ရာသီတုပ္ေကြး(H1N1 )နဲ႔ ၾကက္ ငွက္တုပ္ေကြး( H5N1)က လုပ္ သင့္လုပ္ ထိုက္၊ ပူးေပါင္းသင့္ ပူးေပါင္းထိုက္တဲ့ အေရးအရာေတြမွာ ပူးေပါင္းၾကဖို႔ အသိ ေပးခဲ့တယ္။ လန္႔ႏိုးလာသင့္တဲ့ အိပ္ ေပ်ာ္ေနသူေတြကို အိပ္ရာက ႏိုးလာေစခဲ့ ပါတယ္။
ျဖစ္ရပ္တစ္ခု ျဖစ္လာတာနဲ႔ သိ ခ်င္စိတ္ျပင္းျပလာတဲ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေတာင့္တမႈအတြက္ သတင္းအမွန္ထုတ္ ျပန္ေပးဖို႔ တက္ႂကြေနတဲ့ မီဒီယာေတြနဲ႔ သည္ဘက္ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား ဝန္ႀကီးဌာနအပိုင္းမွာျဖစ္ေစ၊ ဝန္ႀကီးဌာန အတြင္း ဦးစီးဌာနအခ်င္းခ်င္း၊ ေနျပည္ ေတာ္နဲ႔ တိုင္းေဒသႀကီး/ျပည္နယ္၊ ကုသေရးနဲ႔ ျပည္သူ႕ က်န္းမာေရးဌာနေတြ ဟန္ခ်က္ညီညီ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မႈ အပိုင္းမွာ ျဖစ္ေစ၊ က်န္းမာေရးႏွင့္အား ကစားဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ျပည္နယ္/တိုင္း ေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႕ေတြအၾကားမွာ ျဖစ္ေစ၊ ဗဟို အစိုးရအဖြဲ႕အတြင္း ျပန္ ၾကားေရးနဲ႔ က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစား ဝန္ႀကီးဌာနၾကားမွာျဖစ္ေစ ကြက္လပ္ ေတြက မ်ားလွပါတယ္။
လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို အခ်ိန္ နဲ႔တစ္ေျပးညီ မလုပ္ႏိုင္ၾကတဲ့ အခါမွာ လုပ္ႏိုင္စြမ္း မရွိေလာက္ေသးတဲ့အခါ သတင္းကိုအခ်ိန္နဲ႔ တစ္ေျပးညီမထုတ္ ျပန္ႏိုင္ေတာ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လြဲမွားတဲ့ သတင္းရင္းျမစ္ေတြကေန လြဲမွားတဲ့သ တင္းအခ်က္အလက္ေတြ ျပည္သူ႕ အၾကားစီးဆင္း သြားေလ့ရွိပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ ေသခ်ာမသိဘဲ တလြဲအဓိ ပၸာယ္ေတြ ေကာက္ယူလို႔ ျဖတ္ၫွပ္ကပ္ တတ္တဲ့ က်င့္ဝတ္မညီတဲ့အခ်ိဳ႕ မီဒီယာ ေတြေၾကာင့္ ျပည္သူ႕အၾကား လြဲမွား နားလည္မႈေတြျဖစ္ သတင္းအဆိပ္ သင့္ၿပီး ထင္ေယာင္ထင္မွားေတြ ျဖစ္ၾက ရတတ္ပါတယ္။
အဲသည္အတြက္ တိက်တဲ့ရင္းျမစ္ ေတြက ေသခ်ာတဲ့သတင္းအခ်က္လက္ ေတြကိုအခ်ိန္နဲ႔ တစ္ေျပးညီမဆိုင္းမတြ ထုတ္ျပန္ေၾကညာေပး ႏိုင္ၾကဖို႔ရာလည္း အဲသည္ျဖစ္စဥ္က သတိေပးပါတယ္။
H5N1ထိန္းခ်ဴပ္ႏိုင္ၿပီ /ထိန္းခ်ဴပ္ႏိုင္လုနီးကိစၥတနသၤာရီတိုင္းအစိုးရအဖြဲ႕က ၾကက္ ငွက္တုပ္ေကြးကို ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ႏိုင္ပါၿပီ လို႔ ထုတ္ျပန္ၿပီး တိုင္းေဒသႀကီး တိေမြး /ကုဖက္က ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္လုနီး အေျခအေနရွိၿပီလို႔ ေျဖတယ္။ အဲဒီေျဖဆိုခ်က္ေတြမွာ ဘယ္ သူမွန္လို႔ ဘယ္သူမွားလဲဆိုတာသိလို တယ္လို႔ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က ေမးပါ တယ္။ တိေမြး/ကုရဲ႕ေျဖၾကားခ်က္ အေသးစိတ္ကိုလည္း သတင္းထဲမွာ ေတြ႕ ရပါတယ္။
ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေနာက္ဆုံး ေတြ႕တဲ့ ဩဂုတ္လ ၃ ရက္ကေနစၿပီး ေနာက္ ၂၁ ရက္ကို ေစာင့္ၾကည့္ ကာလ သတ္မွတ္ရမယ္။ ေရာဂါပိုး ထပ္မေတြ႕မွ ၾကက္တုပ္ေကြး ကူးစက္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း အတည္ျပဳေၾကညာရ မယ္။ ေရာဂါကင္းစင္ေၾကာင္း ေၾကညာ ၿပီး ရက္ေပါင္း ၉၀ ျပည့္မွသာ ၾကက္၊ ဘဲမ်ားျပန္လည္ ေမြးျမဴခြင့္ျပဳရမယ္။ သည္ေတာ့ တိေမြး/ကုဌာနရဲ႕ ေျပာၾကား ခ်က္ကပိုလို႔ သဘာ၀က်ပါတယ္လို႔ ေျဖ ခ်င္ပါတယ္။
အေၾကာင္းသင့္လို႔ ေျပာၾကရရင္ အတတ္ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အႀကံေပးမႈမပါ ဘဲ၊ ၾကက္ေတြမွာ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ကူးစက္မႈ မေတြ႕ၾကရတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ၾကက္သားနဲ႔ ၾကက္ဥ ပိတ္ပင္တာမ်ိဳးက ေဒသတြင္း မလိုလားအပ္တဲ့ လူမႈစီးပြား ထိခိုက္နစ္နာမႈအျပင္ ထိခိုက္ဆုံး႐ႈံးမႈေတြ လည္း မ်ားစြာခံစားၾကရပါတယ္။ ပိုဆိုး သြားတာက ေရာဂါပိုးကူးစက္မႈနဲ႔မဆိုင္ တဲ့ ဝက္သားကိုပါ ပိတ္ပင္ခဲ့ေလေတာ့ အဲသည္ ကာလေတြမွာ လူမႈစီးပြားေရးကို ထိခိုက္မႈမ်ားခဲ့ ၾကပါတယ္။
အထိခိုက္ ဆုံးက ေအာက္ေျခ လူတန္းစား ဆင္းရဲ သား နင္းျပားေတြပါပဲ။ အဲသည္ေတာ့ ပိတ္ပင္ဖို႔ လိုအပ္တာကိုေရာ၊ ပိုးမႊား ကင္းစင္ေၾကာင္း ေၾကညာတာေတြမွာပါ သက္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အႀကံေပး ခ်က္ကို ရယူသင့္ပါတယ္။ သို႔မဟုတ္ ပါက လူမႈစီးပြားမွာ ထိခိုက္နစ္နာေစမႈ ႀကဳံလာၾကရမွာျဖစ္ၿပီး အဲသည္ အက်ိဳး ဆက္ဟာ မည္သို႔ပင္ ေစတနာနဲ႔ ျပဳမိ သည္ျဖစ္ေစ လက္ရွိအစိုးရရဲ႕ ပုံရိပ္ကို ထိခိုက္ေစတယ္။
ေနာက္ထပ္ ေဆြးေႏြးစရာတစ္ခုက ရာသီ တုပ္ေကြးH1N1 ပါ။
H1N1 က ဘယ္ေလာက္ထိ ကူးႏိုင္လဲတနသၤာရီတိုင္းမွာ ထားဝယ္က လြဲလို႔ အျခားၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ရာသီ တုပ္ေကြး(H1N1 ) မေတြ႕ၾကရဘူး။ ဆို ေတာ့ မရွိပါဘူး၊ မေတြ႕ပါဘူး လို႔ဆိုတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာေနၾကတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြက မေၾကာက္ၾကဘူး။
၂၀၀၉ ခုႏွစ္က ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီးက ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသန စစ္တမ္းအရ ရာသီတုပ္ေကြးက ျဖစ္ၿပီဆို လူတစ္ရာမွာ ၂၀ အထိ ကူးစက္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ႏိုင္ပါတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ အဲသည္အခ်က္က လတ္တ ေလာ က်န္းမာေရးနဲ႔ အားကစားဝန္ႀကီး ဌာနက ထုတ္ျပန္ခ်က္ကိန္း ဂဏန္းေတြနဲ႔ မစပ္ဟပ္ပါ။ သည္စစ္တမ္းအရဆို ရာသီတုပ္ေကြးက အလြန္အမင္းထိတ္လန္႔စရာ ျဖစ္ေနမွာေပါ့။ ဥပမာ လူဦး ေရ တစ္သိန္းမွာ ေရာဂါကူးစက္ႏိုင္သူက ႏွစ္ေသာင္းအထိ ရွိႏိုင္ဆိုေတာ့ အလြန္အမင္း ဒြိဟျဖစ္စရာျဖစ္မေနေပဘူးလားလို႔ ဆိုတဲ့အေမးပါပဲ။
