လက္ရွိ ျမန္မာျပည္တြင္ ႏိုင္ငံျခား ဝင္ေငြ ရွာေပးေနသည့္ ကမ္းလြန္ သဘာ၀ဓာတ္ ေငြ႕တြင္း ၄ တြင္း ရွိသည္။ ရတနာ၊ ရဲတံခြန္၊ ေ႐ႊႏွင့္ ေဇာတိက ဟူ၍ နာမည္လွလွ မွည့္ထား ၾကသည္။ ‘ ရ-ရဲ-ေ႐ႊ-ေဇာ’ ဟု အတိုမွတ္လၽွင္ ပို၍ လြယ္ကူမည္ ထင္သည္။ မြန္ႏွင့္ တနသၤာရီ ကမ္းလြန္ ေဒသတြင္ ၃ တြင္းရွိၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံတင္ပို႔ ေရာင္းခ် သည္။ ရခိုင္ကမ္းလြန္တြင္ ထြက္ရွိသည့္ ‘ ေ႐ႊ ‘တြင္းမွာမူ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံသို႔ တင္ပို႔ သည္။
ကန္ထ႐ိုက္ စာခ်ဳပ္အရ ျပည္တြင္း အသုံးျပဳရန္ သန္း ၄၀၀ ခန္႔ ရရွိမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ယေန႔အခ်ိန္အထိ ျပည္တြင္း ခြဲတမ္းကို အျပည့္အဝ ရယူသုံး စြဲႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေခ်။ လြန္ခဲ့ ေသာ ႏွစ္မ်ားက စက္အဆင္သင့္ ရွိပါလ်က္ ဂက္စ္မရွိ၍ မီးအလွည့္ က်ေပးခဲ့ရသည္အထိ အေျခအေန ဆိုးခဲ့ ဖူးသည္။
သဘာ၀အတိုင္း ထြက္ရွိလာ ေသာ ဓာတ္ေငြ႕အၾကမ္းမ်ားကို ကမ္း လြန္ ပင္လယ္စုရပ္ ဏူေအ္သမာ တြင္ ပထမအဆင့္ သန္႔စင္သည္။ သန္႔စင္ရာ မွ ထြက္လာသည့္ ေရေငြ႕ႏွင့္ျဒပ္ေပါင္း မ်ား ေရာေနေသာ ဂက္စ္အညံ့မ်ားကို မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီး ပစ္ရသည္။ ျမန္မာျပည္မွ ဂက္စ္မ်ားမွာ ထိုင္းပင္လယ္ေကြ႕မွ ဂက္စ္ထက္ အရည္အေသြး အနည္းငယ္ ညံ့သျဖင့္ ထိုင္းတြင္ လၽွပ္စစ္ထုတ္သည့္ အခါ ႏွစ္မ်ိဳးေရာေႏွာ အသုံးျပဳေၾကာင္း သိရသည္။
ခြဲေဝခံစားမႈ အခ်ိဳးအစား
ဓာတ္ေငြ႕တြင္း တစ္တြင္းသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ႏွစ္ ၃၀ ခန္႔ ထုတ္ ယူႏိုင္သည္။ ပထမ ၅ ႏွစ္ကို အရင္း ေၾကကာလ (Cost Recovery) ဟု သတ္မွတ္ၿပီး က်န္ ၂၅ ႏွစ္ကို အသား တင္ အျမတ္ကာလဟု ေခၚသည္။ ဓာတ္ေငြ႕ေရာင္းခ် ရရွိေငြကို ပထမ ၅ႏွစ္ တြင္ ျမန္မာဖက္မွ ၄၅% ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမွ ၅၅% ခန္႔ ခြဲေဝယူ ၾကသည္။ က်န္ ၂၅ ႏွစ္တြင္မူ ျမန္မာ ဖက္မွ ၆၇% ႏွင့္ ကုမၸဏီမွ ၃၃% သာ ရရွိၾကသည္။
စာခ်ဳပ္အရ ေအာက္ပါအခ်က္ ၄ ခ်က္ ကို အေျခခံသည္။
(၁) Project သက္တမ္း ႏွစ္ ၃၀ စလုံးကို ၿခဳံငုံတြက္ခ်က္မည္ဆိုပါက ဓာတ္ေငြ႕ ေရာင္းခ်ရရွိေငြ၏ ၆၃% ခန္႔ကို ျမန္မာျပည္မွ ခံစားရရွိၿပီး က်န္ ၃၇%ကို ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ားမွ ရရွိၾကသည္။
