တနသၤာရီတိုင္းအတြင္း မူးယစ္ ေဆးဝါး ပ်ံ႕ႏွံမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လူထုသိထားသည့္ အေျခအေနႏွင့္ အႀကံျပဳခ်က္ အေတြးအျမင္မ်ားကို သိႏိုင္ရန္ ယခုအပတ္တြင္ မူးယစ္ ေဆးဝါးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး လူထုအသံ က႑တြင္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
ထားဝယ္
ဆိုင္ကယ္ အငွားယာဥ္ေမာင္း တစ္ဦး၊ ထားဝယ္ အေဝးေျပးဝင္း။
အမ်ားႀကီးကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတယ္၊ လူငယ္ေတြ ၾကားမွာဆို ပိုဆိုးတယ္။ ဝယ္ရလြယ္လို႔ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတာ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ သိလ်က္နဲ႔ လည္း ဘာမွလုပ္လို႔ မရဘူး။ ျပည္သူ႕ရဲ အေနနဲ႔လည္း ထစ္ခနဲဆို ဖမ္းဖို႔ခ်ည္း လုပ္ေနလို႔ မရဘူး။ သုံးေနတာ တစ္ခါ ႏွစ္ခါေလာက္ ေတြ႕ရင္ ေခၚယူ ပညာ ေပးသင့္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေနနဲ႔ လည္း ဒီတစ္ခုတည္းကို ၆လ ၁ႏွစ္ ၂ႏွစ္ စီမံကိန္းေတြခ်ၿပီး တိုက္ဖ်က္ ေရးေတြ လုပ္ေဆာင္သင့္တယ္။
ကိုသားႀကီး၊ ဆန္းခ်ီရပ္
လူငယ္ပိုင္းမွာဆို အသက္ တဆယ္ ေက်ာ္နဲ႔ ၂၀ ဝန္းက်င္အၾကား အေတာ္ မ်ားမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီလို႔ ယူဆမိတယ္။ ပ်ံ႕ႏွံ႔ သြားတာက အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရား အားနည္းေနတဲ့ အျပင္ ဘယ္သူ ေသေသ ငေတမာရင္ ၿပီးေရာဆိုတဲ့ ကိုယ္က်ိဳးရွာ စီပြားေရး သမားေတြ ရွိေနလို႔ အဲေလာက္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ သြားတာလို႔ ယူဆမိတယ္။လူထုက ကိုယ္က်ိဳးရွာ အတၱသမား ေတြကို သက္ဆိုင္ရာဌာန သို႔မဟုတ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို တာဝန္သိတတ္စြာ သတင္း ေပးရမယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ဌာနေတြကလည္း ကိုယ့္ရဲ႕ တာဝန္ ေတြကို ေက်ပြန္စြာ ထမ္းေဆာင္ဖို႔ လို မယ္ ထင္တယ္။အဂတိ လိုက္စားမႈ မရွိဘဲ ေဆာင္ ႐ြက္ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းလိုတယ္။
ကိုေရဂင္၊ ဝဲကၽြန္းရပ္
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပတ္ဝန္းက်င္ လူငယ္နဲ႔ လူလတ္တန္းမွာေတာ့ မူးယစ္ ေဆးဝါးဟာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ အေနနဲ႔ ကို သုံးစြဲတာေတြ႕ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ စိုးရိမ္မိတာက အထက္တန္း ေက်ာင္းသား ကအစ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားအ႐ြယ္ ေတြၾကားမွာ သုံးစြဲမႈေတြ တျဖည္းျဖည္း က်ယ္ျပန္႔ လာတာပါ။ အင္မတန္ စိုးရိမ္မိတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆို လြယ္လြယ္ကူကူ ဝယ္လို႔ ရတယ္။ ထိထိ ေရာက္ေရာက္ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ လိုက္တယ္ဆိုတာ မ်ိဳး ေကာင္းေကာင္း မေတြ႕ရဘူး။ မစို႔မပို႔ ဖမ္းဆီးမႈေလးေတြ ေတာ့ ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။
ေ႐ႊသမင္ ဘယ္ကထြက္ မင္းႀကီး တာကထြက္ ဆိုသလို ျဖစ္ေနတယ္ဗ်။
အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရားကိုယ္တိုင္က တရားဥပေဒစိုးမိုမႈ ရွိရမယ္ေလ။ ဒါမွ တာဝန္ရွိပုဂၢိဳလ္မ်ားက ထိထိ ေရာက္ ေရာက္ တာဝန္သိသိ အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္မႈ ရွိလာမွာေပါ့။ အဂတိလိုက္ စားမႈလည္း ကင္းမယ္၊ လူထုၾကားမွာ အသိပညာေတြ ျဖန္႔ေဝေပးမယ္ဆိုရင္ ယုံၾကည္မႈ ရွိရွိနဲ႔ အျပန္အလွန္ ကူညီမႈ ေတြ ရရွိလာမယ္။
လူထု ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ ရရွိမွ တိုက္ ဖ်က္ေရးလုပ္ငန္းေတြ တျဖည္း ျဖည္းခ်င္း ေအာင္ျမင္လာမယ္။
ၿမိတ္
ကိုေအာင္ဆန္းဦး၊ ကုမၸဏီဝန္ထမ္း
မူးယစ္ေဆးဝါးက လူငယ္ ၾကားထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ေလး ပ်ံ႕ႏွံေနပါ တယ္ လူငယ္ ၁၀ ဦးမွာ ၅ ဦးခန္႔ သုံးစြဲ ေနတာပါ။ သူတို႔ေတြက ေရာင္းခ် ရင္းနဲ႔ သုံးစြဲေနၾကတယ္။ အဲဒီလို သုံးစြဲႏိုင္ေအာင္ ပင္ရင္းဒိုင္ေတြက လုပ္ေပးထားတာ။ WY ေဆးျပား ၁၀ ျပားေလာက္ ေရာင္းေပးရင္ ႏွစ္ျပား ေလာက္က ေရာင္းခ်ေပးသူေတြ အတြက္ အလကား သုံးရသလို ျဖစ္ေနတယ္ ဆိုေတာ့ လူငယ္ေတြလည္း သုံးလာ ၾကတာပါ။ ဒါေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ ႏိုင္ဖို႔ ဆိုရင္ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း ေတြက လက္ရွိ သုံးစြဲေနသူမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ပင္ရင္းဒိုင္ေတြကို ရွာၿပီး ဖမ္းဖို႔ လိုပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လတုန္းက အေဝးေျပး ကားလိုင္းနဲ႔ ဝင္လာတဲ့ WY ေဆးျပား သုံးေထာင္ေက်ာ္ကို ဖမ္းဆီး လိုက္တာမ်ိဳးေပါ့။ အဲလိုမ်ိဳး ပင္ရင္း ေတြကို ဖမ္းဆီးဖို႔လိုပါတယ္။ သုံးစြဲ ေနသူေတြကိုသာ လိုက္ဖမ္းေနရင္ ဘာမွ ထူးလာမွာ မဟုတ္ဘူး။
ဦးစိန္ေမာင္၊ စႏၵဝတ္ေက်း႐ြာ
