“အခြင့္အေရးရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ ယူပါလို႔ ေျပာခ်င္တယ္” – သေျပပညာေရးေဖာင္ေဒးရွင္းမွ စီနီယာပ႐ိုဂရမ္ မန္ေနဂ်ာ ဦးစိုးေလးႏွင့္ ေတြ႕ဆုံျခင္း

ျပည္ပကို ပညာသြားသင္ခ်င္သည့္ အိပ္မက္ရွိသည့္ လူငယ္မ်ား၊ ေဒသတြင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္ခ်င္သည့္ လူငယ္မ်ား၊ အဂၤလိပ္စာကို ေလ့လာခ်င္သည့္ လူငယ္မ်ားအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္မည္ဟု ရည္႐ြယ္ၿပီး ယင္းအစီအစဥ္မ်ားကို လုပ္ကိုင္ေနသည့္ သေျပပညာေရး ေဖာင္ေဒးရွင္းမွ စီနီယာ ပ႐ိုဂရမ္ မန္ေနဂ်ာ ဦးစိုးေလးအား ေတြ႕ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့သည္။

ပထမဆုံး သေျပက လုပ္ေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြကို ေျပာျပေပးပါခင္ဗ်ာ။
သေျပမွာက Program ၄ ခုရွိတယ္။
နံပါတ္ ၁ က CLASS (Community Leadership And Social Study)။ အဲဒါက တစ္ႏွစ္သင္တန္းပါ။ ဒီသင္တန္း က Scholar အျပည့္အဝ ေထာက္ပံ့တယ္။ အေဆာင္ထား ေပးတယ္။ ေက်ာင္းစရိတ္ က Free။ တိုင္းရင္းသား ေပါင္းစုံကို ေ႐ြးတယ္။ ၁၈ ႏွစ္အထက္ ျဖစ္ရမယ္။ အနည္းဆုံး ၁၀ တန္းေအာင္တဲ့သူ ျဖစ္ရ မယ္။ ကိုယ့္ေနရာေဒသကို ျပန္ၿပီး ဦးေဆာင္မယ့္ သူမ်ိဳး ကို အဓိက ေ႐ြး တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံျခားမွာ ပညာသင္ၾကားခ်င္တဲ့သူ ေတြကို ေ႐ြး တယ္။ သင္တန္း ကာက ၉ လပါ။ သုံးလ တက္ တစ္လနား။ တစ္ႏွစ္ကို သုံးခါ ေခၚတယ္။ ေမလ၊ စက္တင္ဘာနဲ႔ ဇန္နဝါရီလေတြမွာ။ တစ္ခါေခၚရင္ ၂၀ ကေန ၂၂ ေယာက္အထိ ေခၚပါတယ္။ သင္ၾကားေရးအပိုင္းကေတာ့ ႏိုင္ငံျခား ဆရာ ^ မေတြမ်ားတယ္။ ဆရာ ၅ ေယာက္ရွိရင္ ႏိုင္ငံျခားသားက ၄ ေယာက္၊ ျပည္တြင္းက ဆရာတစ္ ေယာက္ေပါ့။