အဲသည္အခ်က္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ရာသီတုပ္ေကြးလို႔ေခၚတဲ့ Influenza အေၾကာင္း ဂဃနဏသိရင္ ရွင္းပါတယ္။ ရာသီတုပ္ေကြးဆိုတဲ့အတိုင္း ရာသီဥတု အကူး အေျပာင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့တုပ္ေကြးျဖစ္လို႔ စာဖတ္သူကိုယ္တိုင္ျဖစ္ခဲ့ႏိုင္႐ုံမက ျဖစ္ၿပီး၊ ျဖစ္ဆဲ ၊ ျဖစ္လတၱံ႕ သူေတြ အနီးပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရွိေနၾကတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးမယ္၊ တစ္ကိုယ္လုံး ႐ိုက္ခံထားရသလို နာ က်င္ၿပီး ဖ်ားမယ္ဆိုတဲ့ လူတိုင္းဟာ ရာသီတုပ္ေကြးသံသယရွိသူအျဖစ္ေတြးရင္ ဒြိဟျဖစ္စရာမွ မလိုအပ္ ေတာ့ပါဘူး။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ ေခ်ာင္းဆိုးတယ္၊ ဖ်ားတယ္။ အခ်ိဳ႕က အိမ္မွာ ေဆးၿမီးတိုနဲ႔ ကုတယ္၊ အခ်ိဳ႕က ဆိုင္က ပဋိဇီ၀ေဆးဝယ္ေသာက္တယ္၊ အခ်ိဳ႕ကနီးစပ္ရာ ေဆးခန္းေတြမွာ ကုသေပ်ာက္ကင္းတယ္။ အခ်ိဳ႕ကမွ ေဆး႐ုံတက္လာၿပီး အေသအခ်ာ ပိုးေတြစစ္ေဆးၾကတာ ျဖစ္ေလေတာ့ အဲသည္ ရပ္ကြက္၊ ေက်းလက္အထိ ျဖစ္ေနမဲ့ ပိုးကူးစက္ေနသူေတြ ဦးေရအမွန္ကို မသိႏိုင္ၾကဘူး။ ေဆး႐ုံအေျချပဳစစ္ေဆး တဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြသာျဖစ္လို႔ အမွန္အကန္ရွိေနႏိုင္တဲ့အေနအထားကို ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္ပါ။
စာဖတ္သူေရာ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြပါ ရာသီအေျပာင္းမွာ ေခ်ာင္းဆိုးအေအးပတ္ ဖ်ားနာဖူးရင္ အဲ သည္ ရာသီတုပ္ေကြးဟာ ကူးစက္ႏွင့္ၿပီး ျပန္လည္လို႔သက္သာလာၿပီး ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သိရင္၊ ရာသီတုပ္ေကြး H1N1ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ မေဝးဘူးဆိုတာသိရင္ သတိထားလာၾက လက္သင့္ခံ လာၾကမွာ မလြဲပါ။
ဒီတုပ္ေကြးကိစၥမွာ သတင္းအခ်က္အလက္ ထုတ္ျပန္မႈ၊ လူထုနားလည္ အသိပညာေပးမႈ ကိစၥေတြ အေတာ္ ေတြးဆဆင္ျခင္စရာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဘယ္ျဖစ္စဥ္မွာမဆို မွန္ကန္ျမန္ဆန္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပည္သူကို ေပးပါမွသာ သတင္းအမွားေတြနဲ႔ ဒြိဟယုံမွားမႈေတြကေန ကာကြယ္ေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲသည္အတြက္ လိုအပ္ေနတဲ့ ကြက္လပ္ ေတြကို ျပင္ဆင္ ျဖည့္စြက္ဖို႔ လိုအပ္လာၿပီ ရယ္လို႔ သိျမင္ၿပီး က်န္းမာေရးႏွင့္အား ကစားဝန္ႀကီးဌာနဘက္ကလည္း ဝန္ႀကီးဌာနအေလ်ာက္ လုပ္သင့္တာေတြလုပ္ဖို႔ လိုအပ္သလို မီဒီယာေတြ ဘက္ကလည္း သင္ယူေလ့လာလိုစိတ္နဲ႔ မွန္ကန္တဲ့သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ႐ိုး႐ိုးသားသား ေပးလို စိတ္ရွိလာဖို႔ လိုအပ္လာတယ္။
အစိုးရအဖြဲ႕ေတြဘက္ကလည္း သက္ဆိုင္ရာပညာရွင္ေတြဆီက ပညာရပ္ဆိုင္ရာေတြအေပၚ ေလးေလးစားစား ပါးပါးနပ္နပ္ခ်ဥ္းကပ္သင့္ေၾကာင္းသည္ H1N1နဲ႔ H5N1အျဖစ္ေတြက ျပၫႊန္လို႔ ေနပါတယ္။
ကိုရိုးေဆး