မူးယစ္ေဆးဝါးက ဘယ္အတိုင္းအ တာထိ ပ်ံ႕ေနသလဲဆိုတာ ခန္႔မွန္း ရခက္ေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ဆိုင္ကယ္ ကယ္ရီသမားေတြဆိုရင္ ခရီးသည္ဆီက မူးယစ္ေဆးဝါး ဖမ္းမိရင္ ကိုယ္က ဘာမွမလုပ္ဘဲနဲ႔ ဆိုင္ကယ္လည္း႐ႈံး ေထာင္လည္းက် သြားတာမ်ိဳးေတြ ေတြ႕ဖူးပါတယ္ ဆိုင္ကယ္ကယ္ရီသမား ေတြအတြက္ အထူးသတိထားရပါမယ္။ မူးယစ္ေဆးဝါးကို လက္ကား ျဖန္႔ျဖဴးေန တာထက္ ဘယ္ေဒသက ဝင္လာတာလဲ ဘယ္လမ္း ေၾကာင္းကေန ဝင္လာတာလဲ ဆိုတာ ေသခ်ာေစာင့္ၾကည့္ၿပီး ပင္ရင္းကို ဖမ္းဆီးျခင္းအားျဖင့္ လူထုၾကားမွာ သုံးစြဲမႈေတြ ေလ်ာ့နည္း လာလိမ့္မယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။
ေကာ့ေသာင္း
ေဒၚငုဝါ၊ ေအးရိပ္ၿငိမ္ ရပ္ကြက္
ယခုႏွစ္ေတြမွာ ပိုမ်ားလာတယ္။ လူငယ္ေတြၾကားမွာ ဒါမ်ိဳး မလုပ္ရင္ပဲ ေခတ္မမီေတာ့သလို ထင္ေနၾကသလား မသိဘူး။ မသုံးစြဲတဲ့ သူေတြဆို ဒီၿမိဳ႕မွာ အေပါင္းအသင္းနည္းတဲ့ လူငယ္လို႔ ေတာင္ ျမင္ေနၾကၿပီ။ အဓိကကေတာ့ ပညာေရးအသိနဲ႔ ဘာသာေရးအသိ အားနည္းတာလဲပါတယ္။ ကေလးေတြ အေတာ္ မ်ားမ်ားက ေက်ာင္းကို တက္ဖို႔ သိပ္အေလးအနက္ မထားသလို မိဘ ေတြကလဲ ဂ႐ုမစိုက္ႏိုင္ၾကဘူး။ တာဝန္ရွိ တဲ့ ဌာနေတြက လုပ္ေဆာင္ခ်က္ အားနည္း ေနေသးတယ္လို႔လဲ ျမင္တယ္။
တကယ္ဆို ရပ္ကြက္ထဲမွာ ဘယ္သူ ဘာလုပ္ေနသလဲ ဆိုတာ အေတာ္မ်ားမ်ား သိေနေသးတာပဲ။ တာဝန္ရွိသူေတြက ပိုသိမွာပါ။ ထိုင္းက ျပန္လာတဲ့ လူငယ္ အေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ လည္း တစ္ဝက္ေလာက္က ဒီလို မူးယစ္ ေဆးဝါးနဲ႔ ကင္းတဲ့သူ ရွားတယ္။ ေနာက္ၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕ စီးပြားေရးသမားေတြကလည္း လူငယ္ေတြကို အသုံးခ်လာၾကတယ္။ အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးတာလဲပါတယ္။ အလုပ္မရွိေတာ့ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတြ အရက္ဆိုင္ေတြ ဆိုင္ကယ္ဂိတ္ေတြမွာ ထိုင္ေနၾကတာ မ်ားတယ္။ အဲဒီမွာ ဒီလို ပိုက္ဆံ လြယ္လြယ္ရႏိုင္တဲ့ မူးယစ္ေဆး ေရာင္းဝယ္တာေတြ စမ္းလုပ္ လာၾက တယ္။ သုံးလဲသုံးတယ္ ေရာင္းလည္း ေရာင္းၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ လူငယ္ေတြဆို မူးယစ္ဌာနေတြမွာ သတင္းေပး သလိုလို နဲ႔ လူငယ္ေတြၾကား ေဆးဝါးေတြ ျဖန္႔ျဖဴး ေနၾကတယ္လို႔လဲ သိရတယ္။ ကၽြန္မတို႔ ၿမိဳ႕က ၾကာလာေတာ့ ဒီကိစၥကို ႐ိုးသလို ေတာင္ ျဖစ္ေနၾကၿပီ။ အဓိကကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာဌာနက ေသခ်ာ မလုပ္ႏိုင္ေသး လို႔ပါ။ ပင္ရင္းကို မဖမ္းႏိုင္ေသးသေ႐ြ႕ ေတာ့ သံသရာလည္ ေနဦးမွာပဲ။ လူငယ္ ေတြ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအတြက္ ရင္ေလး စရာပါပဲ။
ေဒၚဝင္းဝင္းခိုင္၊
ကုန္စုံဆိုင္ရွင္၊ ေအးျမကန္သာ ရပ္ကြက္။
