စစ္မက္မျဖစ္သေလာက္ျဖစ္ေနသည့္ တနသၤာရီတိုင္းရွိ ေနရပ္ဌာေနရင္းသို႔ ျပန္လာေသာ စစ္ေဘးေရွာင္ ျပည္သူမ်ား ကို အသိမ္းခံေျမႏွင့္ တရားစြဲရန္ ပုဒ္မမ်ား က ေစာင့္ႀကိဳေနသည္။ယင္းကိစၥကို ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုရန္ တရားစြဲခံရသူ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား ေျခာက္ဦး မိုင္ရာခ်ီေဝးေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ သို႔ ခရီးႏွင္ခဲ့ၾကသည္။
တနသၤာရီတိုင္းႏွင့္ ထိုင္းနယ္စပ္ တစ္ေလၽွာက္သည္ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ုံး (KNU) ႏွင့္ ျမန္မာ တပ္မ ေတာ္တို႔ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စစ္မက္ ျဖစ္ပြားရာ ေနရာအျဖစ္ တည္ရွိခဲ့သည္။ေဒသခံ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာသည္ ၎တို႔ ရပ္႐ြာမ်ားကို စြန္႔ခြာကာ ျပည္ တြင္း စစ္ေဘးေရွာင္သူမ်ားအေနျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ထိုင္းနယ္စပ္တြင္ ဒုကၡ သည္မ်ားအျဖစ္လည္းေကာင္း ေနထိုင္ခဲ့ ရသည္။
KNU ႏွင့္ ျမန္မာတပ္ေတာ္တို႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ထိုး ခဲ့သည့္ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္း မူလ ေနရာသို႔ ျပန္လည္ အေျခခ်သည့္ ရပ္႐ြာ ေဒသခံ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွာ ျပန္ေနစရာ ေျမမရွိသည့္အျပင္ တရားပင္အစြဲခံလိုက္ ရသည္။ၿမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဘန္းမဲ့ႏွင့္ တုံးေဗ်ာ ေက်း႐ြာမွ ရပ္႐ြာေခါင္းေဆာင္ ေဒသခံ ႏွစ္ဦးကို ေအးရွားေဝါလ္ ကုမၸဏီမွ ပိုင္နက္က်ဴးလြန္မႈ၊ အက်ိဳးဖ်က္ဆီးမႈ တို႔ျဖင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ဇူလိုင္လ၂၆ရက္တြင္ တရားစြဲဆိုခဲ့သည္။ယင္းအျပင္ ေရျဖဴၿမိဳ႕နယ္ ေက်းဇူး ေတာ္ေက်း႐ြာမွ ေဒသခံ၄ဦးကိုလည္း ပိုင္နက္က်ဴးလြန္မႈျဖင့္ ေ႐ႊပဒုမၼာ ကုမၸဏီ က ယခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ၂၃ရက္တြင္ တရားစြဲဆိုခဲ့ျပန္သည္။
” အခုလိုမ်ိဳး တရားစြဲခံရတာေတြက ေနာက္ထပ္ ျပန္လာမယ့္သူေတြအတြက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ျပန္ လာခ်င္တဲ့ သူေတြလည္း စဥ္းစား ၾကမွာ ေပါ့ ” ဟု တနသၤာရီမိတ္ေဆြမ်ားအဖြဲ႕မွ ေနာ္ပီသေလာက ေျပာသည္။တရားစြဲခံ ေဒသခံေျခာက္ဦး၊ တနသၤာရီမိတ္ေဆြမ်ားအဖြဲ႕ႏွင့္ ၿမိတ္ေရွ႕ ေနမ်ားကြန္ရက္တို႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ စက္တင္ဘာ လကုန္ပိုင္းက သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲတစ္ရပ္ ျပဳလုပ္ၿပီး ျပန္စရာ ေျမမဲ့ေနသည့္ကိစၥကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆို ခဲ့ၾကသည္။ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္တစ္ေလၽွာက္ရွိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ေရာက္ရွိေန သည့္ စစ္ေဘးေရွာင္သူမ်ား ေနရပ္ ျပန္ေရး စဥ္းစားရာတြင္ ယင္းသို႔ေသာ တရားစြဲဆို ခံေနရမႈမ်ားကိုပါ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရန္ ဦးေဆာင္သူမ်ားထံ စာပို႔ထား ေၾကာင္း ေနာ္ပီသေလာက ဆိုသည္။
