အေမရိကားေရာက္ေနတာ ႏွစ္ပတ္ ေက်ာ္ေပၿပီ။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန၏ စီစဥ္မႈျဖင့္ အာရွတစ္ခြင္မွ လူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား စြမ္းရည္ ျမင့္မားေရး အစီအစဥ္တြင္ ျမန္မာျပည္ ကိုယ္စား ေက်ာင္းသား ၃ ဦးအနက္ တစ္ဦးအျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ခံရျခင္း ျဖစ္ သည္။
အေမရိကအေၾကာင္း မေျပာခင္ ” ေတာလား ” ဟူသည့္ ေဝါဟာရကို ဦးစြာ ရွင္းလိုသည္။ ” ေတာလား ” ဟု ဆိုလိုက္ သည္ႏွင့္ ငယ္ငယ္ကသင္ခဲ့ရေသာ ရွင္မဟာရ႒သာရ၏ ” ေ႐ႊစက္ေတာ္သြား ေတာလား ” ကို သတိရမိသည္။ေျပာလိုသည္က ” ေတာလား ” ဟူ သည့္အသုံး ျဖစ္သည္။ ” ေတာ ” ဟူသည္ ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပးျမင္သည္မွာ လူသူ မနီးသည့္ ေနရာ၊ သစ္ပင္မ်ား၊ ေတာင္ တန္းမ်ား ျဖစ္သည္။
ထို႔ေနာက္ ဆက္ျမင္ သည္မွာ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေဝးကြာသည့္ ေနရာ တစ္နည္းဆိုရေသာ္ ” ေက်းလက္ေဒသ” ျဖစ္သည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထားဝယ္တြင္ ” ေတာ သား” ဟူသည့္ အသုံးရွိသည္ကို လူတိုင္း သိေပမည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ား အခ်င္း ခ်င္းတြင္ ၿမိဳ႕သားမ်ားက ကၽြန္ေတာ္ တို႔ကဲ့သို႔ ေက်း႐ြာမ်ားမွလာေသာ သူမ်ား ကို ” ေတာသား” ဟု စေနာက္ေလ့ရွိၾက သည္မွာ မဆန္း။ အေပ်ာ္သေဘာပင္ ျဖစ္ေပသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ကား ” ေတာ ” မွ တက္လာသည္ဆိုၿပီး အထင္ ေသးၾကသည္လည္း ရွိေသး၏။ ဤကား ေတာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အသုံးမ်ားသည့္ အေၾကာင္းတည္း။
တစ္ဖန္ ” လား” ဟူသည့္ အသုံးကို ဆက္သြားလိုသည္။ ငယ္ငယ္က ရခိုင္႐ိုး ရာ ေတးတစ္ပုဒ္တြင္ ” လား” ကို ” သြား သည္” ဟု အနက္ဖြင့္သည္ကို ေလ့လာ ခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တုန္းက ရခိုင္ ျပည္တြင္ ၁ လနီးပါးခန္႔ ေနခဲ့စဥ္က လည္း ” လား ” ဟူသည့္အသုံးကို ” သြား သည္ ” ဟု ရခိုင္သူရခိုင္သားမ်ား အမ်ား အျပား သုံးၾကသည္ကို မွတ္မိေပေသး သည္။ ” လား ” ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး သိသည့္ အျခားအသုံးတစ္ခုမွာ တိရိစၧာန္ ” လား ” ျဖစ္သည္။ ေအး၍ ျမင့္မားသည့္ တိဘက္ ႏွင့္ နီေပါတို႔ကဲ့သို႔ေသာ တိုင္းျပည္မ်ား တြင္ ဝန္တင္ရန္အတြက္ အသုံးျပဳၾက သည္ ဆိုသည္။ဇာတ္ေပါင္းရေသာ္ ” ေတာလား” သည္ ေတာေတာင္ထဲသို႔ သြားသည္ သို႔မဟုတ္ ေက်းလက္ေဒသသို႔ သြား သည္ဟု ဆိုရေပခ်ိမ့္မည္။