သင္တန္းမွာ ဘာေတြ သင္ၾကားေပး တာလဲဆရာ။
အဂၤလိပ္စာ၊ လူမႈေရးသိပၸံ၊ အဲဒီမွာ Politic တို႔ International Relation -ship တို႔ ပါတာေပါ့။ ၿပီးရင္ ျပည္သူ႕ နီတိ၊ Environment ၊ Research ၊ Project Management အဲဒါေတြသင္ တယ္။ တစ္ပတ္တစ္ခါ စေနေန႔ေတြဆိုရင္ DVB Debate Class ကို စိတ္ဝင္စားတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ လႊတ္ေပးတယ္။ ၿပီး ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက ေက်ာင္းသား ေတြကို ႏိုင္ငံျခားက အထူးသျဖင့္ US၊ ကိုရီးယားနဲ႔ အျခားႏိုင္ငံက ေက်ာင္း သားေက်ာင္းသူေတြ လာတယ္။ အခ်င္း ခ်င္း ပညာရပ္ေတြ ဖလွယ္ၾကတယ္။ ျမန္ မာႏိုင္ငံက နာမည္ႀကီး ေခါင္းေဆာင္ ေတြကို ဖိတ္ၿပီး စကားေျပာခိုင္းတဲ့ Special Talk အစီအစဥ္ေတြလည္း ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ Service Learning အတြက္ နယ္ေတြမွာ အဂၤလိပ္စာ တစ္လ သြားသင္ခိုင္းတယ္။ ကိုယ္လာတဲ့ ေနရာ မ်ိဳး မပို႔ဘူး။ ဥပမာ ထားဝယ္က လာတဲ့ သူဆိုရင္ ထားဝယ္ျပန္ မပို႔ဘူး။ အျခားေန ရာမွာ သြားသင္ဖို႔လႊတ္တယ္။ အေတြ႕ အႀကဳံ အသစ္အဆန္းေတြ ရေအာင္လို႔။

ႏိုင္ငံျခားမွာ တက္ခ်င္တဲ့ ေက်ာင္း သားေတြရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး ေလၽွာက္လို႔ ရတယ္။ ေက်ာင္းၿပီးသြားလို႔ ELP နဲ႔ သုံးလ အလုပ္လုပ္လို႔ရတယ္။ ကေလးေတြက သူတို႔လုပ္ခ်င္တဲ့ေနရာ ရွိၿပီဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အဲဒီအဖြဲ႕နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္တယ္။ ဩ့ ထိုးတယ္။ ကေလးက အဲဒီမွာ အလုပ္ဝင္ရင္ သုံးလ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေထာက္ပံ့ေပး တယ္။ သုံးလေက်ာ္သြားလို႔ အဲဒီအဖြဲ႕ အစည္းက ဆက္ခန္႔မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔က ေပးရတာေပါ့ေနာ္။ ဦးစီးဦး ေဆာင္ လုပ္ခ်င္တဲ့သူေတြအတြက္ ဒီသင္ တန္းက အရမ္းေကာင္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖိတ္ေခၚပါတယ္လို႔။

အျခားအစီအစဥ္ေတြကိုလည္း ေျပာျပေပးပါဦးဆရာ။
ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ SSSELP (Scholarships Student Support and Experiential Program) ပါ။ Scholarship နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သေျပက စီမံခန္႔ခြဲမႈ လုပ္ေပးတာပါ။Decision အပိုင္းကို မလုပ္ပါဘူး။ သေျပက ကမကထ လုပ္ေပးတဲ့ Scholar ေတြက နံပါတ္(၁)United World College ၊ အဲဒီမွာ ၁၀ တန္းေအာင္ ၁၆ ႏွစ္က ေန ၁၉ ႏွစ္အထိ ေလၽွာက္လို႔ ရတယ္။ ဘယ္သူမဆို ေလၽွာက္လို႔ ရတယ္။ ကေလးတစ္ေယာက္က အနည္း ဆုံး အဂၤလိပ္စာ Pre-Intermediate Level ရွိရင္ ပိုသင့္ေတာ္တယ္။ ဒီႏွစ္ဆို ၄ ႏိုင္ငံက ေခၚတယ္။ US ၊ ေနာ္ေဝး၊ ေဟာင္ေကာင္နဲ႔ တ႐ုတ္။ ဒီဟာကို ေလၽွာက္ရင္ ပထမဆုံး ေဖာင္ျဖည့္ရမယ္။ ေလၽွာက္တဲ့သူ အားလုံး စာေမးပြဲေမး တယ္။ Reading နဲ႔ Essay ႏွစ္ခုပါမယ္။ စာေမးပြဲကို သေျပက ႀကီးၾကပ္ေပးတယ္။ ရန္ကုန္မွာ လာေျဖရမွာပါ။ အဲဒါက Full Scholarship ပါ။ ရတဲ့ႏိုင္ငံမွာ အခမဲ့ ေက်ာင္းသြားတက္လို႔ ရပါမယ္။
ေနာက္တစ္ခုက IB Diploma ၂ ႏွစ္ သင္တန္းပါ။ ၂ ႏွစ္ၿပီးရင္ Full Scholar နဲ႔ US မွာႀကိဳက္တဲ့ေမဂ်ာျပန္ ေလၽွာက္လို႔ ရတယ္။ ပုံမွန္ကေတာ့ ေဟာင္ေကာင္က ႏွစ္စဥ္ေခၚတယ္။