ေအးရွားေဝါလ္ကုမၸဏီက ၿမိတ္ၿမိဳ႕ နယ္တြင္ ဆီအုန္းစိုက္ပ်ိဳးရန္ ဧက ၉၀၀၀ ေက်ာ္ကို ၂၀၀၀ ခုႏွစ္က လုပ္ကိုင္ ခြင့္ရထားၿပီး ယင္းဧရိယာအတြင္းက်ေရာက္ ေနသည့္ ဘန္းမဲ့ႏွင့္ တုံးေဗ်ာေက်း႐ြာ တို႔တြင္ ျပန္လည္ အေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားအနက္ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးကို ပိုင္နက္ က်ဴးလြန္မႈႏွင့္ အက်ိဳးဖ်က္ဆီးမႈတို႔ျဖင့္ တရားစြဲဆိုထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ေ႐ႊပဒုမၼာ ကုမၸဏီကမူ ေရျဖဴၿမိဳ႕ နယ္တြင္ ဆီအုန္းစိုက္ပ်ိဳးရန္ ၆၁၁ ဧကကို ၁၉၉၉ ခုႏွစ္က လုပ္ကိုင္ခြင့္ရခဲ့သည့္အျပင္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္လည္း ဧက၁၂၀၀ကို ဆီအုန္းတိုးခ်ဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးရန္ ႀကိဳတင္လုပ္ ကိုင္ခြင့္ ထပ္မံရရွိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
၂၀၀၄ ခုႏွစ္တြင္ ႀကိဳတင္လုပ္ကိုင္ ခြင့္ ရရွိခဲ့သည့္ ဧက ၁၂၀၀ကို ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္မွ ကလိန္ေအာင္ၿမိဳ႕နယ္ ေျမ စာရင္းဦးစီးမႉးက ကန္႔ကြက္လိုက ကန္႔ ကြက္ႏိုင္ေၾကာင္း ေက်း႐ြာတြင္ လာ ေရာက္အေၾကာင္းၾကားသည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားက ကန္႔ကြက္ခဲ့ဖူးသည္။
ေနရပ္ျပန္သူမ်ားက ၎တို႔၏ မူလ ဥယ်ာဥ္ၿခံေနရာမ်ားတြင္ ဥယ်ာဥ္ ၿခံလုပ္ငန္း ျပန္လည္လုပ္ကိုင္သည္ကို ေ႐ႊပဒုမၼာကုမၸဏီက ပိုင္နက္က်ဴးလြန္မႈျဖင့္ တရားစြဲဆိုလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ကုမၸဏီ အမ်ားအျပားမွာ ဆီအုန္း စိုက္ပ်ိဳးရန္ဟုဆိုကာ တနသၤာရီတိုင္း အတြင္းရွိ ေျမဧက ရာခ်ီမွ ေထာင္ခ်ီအထိ စစ္အစိုးရ လက္ထက္မွစ၍ ေခတ္အဆက္ ဆက္ရယူထားေသာ္လည္း အမွန္တကယ္ စိုက္ပ်ိဳးသည့္ဧကမွာ အနည္းအက်ဥ္း သာ ရွိသည္။
ယင္းကုမၸဏီ ႏွစ္ခုစလုံးသည္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ရထားသည့္ ဧကအတိုင္း အမွန္တကယ္ လုပ္ကိုင္ထားျခင္း မရွိ ေၾကာင္း ေနာ္ပီသေလာက ေျပာသည္။” ကိုယ့္ေျမေတြကို ျပန္လိုခ်င္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ဝင္လာမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ဒုကၡသည္ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမေတြကို ျပန္လာရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လို မျဖစ္ေစခ်င္ ဘူး” ဟု ေ႐ႊပဒုမၼာ ကုမၸဏီ၏တရားစြဲဆို ခံထားရေသာ ေက်းဇူးေတာ္႐ြာမွ ေစာ႐ိုး လာက ေျပာသည္။” ဒီလိုမျဖစ္ေအာင္ အစိုးရအေနနဲ႔ စနစ္တက် လုပ္ေပးေစခ်င္တယ္”
စစ္ေဘးေရွာင္စခန္းမွအျပန္ ေက်း႐ြာ တြင္ ျပန္လည္အေျခခ်ကာစ ျဖစ္သည့္ စစ္ေဘးေရွာင္မ်ားတြင္ သက္ေမြးဝမ္း ေၾကာင္းအတြက္ ႐ုန္းကန္ေနရဆဲ ျဖစ္ သည္။ ယခုကဲ့သို႔ တရားစြဲဆိုလိုက္ ျခင္းက တရား႐ုံးသြားေရာက္ရန္ပင္ အခက္ အခဲရွိသည္ဟု ေစာ႐ိုးလာက ဆိုသည္။