ဤေနရာတြင္ ေျပာလိုရင္းက ” အေမရိကန္ သြားေတာလား” ျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ယခင္က အေမရိကန္ဟု ဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ နယူးေယာက္ သို႔ မဟုတ္ ဝါရွင္တန္ဒီစီတို႔သာ ေျပးျမင္ သည္။ လူမ်ား၊ ကားမ်ား၊ မိုးေမၽွာ္ တိုက္မ်ား စသည္ ျမင္ေယာင္သည္။ ေရခဲေတာင္မ်ား၊ တစ္မ်ိဳးတည္းေသာ ျမက္ေျခာက္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ေနတတ္သည့္ လြင္တီးေခါင္မ်ား၊ ႏြားမ်ား၊ ႐ြက္ေႂကြ ေတာမ်ား၊ လူသူကင္း မဲ့ေနသည့္ လမ္းမ မ်ားကို ဘယ္တုန္းကမၽွ စိတ္မကူးခဲ့ဖူးေပ။
ဆိုရေသာ္ အေမရိကန္ ” ေတာၿမိဳ႕” သို႔ ေရာက္ေနသည္။ ႏိုဝင္ဘာလကုန္ ပိုင္းတြင္မွ ဝါရွင္တန္ဒီစီသို႔ ခရီးဆက္ရ ေပမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္သြား ေတာလားဟု ဆိုရျခင္းတည္း။ မစ္ဇူလာသည္ မြန္တားနားျပည္ နယ္၏ ၿမိဳ႕ေတာ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စတည္း ခ်ရာၿမိဳ႕။ ရန္ကုန္မွ ထိုင္းႏိုင္ငံဘန္ ေကာက္၊ ဘန္ေကာက္မွ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ တိုက်ိဳၿမိဳ႕၊ ထိုမွတစ္ဖန္ အေမရိကန္ ျပည္ ေထာင္စု၏ မစ္နီပုလစ္ၿမိဳ႕၊ ထို႔ေနာက္ တြင္မွ ယခုေရာက္ရွိ ေနသည့္ မစ္ဇူလာ ၿမိဳ႕သို႔ ေလထဲတြင္ တစ္ရက္ေက်ာ္ၾကာၿပီးမွ ေရာက္ရွိလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ နယူးဇီလန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားစဥ္က ေလယာဥ္ ႏွစ္ဆင့္သာ ေျပာင္းစီးခဲ့ရသည္။ ယခု ကား ၄ဆင့္ ေျပာင္းစီးရ၏။
ငယ္ငယ္က အိမ္ေရွ႕ေခ်ာင္းထဲ ေရကူးစဥ္ မိုးတိမ္မ်ား ၾကားမွျဖတ္ပ်ံ သြားတတ္သည့္ ေလယာဥ္ ပ်ံမ်ားကို ျမင္ရသည့္အခါ၊ တိမ္ကင္းစင္သည့္ ညမ်ားတြင္ မီးေရာင္မွိတ္တုတ္ မွိတ္ တုတ္ျဖင့္ ၾကယ္မ်ားၾကားမွ ျဖတ္ပ်ံ သြားတတ္သည့္ ဂ်က္ေလယာဥ္မ်ားကို ျမင္ရသည့္အခါမ်ားက ေလယာဥ္ပ်ံ အလြန္စီးခ်င္ခဲ့ဖူးသည္။ ခုေတာ့ ေမြးရာ ေျမႏွင့္ေဝးရာ ကမၻာေျမ၏ အျခားဘက္ ျခမ္းသို႔ နာရီေပါင္းမ်ားစြာ ျဖတ္ပ်ံၿပီး ေခၚေဆာင္သြားတတ္သည့္ ဂ်က္ေလ ယာဥ္မ်ားစီးရျခင္းကို သိပ္မႏွစ္ၿမိဳ႕လွ ေတာ့။
ျပန္ေကာက္ရေသာ္ မစ္ဇူလာသို႔ ေရာက္ေနသည္မွာ ႏွစ္ပတ္ေက်ာ္ သုံး ပတ္ထဲေရာက္ေနၿပီ။ စိတ္ကူးထဲမွ အေမ ရိကား မဟုတ္။ ႏိုင္ငံ၏ ျပည္နယ္ ၅၀ အနက္မွ စတုတၳအႀကီးဆုံးျပည္နယ္ျဖစ္ ေသာ္လည္း လူဦးေရ သိပ္သည္းဆ အလြန္နည္းပါးသည့္ ျပည္နယ္ျဖစ္သည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္သန္းေခါင္စာရင္းအရ တစ္ျပည္နယ္လုံးတြင္ လူဦးေရ ၁ သန္း ေက်ာ္သာ ရွိသည္။