ေနာက္တစ္ခုက Prospect Burma ၊ ဒီ Scholar က Level သုံးခု ေလၽွာက္လို႔ ရတယ္။ Bachelor ၊ Master နဲ႔ PhD။ ေမဂ်ာတိုင္းေလၽွာက္ လို႔ရတယ္။ ႀကိဳက္တဲ့ႏိုင္ငံ ႀကိဳက္တဲ့ေက်ာင္း ေလၽွာက္ လို႔ရတယ္။ အာရွကေတာ့ လြယ္တာ ေပါ့ေနာ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာကေတာ့ ေက်ာင္းကို အရင္ေလၽွာက္ဖို႔လိုတယ္။

ေနာက္ဆုံးတစ္ခုက Hong Kong Scholarship ။ အဲဒါက မ်ားေသာ အားျဖင့္ Bachelor ေပးတာ မ်ားတယ္။ ေဟာင္ေကာင္က တကၠသိုလ္ငါးခုက ေခၚတယ္။ အဲဒါေတြအားလုံးက SSSELP က Scholarships Student Support (SSS) ေပါ့ေနာ္။ ELP က ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ Class ေက်ာင္း သားေတြလိုမ်ိဳး အျခား တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းေတြက ေက်ာင္းသားေတြေရာ၊ ေက်ာင္းၿပီးလို႔ လုပ္ငန္းအေတြ႕ အႀကဳံရွာ ခ်င္တဲ့သူေတြကို အလုပ္သင္အတြက္ သုံးလေထာက္ပံ့ေပးတယ္။ ျမန္မာျပည္ မွာ ဘယ္ေနရာမွာ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ ကိုယ္ လုပ္ခ်င္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ကို ခ်ိတ္ဆက္လိုက္။ အဲဒီအဖြဲ႕အစည္း နဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ၃ လစာ ေထာက္ပံ့ေပး တယ္။

ဆရာတို႔ဆီမွာ အြန္လိုင္းကေနၿပီး ေတာ့လည္း အဂၤလိပ္ သင္ေပးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒါေလး ရွင္းျပေပးလို႔ ရမလား။
အဲဒါက Exam Preparation Outreach Program(EPOP) ၊ အဂၤလိပ္စာ တိုးတက္ခ်င္တဲ့သူေတြကို သင္ေပးတာတစ္ခုေပါ့။ ဒီဟာကို ဖြင့္တာ က အလုပ္သမားေတြ အလုပ္လုပ္ေနရင္းနဲ႔ တက္လို႔ရေအာင္။ တစ္ေန႔ကို ၂ နာရီ အခ်ိန္ေပးရတယ္။ စေန၊ တနဂၤေႏြမွာ စာေမးပြဲေျဖရတယ္။ EPOP တက္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ Internet ခ်ိတ္လို႔ ရမွ အဆင္ေျပမယ္။ EPOP က Level သုံးခု ခြဲတယ္။ Academic English 1 ၊ Academic 2 နဲ႔ ITP TOEFL ပါ။ ITP TOEFL ၿပီးတဲ့သူတစ္ေယာက္ကို သေျပက ITP TOEFL real test အ တြက္ အကုန္အက်ခံေပးတယ္။ ထိုင္းမွာ သြားေျဖဖို႔ မလိုဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ ေျဖလို႔ရတယ္။ တကယ္လို႔ ထားဝယ္မွာ ေျဖမယ့္သူ ငါးေယာက္ရွိမယ္ဆိုရင္ ရန္ကုန္လာဖို႔ မလိုဘူး။ ထားဝယ္မွာပဲ ေျဖလို႔ရတယ္။