(၂) ထြက္ရွိလာေသာ သဘာ၀ဓာတ္ ေငြ႕ အားလုံး၏ ၂၀% ကို ျပည္တြင္း အသုံးျပဳရန္ ေရာင္းခ်ေပးရမည္ျဖစ္ၿပီး က်န္ (၈၀%)ကိုမူ ထိုင္းႏွင့္တ႐ုတ္သို႔ ပို႔လႊတ္ေရာင္းခ် ခြင့္ျပဳရသည္။
ရဲတံခြန္တြင္းမွ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ ႏွင့္အတူ အေပါ့စားေရနံ (Condensate) တစ္ရက္ ၁၂၀၀၀ barrel (စည္) ထြက္ရွိၿပီး အားလုံးကို ျပည္တြင္းသုံးအျဖစ္ ေရာင္းခ်ခြင့္ရသည္။
(၃) ေက်ာက္ျဖဴေဒသမွ တ႐ုတ္ ျပည္သို႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ ပိုက္လိုင္း တစ္လိုင္းသြယ္တန္း ခြင့္ျပဳထားျခင္း အတြက္ တစ္ႏွစ္လၽွင္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၇ သန္း ရရွိသည္။
(၄) ဂက္စ္ပိုက္လိုင္းႏွင့္ အတူ ေရနံပိုက္လိုင္း တစ္ခုကိုလည္း တည္ ေဆာက္ျဖတ္သန္း ခြင့္ျပဳထားၿပီး တစ္ႏွစ္ ေဒၚလာ ၇ သန္း ခန္႔ထပ္မံ ရရွိသည္။ ထို႔အျပင္ ေရနံစိမ္းတစ္တန္ပို႔ လႊတ္တိုင္း ျဖတ္သန္းခ တစ္ေဒၚလာႏႈန္း ပုံမွန္ ရရွိေၾကာင္း စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာန၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရ သိရသည္။
လာမည့္ ၂၀၁၇-၂၀၁၈တြင္ ပုသိမ္ၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ရွိ ” ေအာင္သခၤ” အမည္ရေသာ ဓာတ္ေငြ႕တြင္းမွ တစ္ေန႔ လၽွင္ ဂက္စ္ ကုဗေပ သန္း(၁၀၀) ထြက္ရွိ လာပါမည္။ ထိုင္းကုမၸဏီ (PTTEP) မွ တူးေဖၚေနျခင္းျဖစ္ၿပီး အားလုံးကို ျပည္တြင္း အသုံးျပဳရန္ ျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔ ကုဗေပ တစ္သန္း သည္ လၽွပ္စစ္ ၅ မဂၢါဝပ္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ သည္ျဖစ္ရာ ကုဗေပ သန္း ၂၀ ရလၽွင္ပင္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔ တနသၤာရီ တိုင္းသား အားလုံး သုံးစြဲခြင့္ ရႏိုင္ေပသည္
ျမန္မာ့ကမ္းလြန္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္သည့္အခါ M- လုပ္ ကြက္ႏွင့္A-လုပ္ကြက္ဟူ၍ ေဖာ္ျပသည္ ကို ေတြ႕ၾကရေပမည္။ မြန္ႏွင့္ တနသၤာရီ ေဒသ တဝိုက္ရွိေနရာမ်ားကို M- (Mata -ban) ဟု အတိုေကာက္ သတ္မွတ္ၿပီး ရခိုင္ေဒသ တဝိုက္တြင္မူ A-(Arakan) ဟု သုံးႏႈန္းပါသည္။ ပင္လယ္ေရအနက္ ေပ ၅၀၀ ေက်ာ္လၽွင္ Deep ဟု သတ္ မွတ္ၿပီး MD-AD စသည္ျဖင့္ ေခၚေဝၚ သုံးစြဲသည္။