ကၽြန္မအေနနဲ႔ မူးယစ္ေဆးဝါး အျမစ္ျပတ္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္တဲ့ေနရာမွာ ဌာနဆိုင္ရာေတြ၊ ရပ္ကြက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ေတြ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖနဲ႔ မူးယစ္ေဆးဝါး သုံးစြဲေနတဲ့ မိဘေတြကိုပါ ၾကပ္ၾကပ္ မတ္မတ္ အသိပညာေပး ေစခ်င္တယ္။ မူးယစ္ေဆး ဖမ္းတဲ့အခါ ဘက္လိုက္မႈ၊ အားနာမႈေတြ၊ အထက္အဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာ ေထာက္ထားမႈ ေတြကို မၾကည့္ ဘဲ ေဆာင္႐ြက္ေစခ်င္တယ္။ လူငယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ခုဆိုညအခ်ိန္ မေတာ္မွာ ေမွာင္ရိပ္ခိုၿပီး ေကာ္႐ႉတာေတြ ကို ကမ္းနားလမ္းေတြ၊ ဆိပ္ကမ္းသာ ပန္းၿခံလို ေနရာမ်ိဳးေတြမွာ ျမင္ေနရတာ၊ မ်က္ႏွာလႊဲေနရတာ မၾကာ ခဏပဲ ေျပာလဲ မေျပာရဲဘူး၊ ရန္လုပ္ မွာစိုးလို႔၊ ေနာက္ၿပီး ေကာ့ေသာင္း ေဆး႐ုံမွာလည္း မူးယစ္ေဆးဝါး ျဖတ္တဲ့ ေနရာမ်ိဳးထားေစခ်င္တယ္။ အဓိကကေတာ့ အသိပညာ အားနည္းမႈ ေၾကာင့္ေပါ့။
ဦးမ်ိဳးမင္း၊
ရပ္ကြက္ အေထာက္ အကူျပဳ အတြင္းေရးမႉး၊ ေ႐ႊဇင္ေယာ္ ရပ္ကြက္။
ေရာင္းဝယ္သူနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္သူေတြ ေၾကာင့္လည္း ပိုၿပီး က်ယ္ျပန္႔လာတယ္ ထင္တယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ မ်က္ႏွာနာၿပီး ေသခ်ာ မလုပ္ႏိုင္တာကိုပါ။ နားလည္မႈ ယူထားသလိုေတြ ျဖစ္ေနရင္ မေကာင္း ဘူးေပါ့။
ေက်ာင္းေတြ ရပ္ကြက္ေတြမွာလည္း သက္ဆိုင္ရာ ဌာနက မၾကာခဏ အသိ ပညာေပးေတြ ခပ္စိပ္စိပ္ ေလးလုပ္ၿပီး တာဝန္ရွိတဲ့အတိုင္း လုပ္ေစခ်င္တယ္။ ကေလးေတြ အာ႐ုံေျပာင္းေအာင္ ထား ဝယ္မွာလိုမ်ိဳး စကိတ္စီး ကစားကြင္းမ်ိဳးနဲ႔ တစ္ျခား လူငယ္ေတြ စိတ္ဝင္စားႏိုင္တဲ့ အားကစားကြင္းေတြ၊ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔လည္း လိုေနတယ္။ ဒါမွ လည္း စိတ္ေလလြင့္မႈနည္းၿပီး မေကာင္း တဲ့အရာေတြကို စိတ္ဝင္စားမႈနည္း လာမွာပါ။
ဦးမိုးဒီ၊
ေအးရိပ္ၿငိမ္ရပ္ကြက္။
တားဆီးတဲ့ေနရာမွာ လိုအပ္ေန တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့၊ အကိုင္း အခက္ေတာ့ လွဲၿပီး ပင္စည္အျမစ္ကို မသတ္ႏိုင္ဘူးဆိုေတာ့ မထိေရာက္ ဘူးေပါ့။ မိဘေတြရဲ႕ အုပ္ထိန္းမႈလဲ လိုတာေပါ့ေနာ္။ အေပါင္းအသင္း ေပါင္းတာ သတိထားရမယ္။ ပစ္ထား သလိုေနလို႔ မရဘူး၊ ေကာ့ေသာင္းမွာ ေနတာ ၁၅ ႏွစ္ ဝန္းက်င္ေလာက္ေတာ့ ရွိပါၿပီ။ ယခု ေနာက္ပိုင္း ပိုမ်ားလာ တယ္လို႔ ထင္တယ္။ မူးယစ္ေဆးသုံးစြဲတဲ့ လူငယ္ေတြ၊ လူငယ္ေတြကို အာ႐ုံေျပာင္း ေစတဲ့ သင္တန္းေတြ၊ အလုပ္အကိုင္ေတြ၊ အားကစားေတြကို ဖန္တီးေပးေစ ခ်င္တယ္။
ေနာက္ၿပီး နယ္စပ္ဝင္ထြက္ဂိတ္ ေတြရဲ႕ စစ္ေဆးမႈ ေတြကလည္း အားနည္းတယ္လို႔ ထင္တယ္။
