အ႐ြယ္ ဦးေက်ာ္ေက်ာ္က သုံးသပ္ပါသည္။
ထားဝယ္၊ ၿမိတ္၊ ေကာ့ေသာင္း ေမးမိသည့္ လူငယ္လူ႐ြယ္တိုင္း သီတင္း ကၽြတ္လက္လုပ္ေသနတ္ကို ျမင္ခ်င္ သုံး ခ်င္ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။
“သီတင္းကၽြတ္လက္နက္ဆိုတာ ရွိေသးတယ္ဆိုရင္ ျမင္ဖူးခ်င္တယ္၊ သုံးလဲသုံးၾကည့္ခ်င္တယ္ ဘယ္လိုသုံး ရလဲဆိုေတာ့လဲ သိခ်င္တယ္” ဟု ထားဝယ္ ၿမိဳ႕ ဆန္းခ်ီရပ္ကြက္ေန အသက္ ၁၈ ႏွစ္ အ႐ြယ္ရွိ မဂ်ဴးဂ်ဴးေမက ေျပာေလသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၂၀ ခန္႔က တြင္ က်ယ္စြာ သုံးခဲ့ဖူးသည့္ သီတင္းကၽြတ္ လက္လုပ္ေသနတ္ကား မည္သည့္ ျပတိုက္တြင္မၽွ မေတြ႕ရေသးေခ်။