ျမန္မာအခက္ ထိုင္းအခ်က္
ထိုင္းႏိုင္ငံ လၽွပ္စစ္အတြက္ အဓိ က စြမ္းအင္ျဖစ္ေသာ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ကို ထိုင္းပင္လယ္ေကြ႕မွ တူးေဖာ္ ရရွိသည္။ ၁၉၉၂ ခုဝန္းက်င္က ျမန္မာျပည္၏ ရတနာ၊ ရဲတံခြန္တို႔ႏွင့္ တၿပိဳင္တည္း PTT မွ တူးေဖာ္သည္။ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိ လၽွပ္စစ္ သုံးစြဲသည့္ ပမာဏမွာ ၃၀၀၀၀ မဂၢါဝပ္ ေက်ာ္ လာၿပီျဖစ္ၿပီး ျမန္မာျပည္ထက္ ၁၅ ဆခန္႔ ပိုမို ရရွိေနသည္။ ” ဓာတ္ေငြ႕ စတင္ထြက္တာ ခ်င္း အတူတူ ဘာလို႔ ၁၅ ဆေတာင္ က်န္ခဲ့ရသလဲ” ဟု ေမးစရာရွိသည္။ လုပ္ရည္ ကိုင္ရည္ ကြာပါသည္။
ထိုင္းပင္လယ္ေကြ႕မွာ သဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႕ စတင္ေတြ႕ရွိ ကတည္းက Gas Turbine မ်ား ႀကိဳေဆာက္ ထားသည္။”သူတို႔မွာ ပိုက္ဆံ ေပါတာကိုး” ဆိုၿပီး ဆင္ေျခေပးတာ ၾကားဖူးသည္။ ထိုစဥ္ အခါက ထိုင္းတြင္ လည္း ေငြမရွိပါ။ သို႔ေသာ္ အႀကံဥာဏ္ေကာင္းမ်ား ရွိပါသည္။ ” ေက်ာက္မီးေသြး သုံးစြဲမႈ ေလ်ာ့ခ်မည့္ လၽွပ္စစ္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး” ေခါင္းစဥ္တပ္ကာ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဘဏ္ (ADB)မွ ေဒၚလာ သန္း(၁၀၀)ေခ်းယူ ၿပီး သဘာ၀ဓာတ္အားေပးစက္ မ်ား တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါသည္။
သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ အမွန္တကယ္ ထြက္ရွိလာေသာအခါထိုင္းႏိုင္ငံ အတြင္း သို႔ ဒီဇယ္ေလာင္စာတင္သြင္းမႈ ေလၽွာ႔ နည္းလာေစရန္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ကို အစားထိုး အသုံးျပဳႏိုင္ေအာင္ ဖန္တီးေပး သည္။ ျပည္တြင္းသုံးမည့္ ဂက္စ္ကို အစိုးရမွ အ႐ႈံးခံ၍ ေဈးေလ်ာ့ ေရာင္းေပးၿပီး၊ ဒီဇယ္မသုံးေအာင္ အခြန္ တိုးေကာက္ ထားသည္။ ျမန္မာျပည္ တာဝန္ရွိ လူႀကီးမင္းမ်ား အတုယူသင့္ ေပသည္။ ထိုင္းလၽွပ္စစ္ဖူလုံေရး တာ ဝန္ယူထားသူမ်ား၏ အကြက္ျမင္မႈ ကလည္း အံ့မခန္းပင္ ျဖစ္သည္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာျပည္ အေပၚ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက စီးပြားေရး ပိတ္ ဆို႔သည္။ ၎ Sanction ကို အခြင့္ ေကာင္းယူကာ ရတနာႏွင့္ ရဲတံခြန္မွ ဓာတ္ေငြ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္ေသာ တစ္ေန႔ ကုဗေပ သန္း ၁၀၀၀ ခန္႔ ကိုရေအာင္ ဝယ္ယူဖို႔ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ ဆို ႏိုင္ခဲ့သည္။ ျမန္မာအခက္ ထိုင္းအ ခ်က္ဟု ဆိုရေပမည္။ တ႐ုတ္ႀကီးလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပင္။
