Negative ဆန္ေသာ (အျပဳသေဘာ မေဆာင္ေသာ)ဟု အမ်ားက မွတ္ယူ ထားၾကေသာ စကားလုံးမ်ားကို ကၽြႏ္ုပ္ စိတ္ဝင္တစားရွိ လွသည္။ပထမဆုံး ေတြးမိသည္က ” စပ္စု” ဟူေသာ စကားလုံး ျဖစ္သည္။
ငယ္စဥ္က လူႀကီးမ်ားကို တစ္စုံ တစ္ခုအေၾကာင္း ႏႈိက္ႏႈိက္ခၽြတ္ခၽြတ္ ေမးမိလၽွင္ ” မစပ္စုနဲ႔၊ မႀကိဳက္ဘူး ” ဟု အၿမဲ အေျပာခံ ခဲ့ရဖူးသည္။ စပ္စုျခင္း သည္ အမွန္တကယ္မေကာင္းသည့္ အဓိပၸာယ္ ျဖစ္သလား။ ကၽြႏ္ုပ္၏ အျမင္တြင္ စပ္စုျခင္းသည္ စူးစမ္း ေလ့ လာျခင္း၊ သုေတသနျပဳျခင္းပင္ ျဖစ္ သည္။ သုေတသနျပဳသူမ်ားသည္ လူမ်ားကို ေမးခြန္းမ်ား ေမးၾကသည္။ သက္မဲ့အရာမ်ားႏွင့္ အျခားသတၱဝါ မ်ား၏ ျပဳမူလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို သိလို သည့္အေျဖ မရမခ်င္း ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာစူးစမ္း စမ္းသပ္ၾကသည္။ ထို သူတို႔သည္ စနစ္တက် စပ္စု ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စပ္စုျခင္းကို ကၽြႏ္ုပ္အေနျဖင့္ မေကာင္းေသာ လုပ္ရပ္ ဟု မျမင္ပါ။ မိမိသိလိုေသာ အေျဖကိုရရန္ စနစ္တက် စပ္စုရန္သာ လိုပါသည္။ လူႀကီးမိဘမ်ားသည္ ကေလးမ်ား၏ စပ္စုျခင္းကို မတားသင့္ဘဲ စနစ္တက် စပ္စုတတ္ရန္ သင္ၾကားေပးသင့္သည္။ မိမိတို႔ကိုယ္၌လည္း စနစ္တက် စပ္စု တတ္ဖို႔အား ထုတ္သင့္လွသည္။
ေနာက္တစ္ခုက အတင္းေျပာျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ အတင္းေျပာျခင္းသည္ တစ္ဖက္သားကို ဂုဏ္သိကၡာက်ေအာင္ မဟုတ္ မမွန္ေျပာျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္သလို တစ္ဖက္သား၏ အျပဳအမူအေပၚ မိမိ မႀကိဳက္သည္မ်ားကို ထိုသူ၏ ေနာက္ ကြယ္တြင္ ျပစ္တင္ေျပာဆိုသည္ဟု လည္း ယူဆႏိုင္သည္။
မည္သို႔ဆိုေစ အတင္းေျပာျခင္းသည္ တစ္ဖက္သား၏ မေကာင္းေၾကာင္းမ်ားကို ထိုသူ၏ ေနာက္ကြယ္(သို႔) ထိုသူအား တိုက္႐ိုက္မေျပာဘဲ အျခားသူအား ေျပာ ျခင္း၊ အျခားသူမွ တစ္ဆင့္ေျပာျခင္း ျဖစ္ သည္။ သို႔ေပရာ အတင္းေျပာျခင္းသည္ မေကာင္းဟု လူအမ်ားက သတ္မွတ္ ထားၾကသည္။သို႔ေသာ္ မည္သူမၽွ အတင္းေျပာ ျခင္းႏွင့္ မကင္းႏိုင္။ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ေျပာရလၽွင္ သမိုင္းေတြအေၾကာင္း ေျပာရ မည္။ သမိုင္းထဲက သူရဲေကာင္း၊ ဘုရင္၊ စစ္အာဏာရွင္၊ အၾကမ္းဖက္သမား စသည္ျဖင့္ မ်ားစြာရွိမည္။ ထိုသမိုင္း ထဲတြင္ ဘယ္အဂၤလိပ္ႀကီးက ဘယ္လို၊ ဘယ္ဂ်ပန္စစ္ဗိုလ္က ဘယ္သို႔၊ ဘယ္ အာဏာရွင္၊ ဘယ္အၾကမ္း ဖက္သမားက ဘယ္ပုံ စသည္ျဖင့္ ထိုသူမ်ား၏ ေကာင္း ကြက္ ဆိုးကြက္မ်ားကို ေျပာထားသည္ကို ေတြ႕ရမည္။