စိုက္ပ်ိဳးေရး စီမံကိန္းမ်ားအား လုပ္ပိုင္ခြင့္ျပဳထားသည့္ ေနရာမ်ားကို မူလေနထိုင္ခဲ့သည့္ စစ္ေဘးေရွာင္သူမ်ား အေရးသည္ တရားေရးနည္းလမ္းအရ ေျဖရွင္းရမည့္ ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံ ေရးအရ ေျဖရွင္းရမည့္ ကိစၥျဖစ္ ေၾကာင္း အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက ေဝဖန္ ေနၾကသည္။” အဲလိုမ်ိဳး (ျပန္လာမည့္ စစ္ေဘး ေရွာင္မ်ားအတြက္ အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစ ႏိုင္ျခင္း) ကိုေတာ့ အတတ္ႏိုင္ဆုံး မျဖစ္ ေအာင္ ဝိုင္းဝန္းလုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုတယ္” ဟု ၿမိတ္ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္မွ စဧရာဝင္း က ေျပာသည္။
စစ္ေဘးေရွာင္ေနရပ္ျပန္ႏိုင္မည့္ အေရးကိစၥႏွင့္ ပက္သက္၍ လက္ရွိ တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႕ႏွင့္ သာမက တပ္မဟာ ၄ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ုံး (KNU) မွ ေခါင္းေဆာင္ ပိုင္းမွ တာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ပါ ၫွိႏႈိင္း ေဆြးေႏြးထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း စဧရာဝင္း က ဆိုသည္။
” ဒီလိုမ်ိဳးကိစၥေတြ ေနာက္ထပ္ အလား သ႑ာန္တူ မျဖစ္ဖို႔နဲ႔ အေရွ႕က ကိစၥေတြ ဘယ္လိုေျဖရွင္းမလဲဆိုတာေတြ အေျဖရွာ ေနပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အဲဒါက JMC ရဲ႕ အဓိက အခန္းက႑မွာ ပါေနလို႔ပါ” ဟု ၎က ဆိုသည္။စဧရာဝင္းသည္ တနသၤာရီတိုင္း ေဒသႀကီး အပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မႈ ရပ္စဲ ေရးဆိုင္ရာ ပူးတြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီ (JMC-S) အဖြဲ႕ဝင္တစ္ဦးလည္း ျဖစ္သည္။ေနရပ္ျပန္သူမ်ားအတြက္ ေျမယာ ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ လုပ္ ပိုင္ခြင့္ အေထာက္အထားမ်ား ထုတ္ ေပးရန္ လိုအပ္ၿပီး ယင္းသို႔ ထုတ္ေပး ႏိုင္ရန္အတြက္ မၾကာမီထြက္ရွိလာသည့္ ေျမယာမူဝါဒအေပၚတြင္ မူတည္သည္ဟု ၎က ဆိုသည္။
ထိုကိစၥမ်ား ေျဖရွင္းရန္ အစိုးရ အဆင့္ဆင့္တြင္ အေျဖမရွိေသးပါ။ေနာက္ထပ္ ထြက္လာမည့္ ေျမယာ ဥပေဒသစ္ကို ေစာင့္ရန္လိုေၾကာင္း တနသၤာရီတိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႕မွ သယဇာတႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္း ေရးဝန္ႀကီး ဦးျမင့္ေမာင္က ဆိုသည္။
” အရင္ဥပေဒနဲ႔ ရွင္းရင္ အားလုံးက ႐ႈံးကုန္လိမ့္မယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။သို႔ေသာ္ အရပ္ဖက္ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားကမူ အျမန္ဆုံး ေျဖရွင္းရန္ ေတာင္း ဆို ေနၾကသည္။
ကုမၸဏီမ်ားက ေနရပ္ျပန္သူမ်ားကို တရားစြဲသည့္ကိစၥကို ေျဖရွင္းရန္ လက္ရွိ စိုက္ပ်ိဳးေရးအတြက္ဟု ရယူထားေသာ ေျမမ်ား အမွန္တကယ္ ေျမျပင္တြင္ စိုက္ပ်ိဳးထားျခင္း ရွိမရွိကို အျမန္ဆုံး စိစစ္ေဆာင္႐ြက္သင့္ေၾကာင္း ၎တို႔က အစိုးရကို ေထာက္ျပၾကသည္။
တိုင္းအတြင္း လုပ္ကိုင္ခြင့္ရထားၿပီး အမွန္တကယ္ မစိုက္ပ်ိဳးသည့္ ေျမဧက သုံးသိန္းေက်ာ္ကို ျပန္လည္သိမ္းယူ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း တနသၤာရီတိုင္း အစိုးရ အဖြဲ႕က ေျပာဆိုထားသည္။သို႔ေသာ္ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္ မ်ားကို မသိရေသး။”ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီလို ျပႆ နာေတြရွိတယ္။ ခ်က္ခ်င္းႀကီးေတာ့ေျဖ ရွင္းဖို႔ လြယ္မွာမဟုတ္ဘူး” ဟု ဝန္ႀကီး ဦးျမင့္ေမာင္က ဆိုသည္။