ထိုင္းလၽွပ္စစ္ႏွင့္ ျမန္မာ့အရင္းျမစ္
ျမန္မာျပည္သူ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္း လၽွပ္စစ္ရရွိေနရာမွ ေနာက္ ၅ ႏွစ္ အၾကာတြင္ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရရွိ ေအာင္ အသည္းအသန္ ႀကိဳးစားေန ခ်ိန္တြင္ ထိုင္းတာဝန္ရွိသူမ်ားက ေနာက္ ၁၅ ႏွစ္အတြက္ ျငင္းခုံေနၾကေပၿပီ။ ၁၅ ႏွစ္ သက္တမ္း ရွိလာၿပီျဖစ္ေသာ ထိုင္း ပင္လယ္ေကြ႕ ဓာတ္ေငြ႕တြင္းမ်ား ၂၀၃၀ တြင္ ကုန္ခမ္းသြားမည္ ျဖစ္သည္။ သို႔အတြက္ ကိုယ္ပိုင္ ဂက္စ္တြင္းသစ္မ်ား ထပ္တူးရန္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ပရာယု က်န္အိုခ်ာက လႊတ္ေတာ္တြင္ အဆို တင္သြင္းသည္။ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ တခ်ိဳ႕ႏွင့္ အရပ္ ဖက္အဖြဲ႕အစည္းအခ်ိဳ႕က ” ေနာင္လာ ေနာင္သားမ်ား အတြက္ ခ်န္ထားရမည္” ဟုဆိုကာ အျပင္းအထန္ ကန္႔ကြက္ၾကသည္။
အစည္းအေဝးအၿပီးတြင္ သတင္း ေထာက္မ်ား၏ အေမးကို ခ်န္အိုခ်ာက” ဒီအေၾကာင္း က်ဳပ္ကို ဆက္မေမးနဲ႔၊ ေက်ာက္မီးေသြး ဆိုေတာ့လည္း မလိုခ်င္ ဘူး၊ ဂက္စ္တူးမယ္ဆိုေတာ့လည္း ကန္႔ ကြက္တယ္။ က်ဳပ္ ေခါင္းႀကီး ကြဲထြက္ ေတာ့မယ္”ဟု ေျဖဆိုသြားပါသည္။ ” သံလြင္ျမစ္ကေရကို တူးေျမာင္းေဖာက္ ဝယ္ယူၿပီး လၽွပ္စစ္ထုတ္မယ္ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္ မဆန္ဘူးလား” ဟု ထပ္ေမး ခံရမႈကိုမူ ” ငါမေျပာဘူး၊ ေျပာတဲ့လူကို သြားေမး” ဆိုၿပီး စစ္တပ္ေလသံျဖင့္ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ေျဖဆိုသြားေပသည္။
ေနာက္ဆုံးတြင္မူ လမ္းစဥ္ေဟာင္း အတိုင္း တနသၤာရီတိုင္းနယ္စပ္ တ ေလၽွာက္ (ထိုင္းျပည္သူမ်ား အႏၲရာယ္ စက္ကြင္း လြတ္ေသာေနရာ)တြင္ ေက်ာက္မီးေသြး ဓာတ္အားေပး စက္႐ုံ ႀကီးမ်ား တည္ေဆာက္ရန္ႏွင့္ လၽွပ္စစ္ ဓာတ္အား သီးသန္႔ကိုသာ ထိုင္းသို႔ သယ္လာရန္ နည္းမ်ိဳးစုံျဖင့္ ထပ္ႀကိဳး စားၾကဖို႔ ဆုံးျဖတ္ၾကေလသည္။EGAT မွ ထိုင္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား” ေငြႀကိဳက္ သေလာက္ ကုန္ပါေစ။ လၽွပ္စစ္ရလၽွင္ ေတာ္ၿပီ” ဆိုၿပီး ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားအား ၀ကြက္ အပ္ထား ပါသည္။ သံလြင္ျမစ္ တေလၽွာက္ ေရအား လၽွပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ား အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔လည္း မ်က္ေျခ မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္လ်က္ ရွိပါသည္။
သမိုင္းဝင္မည့္ေန႔
ကံေပါက္ ဂက္စ္ လၽွပ္စစ္ဓာတ္အား စီမံကိန္းမွ လၽွပ္စစ္ စလႊတ္သည့္ေနသည္ ဓာတ္ေငြ႕ေတာမွာ ေနထိုင္ႀကီးျပင္းခဲ့ သူမ်ားအတြက္ သမိုင္းဝင္ ေန႔တစ္ေန႔ အျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ရေပမည္။
လိုခ်င္ေသာ ပုံစံ မဟုတ္ေသး ေသာ္လည္း လုံး၀မရသည္ႏွင့္ စာလၽွင္ မ်ားစြာ ပိုေကာင္းလာသည္ ဆိုရေပ မည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ပထမေျခလွမ္း ေကာင္းေကာင္းႀကီး ေအာင္ႏိုင္ေတာ့မည္။
ဒုတိယ အဆင့္အေနျဖင့္ တစ္ယူ နစ္ က်ပ္ ၃၀၀ မွ ၂၅၀ ျဖစ္လာရန္ အျခားေသာ ျပည္သူမ်ားနည္းတူ ဂက္စ္ ဖိုး အခမဲ့ရဖို႔ လိုေသးသည္။ ဆႏၵေစာ ေနျခင္း မဟုတ္ပါ။ ဂက္စ္ဖိုး (အလကား မရဘဲ) တစ္ခါေပးရၿပီ ဆိုလၽွင္ တသက္ လုံးေပးေနရေတာ့မည္။ ဒုတိယ ေျခလွမ္း အခ်ိန္မီ စတင္ႏိုင္ဖို႔ “Our Resource for Our People” တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား ေသြးပူေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ထားဖို႔လိုသည္။
ေနျပည္ေတာ္ေရာက္ တနသၤာရီ တိုင္းမွ လႊတ္ေတာ္ အမတ္ မင္းမ်ားအား လည္း ပန္ၾကားလိုပါသည္။ ” ေက်ာက္ ျဖဴ၊ ေက်ာက္ဆည္နဲ႔ ျမင္းၿခံၿမိဳ႕ ေတြမွာ ဓာတ္ေငြ႕ တစ္ေန႔ ကုဗေပသန္း ၂၀ စီ အခမဲ့ ရေနသည္။ တျပည္လုံး သုံးေနသည့္ လၽွပ္စစ္အတြက္ ဂက္စ္ဖိုး မည္သူမၽွ တစ္ျပားမွ ေပးစရာ မလိုပါ။ကၽြန္ေတာ္တို႔က်မွ ၁ သန္းမၽွေသာ ဂက္စ္အတြက္ မည္သည့္ အေၾကာင္း ေၾကာင့္ ပိုက္ဆံေပး ဝယ္ရပါသနည္း။
ကၽြန္ေတာ္တို႔က ျမန္မာစာရင္း ထဲမွာ မပါ၍ေလာ၊ လႊတ္ေတာ္မွာ ေမးခြန္းထုတ္ေပးပါ။
႐ုပ္ျမင္သံၾကား လႊတ္ေတာ္လိုင္း တြင္ ေစာင့္ေမၽွာ္ၾကည့္႐ႈ ေနပါမည္။
| တြင္းအမည္ | ပမာဏ(mmscfd) | ျပည္တြင္း/ျပည္ပပို႔ |
|---|---|---|
| ရတနာ | ၈၀၀ | (၁၆၀/ ၆၄၀) |
| ရဲတံခြန္ | ၄၀၀ | (၈၀/၃၂၀)) |
| ေ႐ႊ | ၅၀၀ | (၁၀၀/၄၀၀) |
| ေဇာတိက | ၃၀၀ | (၆၀/၂၄၀)) |
| စုစုေပါင္း | ၂၀၀၀ | (၄၀၀/၁၆၀၀) |
[counterize]