ဒါသည္ပင္ စနစ္တက် အတင္း ေျပာျခင္း ျဖစ္သည္။စစ္အစိုးရေခတ္က ထုတ္ေသာ ေက်ာင္းသုံး ျပ႒ာန္းစာအုပ္ ” ယိုးဒယား -ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးသမိုင္း” ကို ဖတ္ ၾကည့္ပါ။ ထိုင္းလူမ်ိဳးမ်ား အေၾကာင္း အတင္းေျပာထားသည္ကို ေတြ႕ရမည္။ခ်ဲ႕ေတြးၾကည့္လၽွင္ ေျမာက္ ကိုရီးယား သမိုင္းစာအုပ္ ေတာင္ကိုရီး ယားႏွင့္ အေနာက္အုပ္စု၏ အတင္းမ်ား ပါခ်င္ ပါႏိုင္သည္။ကြန္ျမဴနစ္ စာအုပ္တြင္ ဆိုရွယ္လစ္ အတင္း၊ ဒီမိုကရက္စာအုပ္တြင္ အာဏာရွင္ အတင္းမ်ား ပါခ်င္ပါမည္။ယေန႔ စာနယ္ဇင္းအခ်ိဳ႕ႏွင့္ လူမႈ ကြန္ရက္အခ်ိဳ႕ကို ၾကည့္ပါ။ ပါတီ အခ်င္းခ်င္း၊ အယူအဆ အခ်င္းခ်င္း အတင္းေျပာေနသည္ကို ေတြ႕ရမည္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ ကိုယ့္စာအုပ္တြင္ သူ႕အတင္း၊ သူ႕စာအုပ္တြင္ ကိုယ့္အတင္း ပါေနၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ က်က် နန စာႏွင့္ေပႏွင့္ အတင္းေျပာလိုက္ သည့္အခါ စကားလုံး ေျပာင္းလဲသြား သည္။
ေဝဖန္သုံးသပ္ျခင္း၊ ဆန္းစစ္ ေလ့လာျခင္း စသည့္ လွလွပပစကား လုံးမ်ား ျဖစ္သြားသည္။ အတင္းေျပာ ျခင္းသည္ အဆိုးခ်ည္းသက္သက္ဟု မဆိုႏိုင္။ ေျပာသင့္ပါက စနစ္တက် အခ်က္က်က် ေျပာရမည္။ ထိပ္တိုက္ ေတြ႕ တိုက္႐ိုက္ေျပာရန္ အဆင္မေျပလွ၊ အက်ိဳးမရွိလွဟု ယူဆပါက ၾကားခံ တစ္ခုခုမွ ေျပာရမည္။ မီဒီယာမွတစ္ဆင့္ ေျပာသင့္လၽွင္ ေျပာရမည္။ စာေရးတန္ ေရးရမည္။
ထိုသို႔ေျပာႏိုင္ေအာင္ စနစ္တက် စပ္စုထားရမည္။ အတင္းေျပာျခင္းသည္ မေကာင္းဟု ယူဆၾကေသာ္လည္း လူ တိုင္းႏွင့္မကင္း ႏိုင္ပါ။ တား၍ရမည့္ ကိစၥ၊ ပေပ်ာက္သြားမည့္ လူ႕စ႐ိုက္လည္း မဟုတ္သျဖင့္ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ အတင္းေျပာျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ရန္ အားထုတ္ သင့္သည္။အခ်ိဳ႕မွာ ေဝဖန္အႀကံျပဳဟု ဆိုေသာ္ လည္း အတင္းေျပာျခင္းသာ ျဖစ္ေန သည္။ မည္သို႔ ေျပာဆိုသုံးႏႈန္းေစကာမူ မိမိ၏ စိတ္ေစတနာ ေကာင္းကသာ ပဓာန ျဖစ္သည္။
အခ်က္က်က် အတင္းေျပာတတ္ ေအာင္ စနစ္တက် ဖတ္႐ႈေလ့လာစပ္စု တတ္ဖို႔ လိုသည္။ ထိုကိစၥ၌ ပါးနပ္လိမၼာ ၿပီဆိုလၽွင္ အတင္းေျပာျခင္းကို မေကာင္း ဟု တရားေသ သတ္မွတ္ရန္ မျဖစ္ႏိုင္ ေတာ့ေပ။လိုအပ္လၽွင္ ၊ေျပာသင့္လၽွင္ ေျပာရ မည္ ျဖစ္သည္။ စကားလုံးမ်ားအၾကားတြင္ ပိတ္မိေနျခင္းမ်ိဳးထက္ မိမိတို႔၏ ဦးတည္ ခ်က္၊ ရည္႐ြယ္ခ်က္၊ စိတ္ထားႏွင့္ လုပ္ရပ္တို႔ကသာ အျပဳသေဘာ ေဆာင္ ၏မေဆာင္၏ အဆုံးအျဖတ္ေပးမည္ ျဖစ္သည္။
အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ အတင္း ေျပာျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ရန္ စနစ္တက် စပ္စုပါ၊ အခ်က္က်က် စိတ္ေစတနာေကာင္းျဖင့္ အတင္းေျပာပါဟု တစ္ခုတ္တစ္ရ ေျပာ လိုက္ပါသည္။