ႏြားေႏြးျမဴေရး လုပ္ ငန္းမွာ ျပည္နယ္၏ အဓိက စီးပြားေရး လုပ္ငန္းျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ အႀကီးမားဆုံး အသားထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား တည္ရွိသည္။ ရာသီသီးႏွံ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားလည္း အေတာ္ ထြန္းကားေလသည္။မြန္တားနားသည္ သတၱဳတြင္း လုပ္ ငန္းမ်ားတြင္လည္း နာမည္ေက်ာ္ၾကားေပ ေသး၏။ ေက်ာက္မီးေသြးႏွင့္ ေရနံထုတ္ လုပ္ေရး ကဲ့သို႔ေသာ တြင္းထြက္ ပစၥည္း ထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ျပည္နယ္ အႏွံ႔ ရွိသည္။ ေက်ာက္မီးေသြးမ်ား တင္ ေဆာင္ၿပီး ျပည္နယ္ျဖတ္ေက်ာ္ ခုတ္ ေမာင္းေနသည့္ မီးရထားတြဲမ်ားကို တေမၽွာ္တေခၚႀကီး ေတြ႕ရတတ္သည္။ ေရနံထုတ္လုပ္သည့္ လုပ္ငန္းမွာကား ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကဲ့သို႔ပင္ ျပႆနာ မ်ားစြာ ရွိေနသည္။
လတ္တေလာတြင္ ဒါကိုတာ ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္၊ အိုင္အိုဝါႏွင့္ အီလီ ႏြိဳက္ျပည္နယ္ ၄ ခုႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဒသ ၅၀ ေက်ာ္ကို ျဖတ္သြားမည့္ ဒါကိုတာ-ေျမာက္ေရနံပိုက္လိုင္းကို ေဒသခံ မူလ အေမရိကန္ အင္ဒီးယန္းလူမ်ိဳးေထာင္ ေပါင္းမ်ားစြာတို႔ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပေနၾက သည္။ ျပည္နယ္အစိုးရႏွင့္ ဖက္ဒရယ္ (ျပည္ေထာင္စု) အစိုးရတို႔ လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳ ထားၿပီးျဖစ္သည့္ ေဒၚလာ ၃.၇ ဘီလၽွံ တန္ဖိုးရွိ အဆိုပါ ေရနံပိုက္လိုင္း စီမံ ကိန္းသည္ ဌာေနတိုင္းရင္းသားတို႔၏ လူမႈဘ၀ႏွင့္ သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ထိခိုက္မႈမ်ား ရွိေနျခင္း၊ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈ နယ္ေျမမ်ားကို ျဖတ္သန္းသြားရန္ရွိေန ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တလႊားရွိ မူလအေမရိကန္ အင္ဒီးယန္း လူမ်ိဳးေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အဆိုပါ ေဒသသို႔ လာေရာက္စုေဝးၿပီး သမိုင္း တစ္ေလၽွာက္ ႀကီးမားလွသည့္ ဆႏၵျပပြဲ ႀကီး ျပဳလုပ္လ်က္ရွိသည္။ အိမ္ျဖဴေတာ္ အစိုးရကမူ ပိုက္လိုင္းလမ္းေၾကာင္းအသစ္ ရွာေဖြရန္ အေမရိကန္ စစ္တပ္ကို ၫႊန္ၾကားထားသည္ ဆိုသည္။
ဤဥပမာသည္ ဖက္ဒရယ္ျပည္ ေထာင္စုကို ထူေထာင္လိုသည့္ ကၽြန္ ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအဖို႔ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္အစိုးရ၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ ခြင့္ရေဒသ အစိုးရတို႔ အၾကား အာဏာ ခြဲေဝမႈ၊ အရင္းအျမစ္ခြဲေဝမႈႏွင့္ပတ္သက္ ၿပီး သင္ခန္းစာ ယူစရာမ်ားစြာ ရွိေပ သည္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဌာန၏ အစီအစဥ္အရ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေက်ာင္းသားမ်ား မိမိတို႔ စိတ္ဝင္စားရာ နယ္ပယ္အလိုက္ ေလ့လာ သင္ယူရသည္။
