အစိုးရအသစ္ အထူးသျဖင့္ တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရသစ္မွာ အလုပ္မ်ားေတာက္ေလၽွာက္ စေနၿပီ ျဖစ္သည္။ လူအမ်ားစကားကို နားေထာင္ျခင္း၊ ျပႆနာမ်ားရွိေသာ ေနရာကို ကြင္းဆင္းျခင္း စသည္တို႔မွာ ေကာင္းမြန္ေသာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားျဖစ္သည္။
အခ်ိဳ႕ေသာ ျပႆနာမ်ားသည္ ခ်က္ခ်င္း on the spot ဆုံးျဖတ္ရမည့္ ကိစၥမ်ား ျဖစ္ၿပီး အခ်ိဳ႕ ေသာျပႆနာမ်ားမွာ အခ်ိန္ယူေလ့လာ၊ ေဆြးေႏြး၊ သုံးသပ္ၿပီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏိုင္မွသာ အားနည္း ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္နည္းပါးၿပီး ျပည့္စုံေသာ မူဝါဒျဖစ္မည္ျဖစ္သည္။
ႏိုင္ငံတကာတြင္ အစိုးရမ်ား က်င့္သုံးေသာ အသုံးမ်ားသည့္ ျပည္သူ႕ေရးရာမူဝါဒ လုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ ဆင့္ရွိသည္။ ကနဦးအဆင့္မွာ ျပႆနာရွာျခင္းျဖစ္သည္ (Problem Identification) ။ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို အမွန္တကယ္ ေျဖရွင္းရမည့္ ျပႆနာ ဟုတ္မဟုတ္ ေလ့လာျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းမွာ အမွန္တကယ္ ေျဖရွင္းရမည့္ ကိစၥဆိုပါက ယင္းျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္ ေ႐ြးခ်ယ္လုပ္ကိုင္စရာ မူဝါဒမ်ား ေရးဆြဲရသည့္ (Identification of policy options) ။
ထိုအဆင့္တြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္နည္းလမ္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ေ႐ြးခ်ယ္သတ္မွတ္ထားရသည္။ ပထမ ဦးစားေပးနည္းလမ္း ၊ ဒုတိယ ဦးစားေပး ေ႐ြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္း၊ တတိယနည္းလမ္း စသည္ျဖင့္။ ထိုသို႔ ေ႐ြးခ်ယ္ထားေသာ နည္း လမ္းမ်ား၏ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးျပစ္မ်ားကို ပညာရွင္မ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး သမားမ်ား၊ သက္ဆိုင္ရာ အသင္းအပင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတို႔ႏွင့္ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ မီဒီယာမ်ားမွတဆင့္ ျပည္သူလူထုကို တင္ျပျခင္းတို႔ျဖင့္ ပိုမို က်ယ္ျပန္႔ေသာ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားရယူကာ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးျပစ္မ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္ရသည္။ အခ်ိန္ ယူကာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေလေလ ပိုမိုျပည့္စုံ ကုံလုံေသာ မူဝါဒဆိုင္ရာ ေ႐ြးခ်ယ္စရာ နည္းလမ္းမ်ား ရရွိေလေလျဖစ္သည္။
ယင္းေနာက္ အႀကိဳ သုံးသပ္စဥ္းစားထားေသာ ေ႐ြးခ်ယ္စရာ မူဝါဒမ်ားအနက္မွ အေကာင္းဆုံး တစ္ခုကို ဆုံးျဖတ္ေ႐ြးခ်ယ္ကာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္သည္ (Selection & Implementation) ။ မူဝါဒတစ္ခုကို အေကာင္အထည္ေဖာ္လိုက္သည္ႏွင့္ ျပည္သူ႕ေရးရာ မူဝါဒလုပ္ငန္းစဥ္ ၿပီးေျမာက္သြားၿပီဟု မဆိုႏိုင္ဘဲ ေစာင့္ၾကပ္ႀကီးၾကပ္ျခင္း ႏွင့္ ျပန္လည္ သုံးသပ္ျခင္း (Monitoring & Evaluation) မွာ အေရးႀကီးပါသည္။ ထိုမွသာ စာ႐ြက္ေပၚတြင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ထားခဲ့စဥ္ ေမၽွာ္မွန္းသည့္ ရလာဒ္ႏွင့္ အမွန္တကယ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္စဥ္ ထြက္ေပၚလာသည့္ ရလာဒ္တို႔ကို စဥ္ဆက္မျပတ္သုံးသပ္ကာ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ မူဝါဒမ်ားကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ ေရးဆြဲႏိုင္ မည္ျဖစ္သည္။
ယင္းေၾကာင့္ အလုပ္လုပ္ရန္ စိတ္အားထက္သန္ေနသာ အစိုးရသစ္ အေနႏွင့္ ဆန္စင္ရာ က်ည္ေပြ႕ လိုက္ေသာ ” လက္လီမူဝါဒ” မ်ားကို အလ်င္စလို ခ်မွတ္ေနမည့္အစား ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ျပႆနာမ်ား၊ ယင္းတြင္ ပါဝင္ပတ္သက္ေနေသာ အုပ္စုမ်ား ကို ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔စြာ ေလ့လာကာ က်ယ္ျပန္႔ကုံလုံေသာ ” လက္ကား မူဝါဒ” မ်ား ခ်မွတ္ေရး ဦးစားေပးသင့္ပါသည္။
ထိုသို႔မဟုတ္ဘဲ၊ မီးခိုးႂကြက္ေလၽွာက္ ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ အက်ိဳးအျပစ္မ်ားကို ေသခ်ာစြာ ေစ့ငုျခင္းမရွိဘဲ ျပႆနာဟု မဲမဲျမင္ရာ ခ်က္ခ်င္းဆုံးျဖတ္လိုက္ပါက အမွန္တကယ္ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ ကိစၥ အရပ္ရပ္ကို ၿခဳံငုံမိျခင္းရွိမည္မဟုတ္ပါ။ ဆန္စင္ရင္း က်ည္ေပြ႕လိုက္ရင္း၊ ဆန္ထပ္စင္ရင္း က်ည္ေပြ႕ထပ္လိုက္ရင္း ျဖင့္ အေတာမသတ္ေသာ မူဝါဒအေျပာင္း သံသရာတြင္ ခ်ာခ်ာလည္ေနမည္ျဖစ္သည္။ မူဝါဒမ်ားလည္း ေျပာင္းၿပီး ျပန္ရင္း ေျပာင္းျပန္ရင္းျဖစ္ေနမည္။ ရည္မွန္းထားသည့္ အေျဖလည္း ထြက္ခ်င္မွ ထြက္ေပ လိမ့္မည္။