ေနာက္ Program တစ္ခုကေတာ့ CD (Curriculum Department) ပါ။ Educacia လို႔လည္း ေခၚတယ္။ သက္ႀကီး႐ြယ္အိုသမားေတြကို စာျပန္ ေလ့လာႏိုင္ေအာင္ အဂၤလိပ္စာအုပ္ေတြ ထုတ္ေပးတဲ့ အစီအစဥ္ပါ။ ၿပီးေတာ့ Elementary ၊ Pre-Intermediate ၊ -Social Science စသျဖင့္ CD အေခြ ေတြ ထုတ္တယ္။ ရန္ကုန္မွာဆိုရင္ စာအုပ္ေတြနဲ႔ အေခြေတြကို ေဈးခ်ိဳခ်ိဳနဲ႔ ဝယ္လို႔ရတယ္။ နယ္ကလူေတြဆိုရင္ Download လုပ္လို႔ ရပါတယ္။

ဘယ္လိုလူမ်ိဳးေတြက ဆရာတို႔ရဲ႕ ဘယ္အစီအစဥ္ေတြကို Join သင့္လဲ ဆရာ။
Class ကေတာ့ ၁၈ ႏွစ္အထက္ လူငယ္ေတြအတြက္ သင့္ေတာ္တယ္။ ကိုယ့္ေဒသကို ဦးေဆာင္မယ့္ သူေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံျခား ပညာသင္သြားမယ့္သူေတြ အတြက္ ပိုသင့္ေတာ္တာေပါ့ေနာ္။ အဂၤလိပ္စာ တိုးတက္ခ်င္ေပမယ့္ အလုပ္ မအားတဲ့သူေတြအတြက္ကေတာ့ EPOP တက္သင့္ပါတယ္။ လူႀကီးေရာ၊ လူငယ္ ေရာ အဂၤလိပ္စာ ဗဟုသုတ တိုးခ်င္တယ္ ဆိုရင္ေတာ့ CD က ထုတ္တဲ့ စာအုပ္ ေတြကို ေလ့လာသင့္တယ္။

ျပည္တြင္းေရာ ျပည္ပေရာ ပညာ သင္ဆုေတြအတြက္ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ဘာေတြ ျပင္ဆင္သင့္လဲ။
Four Skills အဂၤလိပ္ကို Pre-Intermediate ၊ Intermediate ၿပီးေအာင္ သင္ထားသင့္တယ္။ လုပ္ငန္း အေတြ႕အႀကဳံ နည္းနည္းပါးပါးရွိသင့္ တယ္။ အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ Volunteer ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ေပါ့။ အဲဒါက ပိုအက်ဳံးဝင္ တယ္။ ေနာက္ၿပီး ကိုယ့္ေဒသကို ဖြံ႕ၿဖိဳး ေအာင္ ျပန္လုပ္ခ်င္တဲ့သူဆိုရင္ေတာ့ ပို ေကာင္းတာေပါ့ေနာ္။ အနည္းဆုံး ဒီသုံး ခ်က္ ရွိသင့္တယ္။
ႏိုင္ငံျခား ေက်ာင္းေတြေလၽွာက္ ခ်င္ရင္ TOEFL မဟုတ္ရင္ IELTS လိုလိမ့္မယ္။
Master ဘြဲ႕အတြက္ဆိုရင္ TOEFL အမွတ္ ၅၅၀ ကေန ၅၈၀ ၾကား၊ IELTS ဆိုရင္ အမွတ္ ၆ ကေန ၆.၅ အထိ။

ႏိုင္ငံအလိုက္ ေက်ာင္းအလိုက္ အမွတ္ေတြက ဘယ္လိုကြာျခားလဲ ဆရာ
သိပ္မကြာပါဘူး။ ဥပမာ Master အတြက္ ထိုင္းမွာ TOEFL ၅၅၀ ဆိုရင္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ၅၇၀၊ ၅၈၀ စသျဖင့္ အဲလိုေတာ့ ကြာတာေပါ့။

ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္ေလၽွာက္ခ်င္တဲ့သူေတြကို ဘယ္လို အႀကံေပးခ်င္တာ ရွိလဲ။
လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကဳံ ရွိဖို႔လို တယ္။ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ ဆို ပိုသင့္ေတာ္ မယ္။ အေရးႀကီးတာက Future Planကို ေကာင္းေကာင္း ေျပာႏိုင္ရမယ္။ ေက်ာင္းၿပီးလို႔ ျပန္လာရင္ ဘာလုပ္မလဲ ဆိုတာကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္းျမင္ ေအာင္ ေျပာတတ္ရမယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ ဆန္တာမ်ိဳး မျဖစ္ရဘူး။ ၿပီးေတာ့ အာရွ ထက္စာရင္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာက စိန္ေခၚမႈပိုမ်ားတယ္။ စိန္ေခၚမႈ နည္းတဲ့ ဟာကို ႀကိဳက္ရင္ အာရွကိုပဲ ေလၽွာက္ပါ လို႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

စိန္ေခၚမႈပိုမ်ားတယ္ဆိုတာက ဘယ္လို စိန္ေခၚမႈေတြပါလဲ။
အေနာက္ႏိုင္ငံေတြက ပညာေရး အဆင့္အတန္းလည္း ျမင့္တယ္။ ေနာက္ တစ္ခုက အာရွနဲ႔ မတူတဲ့ ေနရာ ထိုင္ခင္း၊ ရာသီဥတုအေျခအေန၊ လူမႈေရး စသျဖင့္ ကိုယ့္ေနရာနဲ႔ မတူတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ ဖိစီးမႈေတာ့ရွိတာေပါ့ေနာ္။ အဲ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီမွာေနဖို႔ ဒီလို စိန္ေခၚမႈ ေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ေျပာတာပါ။ အာ ရွမွာလည္း ႀကိဳးစားရင္ ႀကိဳးစားသ ေလာက္ရပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ တနသၤာရီတိုင္း က လူငယ္ေတြကို ဘာမ်ားေျပာခ်င္တာ ရွိပါလဲဆရာ။
ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ဒီက လူငယ္ ေတြကို ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ အဂၤလိပ္စာ သင္တန္းေတြတက္သင့္အ တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက Program ေတြ၊ အဂၤလိပ္စာတိုးတက္ခ်င္ရင္ ITP TOEFL ၊ EPOP ေတြ ကို လုပ္တာတို႔၊ စာအုပ္ေတြ ေဒါင္းတာတို႔ လုပ္သင့္တယ္။ ဒီမွာရွိတဲ့သူေတြကို အားေပးခ်င္တာ ကေတာ့ စိတ္ဓာတ္မက်ပါနဲ႔။ လူတိုင္းက ႀကိဳးစားရင္ ႀကိဳးစား သေလာက္သြား လိမ့္မယ္။ အဲဒီအခြင့္အေရးရွိတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေက်းဇူး ျပဳၿပီးယူပါလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြက အနာဂတ္ရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြမို႔လို႔ ဒီလိုမ်ိဳးအခြင့္အေရးေတြက ယူတတ္ရင္ ယူတတ္သလိုမ်ိဳးသြားမယ္။ စကားပုံရွိသလို သိသူေဖာ္စား၊ မသိသူ ေက်ာ္သြားေပါ့ေနာ္။ သိတဲ့သူက ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္သြားလိမ့္မယ္။ မသိရင္ ေနာက္က်က်န္ခဲ့လိမ့္မယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဒီမွာရွိတဲ့ လူငယ္ ေတြအားလုံး ႀကိဳးစားပါ။ အခြင့္အေရးေတြ ယူၾကပါလို႔ ေျပာခ်င္ပါ တယ္။