” ဒီမိုကေရစီႏွင့္ အရပ္ဘက္ လူမႈအဖြဲ႕ အစည္းမ်ား” ကို ေလ့လာလိုသျဖင့္ မစ္ဇူ လာတဝိုက္ရွိ လူမႈေရး အသင္းအဖြဲ႕မ်ားသို႔ တပတ္လၽွင္ ၃ ရက္သြားေရာက္ ေလ့လာ ရသည္။ က်န္ ၂ရက္ ကား မြန္တားနား ျပည္နယ္တကၠသိုလ္တြင္ လူမႈေရးသိပၸံ ဆိုင္ရာ ဘာသာရပ္မ်ား သင္ၾကားရသည္။ လူဦးေရ ေျခာက္ေသာင္း ေျခာက္ ေထာင္ေက်ာ္သာရွိသည့္ မစ္ဇူလာၿမိဳ႕တြင္ မွတ္ပုံတင္ထားသည့္ လူမႈေရးအသင္း အဖြဲ႕ေပါင္း ၁၂၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္။ အမ်ား စုမွာ ဘာသာေရး၊ အစားအစာျဖန္႔ေဝ ျခင္း၊ လူငယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္ ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးစသည့္ လုပ္ငန္း မ်ား လုပ္ေဆာင္သည္။ လူျဖဴအမ်ားစု ေနထိုင္သည့္ မစ္ဇူလာတြင္ မတူကြဲျပားမႈ ကို လက္ခံရန္ လႈံ႔ေဆာ္သည့္အသင္း အဖြဲ႕မ်ားလည္း ေခတ္စားလွသည္။
ထူးျခားသည္မွာ အသင္းအဖြဲ႕ အား လုံးနီးပါး အသုံးျပဳသည့္ ရန္ပုံေငြစုစု ေပါင္း၏ ထက္ဝက္ကို ျပည္ေထာင္စု အစိုးရမွ က်ခံျခင္း ျဖစ္သည္။ က်န္ တစ္ဝက္ကိုေဖာင္ေဒးရွင္းမ်ားႏွင့္ တစ္သီး ပုဂၢလ အလႉရွင္မ်ားထံမွ ရရွိသည္ ဆိုသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံနည္းတူ အသင္း အဖြဲ႕တိုင္း ႐ုန္းကန္ေနရသည္မွာ ရန္ပုံေငြ ရရွိေရး ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပတ္ သက္ၿပီး လႈပ္ရွားသည့္ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား ေခတ္မစားလွေပ။ လူငယ္ မဲဆႏၵရွင္ ပညာေပးလုပ္ငန္း လုပ္ေဆာင္သည့္အဖြဲ႕ တစ္ခုႏွင့္သာ ရွားရွား ပါးပါးေတြ႕ဆုံ ခြင့္ရသည္။ မစ္ဇူလာသည္ အေမရိကန္ ျပည္နယ္ ၅၀ အနက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ မဲေပးသူဦးေရ အမ်ားဆုံး ျပည္နယ္မ်ား အနက္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲတြင္ ဆႏၵမဲေပး ပိုင္ ခြင့္ရွိသူ စုစုေပါင္း၏ ၅၅ ရာခိုင္ ႏႈန္းေက်ာ္သာ မဲေပးခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရ သည္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္မွ ၂၉ ႏွစ္ အတြင္းရွိ မဲေပးခြင့္ရွိသူ စုစုေပါင္း၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေအာက္သာ ေ႐ြးေကာက္ ပြဲတြင္ မဲေပးေလ့ရွိေၾကာင္း စစ္တမ္းမ်ား က ဆိုသည္။
မြန္တားနားျပည္နယ္တြင္ လူ ၇ ဦးလၽွင္ ၁ ဦး အစာငတ္ေနႏိုင္သည္ ဆို သည္။ ကေလးေပါင္း ေလးေသာင္းရွစ္ ေထာင္ေက်ာ္ အစားအစာ ဖူလုံမႈ မရွိေသာ အိမ္မ်ားတြင္ ေနထိုင္ေနရသည္ဟု စစ္တမ္းမ်ားက ေထာက္ျပထားသည္။ မစ္ဇူလာရွိ အစားအေသာက္ အခမဲ့ ေဝသည့္ ေနရာသို႔ သြားေရာက္ေလ့လာစဥ္ တန္းစီ ေစာင့္ဆိုင္းေနသည့္ လူတန္း အရွည္ႀကီးက ထိုေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားကို သက္ေသခံလ်က္ရွိသည္။ ဤသည္မွာ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ မ်ားအေၾကာင္း မပါေသး။ တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ မိမိကိုယ္မိမိ သတ္ ေသ မႈ လူ ၁ သိန္းလၽွင္ ၁၃.၄ ဦးရွိခ်ိန္ တြင္ မြန္တားနားသည္ ၂၄.၅ ဦးျဖင့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ ေသေၾကာင္းႀကံစည္မႈ စံခ်ိန္တင္၏။
ထူးဆန္းေပစြ။ အေမရိကန္ အေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာၾကလၽွင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားအေၾကာင္း မပါမၿပီး မဟုတ္ေလာ။ အေမရိကန္တို႔ ႂကြယ္၀ ေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ စစ္တပ္အင္အား ႀကီးေၾကာင္း၊ အေမရိကန္သမၼတမ်ား အေၾကာင္း၊ အဲဖို႔စ္ဝမ္း အေၾကာင္း စသည္ စသည္။
လက္ေတြ႕တြင္ကား အေမရိကသည္ ထိုသို႔မဟုတ္။ ျပႆနာေပါင္း ေသာင္း ေျခာက္ေထာင္ႏွင့္ ျပည့္ေန၏။
မစ္ဇူလာၿမိဳ႕၏ ေန႔လယ္ခင္းသည္ တိမ္သား မထူတထူျဖင့္ မႈန္ကုပ္ကုပ္ ႏိုင္လြန္းလွသည္။ အ႐ြက္မ်ားေႂကြ သြား ၿပီျဖစ္သည့္ ေမဘယ္လ္ပင္မ်ားသည္ ၿမိဳ႕ အႏွံ႔အ႐ိုးၿပိဳင္းၿပိဳင္းထလ်က္ ရွိသည္။အပူခ်ိန္ ၁၀ ဒီဂရီေအာက္ ေရာက္ ေနသည့္ လမ္းမေပၚတြင္ ကားမ်ားမွလြဲ၍ လမ္းသြားလမ္းလာမရွိ။ လူမႈျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးလႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႕တစ္ခု၏ ဦးေဆာင္သူတစ္ဦးႏွင့္ေကာ္ဖီဆိုင္တစ္ခုတြင္လာမည့္ ႏိုဝင္ဘာ ၈ ရက္ ေ႐ြး ေကာက္ပြဲအေၾကာင္း စကားေကာင္းေနမိ သည္။ ၁ နာရီေက်ာ္ၾကာ ေဆြးေႏြးမႈ အတြင္း ထိုသူျပဳသည့္ မွတ္ခ်က္တခုကို သတိရမိသည္။
” အေမရိကန္မွာ သာမန္လူတန္းစား အမ်ားစုက ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို သိပ္စိတ္ မဝင္စားၾကဘူးဗ်။ အမတ္ေလာင္းေတြ မဲဆြယ္တဲ့ လူထုေတြ႕ဆုံပြဲကိုသြားဖို႔ ခင္ဗ်ားအိတ္ထဲမွာ အနည္းဆုံးေဒၚလာ ႏွစ္ေထာင္ေတာ့ ထည့္သြားဖို႔ လိုမယ္။ တက္လာမယ့္ အစိုးရ ဘာဆက္လုပ္ မလဲဆိုတာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကာလမွာ သူတို႔ကို ဘယ္သူေတြက ဘယ္ေလာက္ ပံ့ပိုးေပးခဲ့သလဲဆိုတဲ့အေပၚမွာ အမ်ား ႀကီး မူတည္တယ္ ”
ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။
